الهه خورشید
متخصص بخش خانه و خانواده
داروهای روانپزشکی به چهار طبقهٔ اصلی تقسیم می‌شوند: داروهای ضد اضطراب، ضد روان پریشی، تثبیت کنندهٔ خلق و ضد افسردگی.
داروهای ضداضطراب
داروهای ضداضطراب علاوه بر ایجاد احساس بر طرف شدن تنش عضلانی، احساس آرامش و آسودگی را نیز به همراه می‌آورند. این داروها در درمان اختلال‌های اضطراب مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
داروهای ضد اضطراب مانند دیازپام، کلردیازپوکساید و آلپرازولام فعالیت سمپاتیک مغز را به اندازه‌ای کاهش می‌دهند که پاسخ‌های اضطراب کاهش یابند یا باز داری می‌شوند. پروپرانولول و مپروبامات از جمله سایر داروهای ضد اضطراب هستند.
داروهای ضدروان پریشی
داروهای ضد روان‌پریشی، یا آنتی سایکوتیک‌ها برای درمان اختلال‌هایی مانند اسکیزوفرنی ساخته شده‌اند. این گونه داروها تأثیر آرام کننده یا آرام بخش زیادی دارند. بعضی از داروهای ضد روان پریشی مانند تورازین(Thorazine) توهم و هذیان بیمار را کاهش می‌دهند.
ولی سایر داروهای ضد روان پریشی مانند کلوزاریل بیمار را سر حال می‌آورند و تقویت می‌کنند. تأثیر اصلی این گونه داروها کاهش و یا حذف نشانه‌های روان پریشی از جمله توهم، هذیان، گوشه گیری و بی احساسی است و برای آرام نگاهداشتن بیماران ساخته نشده‌اند. کلروپرومازین، فنوفنازین، تیوریدازین، هالوپریدول، اُلانزاپین، کلوزاپین از جمله داروهای ضد روان پریشی هستند.
داروهای تثبیت کنندهٔ خلق
برای افرادی که از اختلالات دو قطبی رنج می‌برند، داروهای تثبیت کنندهٔ خُلق مانند ریسپریدون برای حالت شیدایی و لاموتریژین برای حالت افسردگی به کار برده می‌شود تا چرخهٔ افسردگی - شیدایی شان از بین برود. لیتیوم داروی استاندارد برای دوقطبی، مانع نوسان‌های شاخص خلق می‌شود، اما عوارض جانبی خطرناکی دارد. از این رو به جای داروی لیتیم از دو دارو یکی برای حالت شیدایی و دیگری برای حالت افسردگی استفاده می‌شود (مانند اُلانزاپین و لاموبیوژین و دپاکین).
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی، برای درمان اختلال‌های افسردگی ساخته شده‌اند. کسانی که از افسردگی شدید رنج می‌برند، معمولاً با یکی از انواع داروهای ضد افسردگی درمان می‌شوند. انواع داروهای ضدافسردگی عبارتند از:
۱. ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای: (از این جهت سه حلقه‌ای نامیده می‌شوند که در ساختار شیمیایی آن‌ها سه حلقه وجود دارد) مانند ایمی پرامین، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین.
۲. مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO) مانند ترانیل سیپرومین و سلژیلین . که باید مصرف کنندگان این دسته دارویی از مصرف غذاهای حاوی تیرامین مانند پنیر اجتناب کنند .
۳. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، جذب مجدد سروتونین را در سیناپس بازداری می‌کنند. SSRIها عوارض جانبی کم تری دارند مانند فلوکستین
ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای مانند الاویل (Elavil) و بازدارنده‌های MAO مانند ناردیل (Nardil)، از طریق مکانیسم‌های گوناگونی فعال می‌شوند، اما به نظر می‌رسد که هر دو با افزایش عمل نوراپی نفرین و سروتونین افسردگی را کاهش می‌دهند. ایمی پرامین، آمی تریپتیلین، فنلزین، ترانیل سیپرومین و فلوکستین از جمله داروهای ضد افسردگی هستند.
