الهه خورشید
متخصص بخش خانه و خانواده
خودآگاهی مفرط نوع حاد و شدید خودآگاهی می‌باشد. با اندکی ته مایه‌ی پارانویا، احساس ناخوشایند در تیرس دیگران بودن است، گویی همه در حال نگاه‌کردن به شما هستند، خودآگاهی مفرط پایه و اساس کمرویی است.
· خودآگاهی ادراک صریح و آشکار حس " وجود داشتن" است که شامل تصور تامی است که شخص به عنوان یک فرد منفرد جدای از دیگران و با تفکرات شخصی و منحصربه فرد دارد.
· خودآگاهی مفرط نوع خاصی از آگاهی است که همواره حضور دارد. فرد همواره نگران و بیمناک است که چگونه نزد دیگران به نظر آید. هنگامی که فرد در وضعیت خودآگاهی شدید به سر می‌برد حتی از کوچکترین و بی‌اهمیت‌ترین جنبه‌ی رفتار و کنشهای خود، آگاهی دارد. این هوشیاری و آگاهی مفرط معمولاً در توانایی فرد در انجام کنشهای پیچیده اخلال ایجاد می‌کند.
زمانی که خودآگاهی مفرط فروکش می‌کند فرد مجدداً توانایی تمرکز کردن را باز می‌یابد. فردی که مستعد خودآگاهی شدید است معمولاً کمرو، خجالتی و درونگرا برچسب زده می‌شود. خودآگاهی بیش از اندازه معمولاً با احساس ناخوشایند همراه بوده و با عزت‌نفس در ارتباط تنگاتنگ است. خودآگاهی شدید نقش عمده‌ای در رفتار فرد دارد. افراد کمرو و با خودآگاهی شدید به حد افراط، بی‌رحمانه و سختگیرانه در اشتغال ذهنی تمام جوانب شکل ظاهری و رفتاری خود به سر می‌برند، آنها در میان دو ترس گرفتار شده‌اند: که نزد دیگران ناپیدا و بی‌اهمیت جلوه کنند یا دیده شوند یا بی‌ارزش تلقی گردند.
خودآگاهی مفرط، افراد مختلف را در درجات سطوح متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهد، بطوریکه برخی افراد پیوسته و مداوم در حال خودارزیابی و خودبازبینی بوده، حال آنکه برخی دیگر کاملاً بی‌توجه به خودشان می‌باشند.
- چگونه از خودآگاهی شدید خود بکاهیم؟
وقتی که در وضعیت خودآگاهی شدید به سر می‌بریم مفهومش این است که بیش از اندازه به خود توجه می‌کنیم، کانون توجه ما بیش از حد به نحوه‌ی انجام کاری است که به آن مشغول می‌باشیم و این فرمول اجرای ضعیف است، چنانچه کانون توجه خود را از خود به دیگران منتقل کنیم، می‌توانیم بهتر ارتباط برقرار کرده، اجرا کننده‌ی بهتر و شنونده‌ی بهتری باشیم، دیگران نیز وقتی می‌بینند ما به آنها توجه می‌کنیم از اینکه کنار ما هستند لذت می‌برند. هدف این است که چنان شیفته و مجذوب دیگران شویم که تمام توجه و تمرکز ما معطوف به آن باشد که: آنها چه می‌گویند؟ چگونه می‌گویند؟ چرا چنین می‌گویند؟ چگونه رفتار می‌کنند؟ به چه علت اینگونه رفتار می‌کنند؟
* راههای کاهش خودآگاهی شدید
1. سعی کنید بیشتر توجه خود را متمرکز اطرافیان خود و نحوه‌ی گفتار و رفتارشان کنید.
2. نه تنها به صحبتهای دیگران گوش دهید بلکه به نحوه‌ی ادای کلماتشان نیز دقت کنید. به الگوهای گفتاری، تغییر لحن، سرعت بیان، تن صدا و بلندای صدای آنها توجه کنید.
3. از قوه‌ی تخیل و خیالپردازی خود برای تغییر خلق و خوی و روحیه‌ی خود سود برید، و چنان ذهن خود را مشغول سازید که مجالی برای خودآگاهی باقی نماند.
4. تکنیک‌های خودآرام‌سازی را فرا گیرید. آرام‌سازی پاسخهای شما را از شرطی سازی خارج می‌سازد. وقتی شما در یک سری شرایط یکسان خیلی سریع و مضطرب واکنش نشان می‌دهید به خاطر آن است که به واسطه‌ی تجارب یکسانی که در گذشته کسب کردا‌ید بدن شما یاد گرفته که بدون تفکر به محرکات تکراری پاسخی آنی و شرطی شده بدهید، سریعتر از آنکه شما مجال اندیشیدن بیابید. وضعیت ناخوشایند اضطراب‌آور را هنگامی که کاملاً ریلکس و آرام هستید در ذهنتان بازآفرینی کنید تا مغز شما پاسخ جدید فرا بگیرد.
5. در موقعیتهای اجتماعی تمام کانون توجه شما بایستی گفتگوها باشد.
6. خود را سرگرم نگه دارید، وقتی ذهن شما مشغول باشد کمتر خودآگاهی مفرط بر ذهن شما سیطره می‌یابد، با دیگران صحبت کنید، با آنها تبادل اطلاعات کنید، در بازیها شرکت کنید و...
7. انتقال توجه از خود به غیر را تمرین کنید. سعی کنید هنگامی که در حال تماشای یک برنامه‌ی مهیج تلویزیونی هستید یکباره مرکز توجه خود را به یک شیء دیگر معطوف سازید بطوریکه کاملاً غرق در آن شوید.
