ترجمه: مجتبي ممتحني/تاثير ديابت بر خواب شبانه
قند، خواب را تلخ مي کند
معمولا بيماران ديابتي الگوي خواب نامناسبي دارند. بعضي ديابتي‌ها بيش از حد مي‌خوابند در حالي که برخي ديگر کمبود خواب دارند...
محققان دانشگاه شيکاگو با بررسي سطح قندخون 11 فرد سالم که شب‌ها فقط 4 ساعت (5-1صبح) مي‌خوابيدند، طي 6 شب متمادي، دريافتند بعد از 6 شب کم‌خوابي، سطح قندخون آنها از حالت عادي بيشتر شده است. البته اين افزايش در حدي نبود که اين افراد را در رده بيماران ديابتي قرار دهد. جالب اينجاست که سطح غيرطبيعي قندخون آنها بعد از برگشتن به الگوي عادي خوابشان به مقادير طبيعي خود رسيد.
متخصصان معتقدند کم‌خوابي مي‌تواند هورمون استرس (کورتيزول) را افزايش دهد. افزايش کورتيزول در بدن باعث مقاومت به انسولين مي‌شود و در نتيجه بدن نمي‌تواند به طور بهينه از هورمون انسولين استفاده کند و گلوکز را براي توليد انرژي به سلول‌ها بکشاند. تمام اين تغييرات فرد را در خطر ابتلا به بيماري ديابت قرار مي‌دهند.
همچنين کم‌خوابي باعث کاهش ميزان هورمون لپتين مي‌شود. اين هورمون وظيفه مهار اشتها را در بدن به عهده دارد. اگر فرد خواب کافي نداشته باشد، ميزان آمينواسيد گرلين در بدنش از سطوح استاندارد بالاتر مي‌رود. گرلين ماده محرک اشتهاست و افزايش آن باعث نمي‌شود فرد سراغ خوردن ميوه و سبزي برود بلکه به خوردن خوراکي‌هاي پرکربوهيدرات از قبيل انواع کيک، نان، شيريني، چيپس و... اشتها پيدا مي‌كند که وي را در معرض چاقي قرار مي‌دهد.
ديابت و آپنه خواب
«آپنه» خواب باعث توقف تنفس در طول خواب مي‌شود. دوره‌هاي زماني قطع تنفس در خواب را «آپنه» مي‌ناميم که در اثر انسداد راه‌هاي هوايي فوقاني ايجاد مي‌شوند. تحريک آپنه معمولا آنقدر شديد نيست که فرد را از خواب بيدار کند اما اگر همين فرد را هنگام خواب در آزمايشگاه مغز و اعصاب بررسي کنيم، مي‌بينيم که امواج مغزي به دنبال آپنه تغييرات قابل‌توجهي دارند. آپنه خواب در اثر سطح کم اکسيژن خون و اختلال در رسيدن هوا به ريه‌ها ايجاد مي‌شود. سطوح پايين اکسيژن بر عملکرد مغز و قلب هم اثر ميگذارد. بد نيست بدانيد دوسوم افرادي که دچار آپنه خواب هستند، اضافه وزن دارند. آپنه خواب چرخه و مراحل خواب را تغيير مي‌دهد. برخي مطالعه‌ها نشان مي‌دهند مراحل متغير خواب باعث کاهش سطح هورمون رشد مي‌شوند که نقش کليدي در ترکيب بدن دارد؛ از جمله تغيير در ميزان بافت چربي، عضلاني و به‌خصوص چربي‌هاي شکمي. محققان توانسته‌اند بين آپنه خواب و ابتلا به ديابت و مقاومت به انسولين ارتباط برقرار کنند.
اگر پزشک براي بيمار ديابتي آپنه خواب تشخيص دهد، ممکن است از او بخواهد کمي وزنش را کم کند تا بتواند راحت‌تر نفس بکشد. درمان ديگري که براي اين مشکل در نظر گرفته‌شده، ماسک‌هاي هوايي مخصوص است که بيمار در طول خواب آن را روي دهان و بيني خود ميگذارد. اين ماسک هوا را با جريان متناسب با وضعيت راه‌هاي هوايي بيمار به سيستم تنفسي او وارد مي‌کند در نتيجه از بسته‌شدن راه‌هاي هوايي هنگام خواب جلوگيري مي‌شود.
ديابت و نوروپاتي محيطي
نوروپاتي محيطي يعني آسيب‌ديدگي اعصاب محيطي دست و پا. در اين حالت فرد در ناحيه دست يا پا احساس سوزش، بي‌حسي و درد مي‌کند. اگر علاوه بر بيماري ديابت دچار نوروپاتي محيطي هم هستيد، پزشک برايتان يک ضددرد معمولي از قبيل ايبوپروفن، آسپيرين و... يا پمادهاي ضددرد موضعي تجويز خواهد كرد.