داروهای ضداضطراب
داروهای ضداضطراب علاوه بر ایجاد احساس بر طرف شدن تنش عضلانی، احساس آرامش و آسودگی را نیز به همراه می‌آورند. این داروها در درمان اختلال‌های اضطراب مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
داروهای ضد اضطراب مانند دیازپام، کلردیازپوکساید و آلپرازولام فعالیت سمپاتیک مغز را به اندازه‌ای کاهش می‌دهند که پاسخ‌های اضطراب کاهش یابند یا باز داری می‌شوند. پروپرانولول و مپروبامات از جمله سایر داروهای ضد اضطراب هستند.
داروهای ضدروان پریشی
داروهای ضد روان‌پریشی، یا آنتی سایکوتیک‌ها برای درمان اختلال‌هایی مانند اسکیزوفرنی ساخته شده‌اند. این گونه داروها تأثیر آرام کننده یا آرام بخش زیادی دارند. بعضی از داروهای ضد روان پریشی مانند تورازین(Thorazine) توهم و هذیان بیمار را کاهش می‌دهند.
ولی سایر داروهای ضد روان پریشی مانند کلوزاریل بیمار را سر حال می‌آورند و تقویت می‌کنند. تأثیر اصلی این گونه داروها کاهش و یا حذف نشانه‌های روان پریشی از جمله توهم، هذیان، گوشه گیری و بی احساسی است و برای آرام نگاهداشتن بیماران ساخته نشده‌اند. کلروپرومازین، فنوفنازین، تیوریدازین، هالوپریدول، اُلانزاپین، کلوزاپین از جمله داروهای ضد روان پریشی هستند.
داروهای تثبیت کنندهٔ خلق
برای افرادی که از اختلالات دو قطبی رنج می‌برند، داروهای تثبیت کنندهٔ خُلق مانند ریسپریدون برای حالت شیدایی و لاموتریژین برای حالت افسردگی به کار برده می‌شود تا چرخهٔ افسردگی - شیدایی شان از بین برود. لیتیوم داروی استاندارد برای دوقطبی، مانع نوسان‌های شاخص خلق می‌شود، اما عوارض جانبی خطرناکی دارد. از این رو به جای داروی لیتیم از دو دارو یکی برای حالت شیدایی و دیگری برای حالت افسردگی استفاده می‌شود (مانند اُلانزاپین و لاموبیوژین و دپاکین).
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضد افسردگی، برای درمان اختلال‌های افسردگی ساخته شده‌اند. کسانی که از افسردگی شدید رنج می‌برند، معمولاً با یکی از انواع داروهای ضد افسردگی درمان می‌شوند. انواع داروهای ضدافسردگی عبارتند از:
۱. ضد افسردگی‌های سه‌حلقه‌ای: (از این جهت سه حلقه‌ای نامیده می‌شوند که در ساختار شیمیایی آن‌ها سه حلقه وجود دارد) مانند ایمی پرامین، آمی تریپتیلین و نورتریپتیلین.
۲. مهارکننده‌های مونوآمین اکسیداز (MAO) مانند ترانیل سیپرومین و سلژیلین . که باید مصرف کنندگان این دسته دارویی از مصرف غذاهای حاوی تیرامین مانند پنیر اجتناب کنند .
۳. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، جذب مجدد سروتونین را در سیناپس بازداری می‌کنند. SSRIها عوارض جانبی کم تری دارند مانند فلوکستین
ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای مانند الاویل (Elavil) و بازدارنده‌های MAO مانند ناردیل (Nardil)، از طریق مکانیسم‌های گوناگونی فعال می‌شوند، اما به نظر می‌رسد که هر دو با افزایش عمل نوراپی نفرین و سروتونین افسردگی را کاهش می‌دهند. ایمی پرامین، آمی تریپتیلین، فنلزین، ترانیل سیپرومین و فلوکستین از جمله داروهای ضد افسردگی هستند.