هفته گذشته سرهنگ سيدجواد كشفي، رئيس پليس مبارزه با مواد‌مخدر تهران نسبت به عوارض اين داروها هشدار داد: اعتياد به كراك در ايران نتيجه مصرف خودسرانه ريتالين و ترامادول است.
وي تصريح كرد: به تازگي گروهي داروي ريتالين را به‌عنوان قرص تقويت حافظه به جوانان معرفي مي‌كنند كه مصرف خودسرانه آن بدون تجويز پزشك اعتياد آور است.
وي با بيان اينكه برخي نيز قرص ترامادول را به خاطر خاصيت ضد‌درد خودسرانه به ديگران توصيه مي‌كنند، ادامه داد: بررسي‌ها نشان مي‌دهند اعتياد به ماده مخدر كراك نتيجه مصرف ناآگاهانه ترامادول بوده است.شنيدن اين اظهارات از زبان رئيس پليس مبارزه با مواد‌مخدر تهران شايد اين سؤال را ايجاد كند كه آيا ريتالين و ترامادول واقعا در سوق دادن مصرف‌كنندگان به سمت ماده مخدري مثل كراك مؤثر هستند؟
مصرف فقط تحت نظر پزشك
با توجه به عوارض بسيار شديد ناشي از تزريق آمپول ترامادول، اداره كل نظارت بر امور دارو و مواد‌مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي از حدود 2 سال قبل، تجويز و تزريق آن را صرفاً محدود به بيمارستان‌ها كرده است.
همچنين توزيع و مصرف اين دارو تنها به مراكز درماني مجهز به سيستم اورژانسي و بيمارستان‌ها، تحت نظر مستقيم پزشك و مطابق پروتكل كنترل درد محدود شده است.
اين دارو به‌صورت خوراكي يا تزريقي در درد‌هاي نسبتاً شديد حاد يا مزمن از قبيل درد‌هاي بعد از عمل جراحي و درد‌هاي سرطاني استفاده مي‌شود.
دكتر شاهين شادنيا، سرپرست بخش مراقبت‌هاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با تصريح اينكه ترامادول به‌دليل اينكه يك مسكن مخدر است، مسلما سوء مصرف آن زمينه‌ساز مصرف مواد ديگر و در دوزهاي بالاتر مي‌شود، به همشهري مي‌گويد: افرادي كه اين دارو را سوءمصرف مي‌كنند، افرادي با رفتارهاي پرخطر هستند و نوع مصرف آنها مسلما رو به تغيير خواهد بود؛
چون ماهيت اعتياد يك ماهيت پيش‌رونده است يعني از دوزها و تركيبات پايين شروع مي‌شود و فرد را به سوي تركيبات با دوز بالا مثل كراك سوق مي‌دهد.دكتر شادنيا، رئيس بخش مسمومين بيمارستان لقمان نيز با اشاره به اينكه تصور اينكه اين دارو مي‌تواند در ترك اعتياد مؤثر باشد يا اينكه شادي‌آور است، كاملاً عاميانه و غلط است، در ادامه بيان مي‌كند: تمام موارد استفاده از اين دارو از نظر ما سوءمصرف دارو است و ترامادول به هيچ وجه خاصيت ترك اعتياد يا شادي‌زايي ندارد.
وي با بيان اينكه تركيبات ترامادول فقط به‌عنوان مسكن هستند، تصريح مي‌كند: به‌دليل اينكه بعضي از گيرنده‌هاي سيستم اعصاب مركزي با تركيبات مخدر مشترك هستند، براي همين اين باور غلط وجود دارد كه اين دارو خاصيت ترك اعتياد دارد.دكتر محمد علي شهركي، روانپزشك نيز با اشاره به اينكه ترامادول جزء دسته داروهايي است كه بايد توسط روانپزشكان و پزشكان تجويز شود، به همشهري ابراز مي‌دارد: در مورد داروي ترامادول بايد گفت اين دارو باعث گرايش به مواد‌مخدر به‌خصوص ترياك مي‌شود.
به گفته وي البته در يك حكم كلي ما نمي‌توانيم بگوييم سوء مصرف اين دارو منجر به استفاده از كراك مي‌شود چون هر داروي مخدري اگر سوء مصرف شود، وابستگي به مواد‌مخدر را هم حتما خواهد داشت.
ريتالين فقط به ريتالين معتاد مي‌كند
اما در حالي كه كارشناسان معتقدند سوء مصرف ترامادول فرد را براي استفاده از كراك نيز كاملا آماده مي‌كند، ظاهرا در مورد داروي ريتالين نظرات متفاوتي وجود دارد.متيل فنيديت (mph) با نام تجاري «ريتالين» توسط كمپاني داروسازي «نوارتين» در سال 1954 به بازار دارويي دنيا عرضه شد.