8. سعی کنید خالصانه و صادقانه نسبت به دیگران ابراز علاقه کنید. از آنها تمجید کنید و اسباب راحتی و آسایش آنها را برایشان فراهم آورید.
· خودآگاهی ادراک صریح و آشکار حس " وجود داشتن" است که شامل تصور تامی است که شخص به عنوان یک فرد منفرد جدای از دیگران و با تفکرات شخصی و منحصربه فرد دارد.
· خودآگاهی مفرط نوع خاصی از آگاهی است که همواره حضور دارد. فرد همواره نگران و بیمناک است که چگونه نزد دیگران به نظر آید. هنگامی که فرد در وضعیت خودآگاهی شدید به سر می‌برد حتی از کوچکترین و بی‌اهمیت‌ترین جنبه‌ی رفتار و کنشهای خود، آگاهی دارد. این هوشیاری و آگاهی مفرط معمولاً در توانایی فرد در انجام کنشهای پیچیده اخلال ایجاد می‌کند.
زمانی که خودآگاهی مفرط فروکش می‌کند فرد مجدداً توانایی تمرکز کردن را باز می‌یابد. فردی که مستعد خودآگاهی شدید است معمولاً کمرو، خجالتی و درونگرا برچسب زده می‌شود. خودآگاهی بیش از اندازه معمولاً با احساس ناخوشایند همراه بوده و با عزت‌نفس در ارتباط تنگاتنگ است. خودآگاهی شدید نقش عمده‌ای در رفتار فرد دارد. افراد کمرو و با خودآگاهی شدید به حد افراط، بی‌رحمانه و سختگیرانه در اشتغال ذهنی تمام جوانب شکل ظاهری و رفتاری خود به سر می‌برند، آنها در میان دو ترس گرفتار شده‌اند: که نزد دیگران ناپیدا و بی‌اهمیت جلوه کنند یا دیده شوند یا بی‌ارزش تلقی گردند.
خودآگاهی مفرط، افراد مختلف را در درجات سطوح متفاوتی تحت تأثیر قرار می‌دهد، بطوریکه برخی افراد پیوسته و مداوم در حال خودارزیابی و خودبازبینی بوده، حال آنکه برخی دیگر کاملاً بی‌توجه به خودشان می‌باشند.
- چگونه از خودآگاهی شدید خود بکاهیم؟
وقتی که در وضعیت خودآگاهی شدید به سر می‌بریم مفهومش این است که بیش از اندازه به خود توجه می‌کنیم، کانون توجه ما بیش از حد به نحوه‌ی انجام کاری است که به آن مشغول می‌باشیم و این فرمول اجرای ضعیف است، چنانچه کانون توجه خود را از خود به دیگران منتقل کنیم، می‌توانیم بهتر ارتباط برقرار کرده، اجرا کننده‌ی بهتر و شنونده‌ی بهتری باشیم، دیگران نیز وقتی می‌بینند ما به آنها توجه می‌کنیم از اینکه کنار ما هستند لذت می‌برند. هدف این است که چنان شیفته و مجذوب دیگران شویم که تمام توجه و تمرکز ما معطوف به آن باشد که: آنها چه می‌گویند؟ چگونه می‌گویند؟ چرا چنین می‌گویند؟ چگونه رفتار می‌کنند؟ به چه علت اینگونه رفتار می‌کنند؟
* راههای کاهش خودآگاهی شدید
1. سعی کنید بیشتر توجه خود را متمرکز اطرافیان خود و نحوه‌ی گفتار و رفتارشان کنید.
2. نه تنها به صحبتهای دیگران گوش دهید بلکه به نحوه‌ی ادای کلماتشان نیز دقت کنید. به الگوهای گفتاری، تغییر لحن، سرعت بیان، تن صدا و بلندای صدای آنها توجه کنید.
3. از قوه‌ی تخیل و خیالپردازی خود برای تغییر خلق و خوی و روحیه‌ی خود سود برید، و چنان ذهن خود را مشغول سازید که مجالی برای خودآگاهی باقی نماند.
4. تکنیک‌های خودآرام‌سازی را فرا گیرید. آرام‌سازی پاسخهای شما را از شرطی سازی خارج می‌سازد. وقتی شما در یک سری شرایط یکسان خیلی سریع و مضطرب واکنش نشان می‌دهید به خاطر آن است که به واسطه‌ی تجارب یکسانی که در گذشته کسب کردا‌ید بدن شما یاد گرفته که بدون تفکر به محرکات تکراری پاسخی آنی و شرطی شده بدهید، سریعتر از آنکه شما مجال اندیشیدن بیابید. وضعیت ناخوشایند اضطراب‌آور را هنگامی که کاملاً ریلکس و آرام هستید در ذهنتان بازآفرینی کنید تا مغز شما پاسخ جدید فرا بگیرد.
5. در موقعیتهای اجتماعی تمام کانون توجه شما بایستی گفتگوها باشد.
6. خود را سرگرم نگه دارید، وقتی ذهن شما مشغول باشد کمتر خودآگاهی مفرط بر ذهن شما سیطره می‌یابد، با دیگران صحبت کنید، با آنها تبادل اطلاعات کنید، در بازیها شرکت کنید و...
7. انتقال توجه از خود به غیر را تمرین کنید. سعی کنید هنگامی که در حال تماشای یک برنامه‌ی مهیج تلویزیونی هستید یکباره مرکز توجه خود را به یک شیء دیگر معطوف سازید بطوریکه کاملاً غرق در آن شوید.
8. سعی کنید خالصانه و صادقانه نسبت به دیگران ابراز علاقه کنید. از آنها تمجید کنید و اسباب راحتی و آسایش آنها را برایشان فراهم آورید.