baroon
متخصص بخش ادبیات
ریشهی نام شهرها --- س
ریشهی نام ساوه
ریشهی نام ساوه
در ریشه یابی نام ساوه هم سخنی و هم اندیشی میان سخندانان نیست . مینورسكی در مقاله ساوه در چاپ نخست دائرة المعارف اسلام طلا تكه یا خرده های زر معنی کرده است.
برخی گویند ساوه تغییریافته واژه « سه‌آبه » به معنای مکانی با سه رودخانه است.
ساوه در متون كهن نظم و نثر و فرهنگهای فارسی باج و خراج است و زری است كه پادشاهان نیرومند از پادشاهان کم توان می گیرند.
گروهی نام آن را برگرفته از واژه اوستایی "سَوا" و یا واژه پهلوی "سَوَکا" دانسته‌اند.
در شاهنامه فردوسی نام ساوه به عنوان خویشاوند کاموس کُشانی آمده است و برخی نام ساوه را نام این پهلوان می دانند.
یکی خویشِ کاموس بُد ساوه نام سرافراز و بر جای گُسترده کام
وز ایرانیان ناموَر مرد چند به دژ ماند با ساوه ارجُـمند
بیامد ز راه هری ساوه شاه اَبا کوس و پیلان و گنج و سپاه
امّا نظری دیگر نیز هست که در پی یافتن ریشه ای تُرکی برای نام ساوه است. نام شهر ساوا (ساوه) منتسب به پادشاه اسطوره ای توران زمین كه از او در ادبیات فارسی به نام "ساوه شاه" یاد شده می باشد . گونه نخستین این نام سابا است. این نام به معنی جنگجو (بن مصدر سابا.ماق، ساوا.ماق) و یا مدافع (از بن مصدری ساب.ماق، ساو.ماق به علاوه پسوند ا می باشد .
ساوه در روزگار پارتیان با نام (سواكینه) یكی از جایگاههای مهم میان راهی و در سده هفتم پیش ازمیلاد یكی از دژها و جایگاههای سرزمین ماد به شمار می رفته است.
در جریان حمله مغول در سده هفتم هجری آسیب فراوان دید , مغولان شهر را ویران كردند و همه مردم آن را از دم تیغ گذراندند . تاریخ طبری کهن ترین تاریخی است که نام ساوه در آن آمده است. در پایان روزگار ساسانی ودر آغاز دوره اسلامی یعنی سال 22 هجری ساوه جزو ایالت کوهستان یا جبال بوده است.
در سال 617 هجری قمری برابر 1220 میلادی شهر ساوه به دست مغولان ویران و مردم آن کشتار شدند . در فاصله دو سده با گذشت زمان ویرانیهای ناشی از حمله چنگیز و ایلخان تیمور مرمت گردید و به دلیل بودنِ بر سر شاهراههای ایران دوباره آباد شد.
حمدالله مستوفی درباره ساوه چنین نوشته است : « در اول در آن زمین بُـحَیره(دریاچه) بوده و در شب ولادت رسول اکرم (ص) آب آن به زمین فرو شد و آن از مشروبات بوده است و بر آن زمین شهری ساختند. بانی آن معلوم نیست و در حمله مغولها باروی آن دچار خرابی شد... هوایش به گرمی مایل است و آبش از رودخانه مزدقان و قنوات مشروب می شود.»
آخرین ویرایش: