طنز فاخر سعدی یکی از ارجمندترین تحقیقاتی است که درباره سعدی انجام گرفته است.نویسنده در این اثر نشان داده است که به متون ادب فارسی و نیز غربی آشناییِ درخور ستایشیدارد. اکنون که این گفتار را به پایان میبرم، با خود میاندیشم، آیا یکی از موفقیتهای ایرجپزشکزاد در عرصه طنز، به نوعی که او را سرآمد کرده است، همین آشنایی عمیق با متون گذشتهاز فرهنگ خود و غرب نیست؟خود پزشکزاد صادقانه و فروتنانه این اثر را آکادمیک نمیداند بلکه حاصل جستجوی منزل به منزل از طریق مقابله و مقایسهبرمیشمارد. اما باید اذعان کرد که این نگاه به سعدی و “گلستانش” حاصل یک نگاه دقیق و موشکاف است. ارنست رنان نویسنده، مورخو متفکر فرانسوی سعدی را با هوراسیوس و طنزپردازان فرانسوی مقایسه میکند: وی معتقد است که: “سعدی در واقع یکی ازنویسندگان خود ماست. رای ثاقب خللناپذیر او، جذابیت و ظرافتی که به حکایاتش جان میبخشد، لحن طنز ملایمی که با آن مفاسد ومعایب جامعه را انتقاد میکند، همه این شایستگیهایی که در مشرق زمین بسیار نادر است، او را به چشم ما عزیز میدارد. انگار نوشتهیک عالم اخلاقی رومی یا یک طنزپرداز قرن شانزدهم را میخوانید.