ابتدا قرار بود اين دارو براي درمان افسردگي، خواب آلودگي در طول روز و سندروم خستگي مزمن استفاده شود اما به تدريج با پيشرفت علم و تجربه‌هاي گوناگون مشخص شد مي‌توان از اين دارو در درمان كودكاني كه دچار اختلال بيش فعالي و كم توجهي هستند نيز استفاده كرد.
ابتدا تمام ماجرا از كالج‌هاي آمريكايي و استراليايي شروع شد. قرص ريتالين خواصي شبيه آمفتامين (همان قرصي كه به اكستازي مشهور است) دارد؛ به‌طوري كه خيلي از دانشجويان به‌دليل تأثير آن در درمان خواب آلودگي در طول روز، براي درس خواندن چند عدد از اين قرص‌ها را مصرف مي‌كردند.
دكتر شادنيا با بيان اينكه ريتالين هم جزء مشتقات آمفتامين‌هاست و تركيبي است كه به خاطر داشتن اثرات تحريكي مورد مصرف قرار مي‌گيرد، توضيح مي‌دهد: اين دارو هم اگر زير نظر پزشك مصرف نشود، براي فرد مصرف‌كننده وابستگي مي‌آورد.
به گفته وي، مصرف دراز مدت ريتالين نيز مانند ساير محرك‌ها انرژي فرد را در كوتاه مدت افزايش مي‌دهد ولي در دراز مدت براي فرد مشكلاتي نظير اختلال در خواب، افسردگي، عدم‌لذت از زندگي و گوشه‌گيري را به همراه دارد. پس اين دارو هم مسلما زمينه‌ساز گرايش به مواد‌مخدر ديگري مثل كراك خواهد شد.
شنيدن اين عبارات از زبان سرپرست بخش مراقبت‌هاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان در حالي است كه به عقيده دكتر شهركي مصرف اين دارو به‌صورت كنترل شده و تحت نظر پزشك هيچ گونه عوارضي از جمله وابستگي به كراك ندارد.
وي به نكته ديگري نيز اشاره مي‌كند: در حال حاضر آنقدر كه مصرف ماده‌اي مثل شيشه در جامعه زياد شده، كمتر كسي رو به سوي مصرف اين دارو مي‌آورد علاوه بر اينكه ريتالين اگر هم قرار باشد اعتياد بياورد، فقط اعتياد به ريتالين را به همراه خواهد داشت كه آن‌هم برطرف شدني است.
پس به‌دنبال مصرف ريتالين، اعتياد به كراك به هيچ وجه ايجاد نخواهد شد. البته فراموش نشود كه به گفته كارشناسان ريتالين دارويي است كه اگرچه توسط پزشكان تجويز مي‌شود، ولي مصرف‌كنندگان تصور مي‌كنند اين قرص‌ها بي‌خطرند و بدنامي مواد‌مخدر را ندارند.
در حالي كه به گفته كارشناسان عوارض مصرف خودسرانه اين قرص‌ها مي‌تواند در حد مواد ديگر نظير كوكايين و آمفتامين باشد.
همچنين پزشكان و روانپزشكان نيز با صراحت اعلام مي‌كنند ترك كردن داروهاي محرك آمفتاميني نظير ريتالين و اكستازي، بسيار سخت‌تر و پيچيده‌تر از كراك، هرويين و ساير مواد‌مخدر است.
شايع‌ترين عوارض ترامادول؛ تشنج و كاهش فشار خون
از تير‌ماه 1384 تا پايان مهر 1385 تعداد 162 مورد گزارش عارضه دارويي مربوط به ترامادول از 49 شهرستان مختلف به مركز ثبت عوارض جانبي ايران (adr) ارسال شده است.
سوزش سينه، تنگي نفس شديد، افت فشار خون و حتي مرگ در اثر تزريق در مجموعه گزارش‌ها ديده مي‌شود. همچنين شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده ناشي از مصرف ترامادول، تهوع و استفراغ شديد و كاهش فشار خون بوده است.
ساير عوارض هم شامل عوارض سيستم عصبي (سردرد و سرگيجه، افسردگي و تشنج خصوصاً در انواع تزريق وريدي) است.ترامادول اثرات وابستگي و عوارضي شبيه به داروهاي مخدر از قبيل سرگيجه، خواب آلودگي، يبوست، تعريق، خارش و در مواردي نادر كاهش فعاليت سيستم تنفس در بدن ايجاد مي‌كند، به همين دليل با قطع ناگهاني ترامادول بعد از مصرف طولاني‌مدت آن، علائم ترك مرفين در بدن مانند بي‌خوابي، تحريك‌پذيري، تشنج، لرزش، تهوع، استفراغ، درد عضلات و شكم و... ظاهر مي‌شود
وي تصريح كرد: به تازگي گروهي داروي ريتالين را به‌عنوان قرص تقويت حافظه به جوانان معرفي مي‌كنند كه مصرف خودسرانه آن بدون تجويز پزشك اعتياد آور است.