ديابت و نشانگان پاي بي‌قرار
اين نشانگان که باعث حرکت غيرارادي پاي فرد مي‌شود، با حالت‌هاي ديگري از قبيل سوزن‌سوزن‌شدن، کشيدگي يا درد همراه است و به دنبال آن فرد يا نمي‌تواند راحت بخوابد يا زياد مي‌خوابد. پزشک براي درمان از داروهاي دوپاميني، خواب‌آور، ضددرد يا ضدتشنج استفاده مي‌کند. ممکن است ضمن بررسي قندخون، مکمل آهن هم تجويز کند.
چه کنيم که راحت‌تر بخوابيم؟
1. سر ساعت مشخصي بخوابيد و بيدار شويد. اين برنامه را حتي در ايام تعطيل هم پيش بگيريد و مراقب باشيد در طول روز به مدت طولاني نخوابيد در غير اين صورت شب سخت خوابتان مي‌برد.
2. محيط خوابتان را مطبوع كنيد. بهتر است اتاقتان خنک، ساکت و راحت باشد. بالش و تشک راحتي براي خودتان انتخاب کنيد و هر چيزي كه ممكن است با صدايش خوابتان را آشفته كند از اتاقتان بيرون ببريد.
3. تکنيک‌هاي ريلکسيشن و تنفس عميق را بياموزيد.
4. موسيقي‌هاي آرامش بخش يا سي‌دي صداهاي طبيعت را تهيه کنيد و به آنها گوش دهيد.
5. برنامه ورزشي منظمي را در پيش بگيريد ولي چند ساعت قبل از خواب ورزش نکنيد.
6. قبل از خواب انواع نوشيدني و به‌خصوص مواد مدر از قبيل خوراکي‌هاي کافئين يا نيکوتين‌دار مصرف نکنيد.
7. اگر همچنان خوابتان نمي‌برد، از جايتان بلند شويد و در اتاق ديگري کاري متفاوت انجام دهيد و تا هنگامي که کاملا خواب‌آلود نشده?ايد به تختخوابتان برنگرديد.
منبع: مايوکلينيک
قند، خواب را تلخ مي کند
معمولا بيماران ديابتي الگوي خواب نامناسبي دارند. بعضي ديابتي‌ها بيش از حد مي‌خوابند در حالي که برخي ديگر کمبود خواب دارند...
محققان دانشگاه شيکاگو با بررسي سطح قندخون 11 فرد سالم که شب‌ها فقط 4 ساعت (5-1صبح) مي‌خوابيدند، طي 6 شب متمادي، دريافتند بعد از 6 شب کم‌خوابي، سطح قندخون آنها از حالت عادي بيشتر شده است. البته اين افزايش در حدي نبود که اين افراد را در رده بيماران ديابتي قرار دهد. جالب اينجاست که سطح غيرطبيعي قندخون آنها بعد از برگشتن به الگوي عادي خوابشان به مقادير طبيعي خود رسيد.
متخصصان معتقدند کم‌خوابي مي‌تواند هورمون استرس (کورتيزول) را افزايش دهد. افزايش کورتيزول در بدن باعث مقاومت به انسولين مي‌شود و در نتيجه بدن نمي‌تواند به طور بهينه از هورمون انسولين استفاده کند و گلوکز را براي توليد انرژي به سلول‌ها بکشاند. تمام اين تغييرات فرد را در خطر ابتلا به بيماري ديابت قرار مي‌دهند.
همچنين کم‌خوابي باعث کاهش ميزان هورمون لپتين مي‌شود. اين هورمون وظيفه مهار اشتها را در بدن به عهده دارد. اگر فرد خواب کافي نداشته باشد، ميزان آمينواسيد گرلين در بدنش از سطوح استاندارد بالاتر مي‌رود. گرلين ماده محرک اشتهاست و افزايش آن باعث نمي‌شود فرد سراغ خوردن ميوه و سبزي برود بلکه به خوردن خوراکي‌هاي پرکربوهيدرات از قبيل انواع کيک، نان، شيريني، چيپس و... اشتها پيدا مي‌كند که وي را در معرض چاقي قرار مي‌دهد.