وي با بيان اينكه برخي نيز قرص ترامادول را به خاطر خاصيت ضد‌درد خودسرانه به ديگران توصيه مي‌كنند، ادامه داد: بررسي‌ها نشان مي‌دهند اعتياد به ماده مخدر كراك نتيجه مصرف ناآگاهانه ترامادول بوده است.شنيدن اين اظهارات از زبان رئيس پليس مبارزه با مواد‌مخدر تهران شايد اين سؤال را ايجاد كند كه آيا ريتالين و ترامادول واقعا در سوق دادن مصرف‌كنندگان به سمت ماده مخدري مثل كراك مؤثر هستند؟
مصرف فقط تحت نظر پزشك
با توجه به عوارض بسيار شديد ناشي از تزريق آمپول ترامادول، اداره كل نظارت بر امور دارو و مواد‌مخدر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي از حدود 2 سال قبل، تجويز و تزريق آن را صرفاً محدود به بيمارستان‌ها كرده است.
همچنين توزيع و مصرف اين دارو تنها به مراكز درماني مجهز به سيستم اورژانسي و بيمارستان‌ها، تحت نظر مستقيم پزشك و مطابق پروتكل كنترل درد محدود شده است.
اين دارو به‌صورت خوراكي يا تزريقي در درد‌هاي نسبتاً شديد حاد يا مزمن از قبيل درد‌هاي بعد از عمل جراحي و درد‌هاي سرطاني استفاده مي‌شود.
دكتر شاهين شادنيا، سرپرست بخش مراقبت‌هاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با تصريح اينكه ترامادول به‌دليل اينكه يك مسكن مخدر است، مسلما سوء مصرف آن زمينه‌ساز مصرف مواد ديگر و در دوزهاي بالاتر مي‌شود، به همشهري مي‌گويد: افرادي كه اين دارو را سوءمصرف مي‌كنند، افرادي با رفتارهاي پرخطر هستند و نوع مصرف آنها مسلما رو به تغيير خواهد بود؛
چون ماهيت اعتياد يك ماهيت پيش‌رونده است يعني از دوزها و تركيبات پايين شروع مي‌شود و فرد را به سوي تركيبات با دوز بالا مثل كراك سوق مي‌دهد.دكتر شادنيا، رئيس بخش مسمومين بيمارستان لقمان نيز با اشاره به اينكه تصور اينكه اين دارو مي‌تواند در ترك اعتياد مؤثر باشد يا اينكه شادي‌آور است، كاملاً عاميانه و غلط است، در ادامه بيان مي‌كند: تمام موارد استفاده از اين دارو از نظر ما سوءمصرف دارو است و ترامادول به هيچ وجه خاصيت ترك اعتياد يا شادي‌زايي ندارد.
وي با بيان اينكه تركيبات ترامادول فقط به‌عنوان مسكن هستند، تصريح مي‌كند: به‌دليل اينكه بعضي از گيرنده‌هاي سيستم اعصاب مركزي با تركيبات مخدر مشترك هستند، براي همين اين باور غلط وجود دارد كه اين دارو خاصيت ترك اعتياد دارد.دكتر محمد علي شهركي، روانپزشك نيز با اشاره به اينكه ترامادول جزء دسته داروهايي است كه بايد توسط روانپزشكان و پزشكان تجويز شود، به همشهري ابراز مي‌دارد: در مورد داروي ترامادول بايد گفت اين دارو باعث گرايش به مواد‌مخدر به‌خصوص ترياك مي‌شود.
به گفته وي البته در يك حكم كلي ما نمي‌توانيم بگوييم سوء مصرف اين دارو منجر به استفاده از كراك مي‌شود چون هر داروي مخدري اگر سوء مصرف شود، وابستگي به مواد‌مخدر را هم حتما خواهد داشت.
ريتالين فقط به ريتالين معتاد مي‌كند
اما در حالي كه كارشناسان معتقدند سوء مصرف ترامادول فرد را براي استفاده از كراك نيز كاملا آماده مي‌كند، ظاهرا در مورد داروي ريتالين نظرات متفاوتي وجود دارد.متيل فنيديت (mph) با نام تجاري «ريتالين» توسط كمپاني داروسازي «نوارتين» در سال 1954 به بازار دارويي دنيا عرضه شد.
ابتدا قرار بود اين دارو براي درمان افسردگي، خواب آلودگي در طول روز و سندروم خستگي مزمن استفاده شود اما به تدريج با پيشرفت علم و تجربه‌هاي گوناگون مشخص شد مي‌توان از اين دارو در درمان كودكاني كه دچار اختلال بيش فعالي و كم توجهي هستند نيز استفاده كرد.
ابتدا تمام ماجرا از كالج‌هاي آمريكايي و استراليايي شروع شد. قرص ريتالين خواصي شبيه آمفتامين (همان قرصي كه به اكستازي مشهور است) دارد؛ به‌طوري كه خيلي از دانشجويان به‌دليل تأثير آن در درمان خواب آلودگي در طول روز، براي درس خواندن چند عدد از اين قرص‌ها را مصرف مي‌كردند.
دكتر شادنيا با بيان اينكه ريتالين هم جزء مشتقات آمفتامين‌هاست و تركيبي است كه به خاطر داشتن اثرات تحريكي مورد مصرف قرار مي‌گيرد، توضيح مي‌دهد: اين دارو هم اگر زير نظر پزشك مصرف نشود، براي فرد مصرف‌كننده وابستگي مي‌آورد.
به گفته وي، مصرف دراز مدت ريتالين نيز مانند ساير محرك‌ها انرژي فرد را در كوتاه مدت افزايش مي‌دهد ولي در دراز مدت براي فرد مشكلاتي نظير اختلال در خواب، افسردگي، عدم‌لذت از زندگي و گوشه‌گيري را به همراه دارد. پس اين دارو هم مسلما زمينه‌ساز گرايش به مواد‌مخدر ديگري مثل كراك خواهد شد.
شنيدن اين عبارات از زبان سرپرست بخش مراقبت‌هاي ويژه مسموميت بيمارستان لقمان در حالي است كه به عقيده دكتر شهركي مصرف اين دارو به‌صورت كنترل شده و تحت نظر پزشك هيچ گونه عوارضي از جمله وابستگي به كراك ندارد.
وي به نكته ديگري نيز اشاره مي‌كند: در حال حاضر آنقدر كه مصرف ماده‌اي مثل شيشه در جامعه زياد شده، كمتر كسي رو به سوي مصرف اين دارو مي‌آورد علاوه بر اينكه ريتالين اگر هم قرار باشد اعتياد بياورد، فقط اعتياد به ريتالين را به همراه خواهد داشت كه آن‌هم برطرف شدني است.
پس به‌دنبال مصرف ريتالين، اعتياد به كراك به هيچ وجه ايجاد نخواهد شد. البته فراموش نشود كه به گفته كارشناسان ريتالين دارويي است كه اگرچه توسط پزشكان تجويز مي‌شود، ولي مصرف‌كنندگان تصور مي‌كنند اين قرص‌ها بي‌خطرند و بدنامي مواد‌مخدر را ندارند.
در حالي كه به گفته كارشناسان عوارض مصرف خودسرانه اين قرص‌ها مي‌تواند در حد مواد ديگر نظير كوكايين و آمفتامين باشد.
همچنين پزشكان و روانپزشكان نيز با صراحت اعلام مي‌كنند ترك كردن داروهاي محرك آمفتاميني نظير ريتالين و اكستازي، بسيار سخت‌تر و پيچيده‌تر از كراك، هرويين و ساير مواد‌مخدر است.
شايع‌ترين عوارض ترامادول؛ تشنج و كاهش فشار خون
از تير‌ماه 1384 تا پايان مهر 1385 تعداد 162 مورد گزارش عارضه دارويي مربوط به ترامادول از 49 شهرستان مختلف به مركز ثبت عوارض جانبي ايران (adr) ارسال شده است.
سوزش سينه، تنگي نفس شديد، افت فشار خون و حتي مرگ در اثر تزريق در مجموعه گزارش‌ها ديده مي‌شود. همچنين شايع‌ترين عوارض گزارش‌شده ناشي از مصرف ترامادول، تهوع و استفراغ شديد و كاهش فشار خون بوده است.
ساير عوارض هم شامل عوارض سيستم عصبي (سردرد و سرگيجه، افسردگي و تشنج خصوصاً در انواع تزريق وريدي) است.ترامادول اثرات وابستگي و عوارضي شبيه به داروهاي مخدر از قبيل سرگيجه، خواب آلودگي، يبوست، تعريق، خارش و در مواردي نادر كاهش فعاليت سيستم تنفس در بدن ايجاد مي‌كند، به همين دليل با قطع ناگهاني ترامادول بعد از مصرف طولاني‌مدت آن، علائم ترك مرفين در بدن مانند بي‌خوابي، تحريك‌پذيري، تشنج، لرزش، تهوع، استفراغ، درد عضلات و شكم و... ظاهر مي‌شود