ديابت و آپنه خواب
«آپنه» خواب باعث توقف تنفس در طول خواب مي‌شود. دوره‌هاي زماني قطع تنفس در خواب را «آپنه» مي‌ناميم که در اثر انسداد راه‌هاي هوايي فوقاني ايجاد مي‌شوند. تحريک آپنه معمولا آنقدر شديد نيست که فرد را از خواب بيدار کند اما اگر همين فرد را هنگام خواب در آزمايشگاه مغز و اعصاب بررسي کنيم، مي‌بينيم که امواج مغزي به دنبال آپنه تغييرات قابل‌توجهي دارند. آپنه خواب در اثر سطح کم اکسيژن خون و اختلال در رسيدن هوا به ريه‌ها ايجاد مي‌شود. سطوح پايين اکسيژن بر عملکرد مغز و قلب هم اثر ميگذارد. بد نيست بدانيد دوسوم افرادي که دچار آپنه خواب هستند، اضافه وزن دارند. آپنه خواب چرخه و مراحل خواب را تغيير مي‌دهد. برخي مطالعه‌ها نشان مي‌دهند مراحل متغير خواب باعث کاهش سطح هورمون رشد مي‌شوند که نقش کليدي در ترکيب بدن دارد؛ از جمله تغيير در ميزان بافت چربي، عضلاني و به‌خصوص چربي‌هاي شکمي. محققان توانسته‌اند بين آپنه خواب و ابتلا به ديابت و مقاومت به انسولين ارتباط برقرار کنند.
اگر پزشک براي بيمار ديابتي آپنه خواب تشخيص دهد، ممکن است از او بخواهد کمي وزنش را کم کند تا بتواند راحت‌تر نفس بکشد. درمان ديگري که براي اين مشکل در نظر گرفته‌شده، ماسک‌هاي هوايي مخصوص است که بيمار در طول خواب آن را روي دهان و بيني خود ميگذارد. اين ماسک هوا را با جريان متناسب با وضعيت راه‌هاي هوايي بيمار به سيستم تنفسي او وارد مي‌کند در نتيجه از بسته‌شدن راه‌هاي هوايي هنگام خواب جلوگيري مي‌شود.
ديابت و نوروپاتي محيطي
نوروپاتي محيطي يعني آسيب‌ديدگي اعصاب محيطي دست و پا. در اين حالت فرد در ناحيه دست يا پا احساس سوزش، بي‌حسي و درد مي‌کند. اگر علاوه بر بيماري ديابت دچار نوروپاتي محيطي هم هستيد، پزشک برايتان يک ضددرد معمولي از قبيل ايبوپروفن، آسپيرين و... يا پمادهاي ضددرد موضعي تجويز خواهد كرد.
ديابت و نشانگان پاي بي‌قرار
اين نشانگان که باعث حرکت غيرارادي پاي فرد مي‌شود، با حالت‌هاي ديگري از قبيل سوزن‌سوزن‌شدن، کشيدگي يا درد همراه است و به دنبال آن فرد يا نمي‌تواند راحت بخوابد يا زياد مي‌خوابد. پزشک براي درمان از داروهاي دوپاميني، خواب‌آور، ضددرد يا ضدتشنج استفاده مي‌کند. ممکن است ضمن بررسي قندخون، مکمل آهن هم تجويز کند.
چه کنيم که راحت‌تر بخوابيم؟
1. سر ساعت مشخصي بخوابيد و بيدار شويد. اين برنامه را حتي در ايام تعطيل هم پيش بگيريد و مراقب باشيد در طول روز به مدت طولاني نخوابيد در غير اين صورت شب سخت خوابتان مي‌برد.
2. محيط خوابتان را مطبوع كنيد. بهتر است اتاقتان خنک، ساکت و راحت باشد. بالش و تشک راحتي براي خودتان انتخاب کنيد و هر چيزي كه ممكن است با صدايش خوابتان را آشفته كند از اتاقتان بيرون ببريد.
3. تکنيک‌هاي ريلکسيشن و تنفس عميق را بياموزيد.
4. موسيقي‌هاي آرامش بخش يا سي‌دي صداهاي طبيعت را تهيه کنيد و به آنها گوش دهيد.
5. برنامه ورزشي منظمي را در پيش بگيريد ولي چند ساعت قبل از خواب ورزش نکنيد.
6. قبل از خواب انواع نوشيدني و به‌خصوص مواد مدر از قبيل خوراکي‌هاي کافئين يا نيکوتين‌دار مصرف نکنيد.
7. اگر همچنان خوابتان نمي‌برد، از جايتان بلند شويد و در اتاق ديگري کاري متفاوت انجام دهيد و تا هنگامي که کاملا خواب‌آلود نشده?ايد به تختخوابتان برنگرديد.
منبع: مايوکلينيک