• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

ریشه‏ی نام شهرها --- ش

baroon

متخصص بخش ادبیات


ریشه‏ی نام شهرها --- ش

flowerbar_pastel_spring_sm.gif


ریشه‏ی نام شیراز




نام شهر شیراز برگرفته از نام قلعه‌ای در اطراف شیراز کنونی در محل قصر ابونصر است. آن گونه که پیدا است در هنگام ساخت شهر نام این قلعه بر شهر شیراز نهاده شده‌است.
در کاوش‌های باستان‌شناسی در تخت جمشید ، به سرپرستی جورج کامرون در سال ۱۳۱۴ خورشیدی به پیدایش خشت‌ نبشته‌هایی عیلامی انجامید که بر روی چند قطعه از آن‌ها به قلعه‌ای بنام « تیرازیس» یا « شیرازیس» اشاره شده‌است . همچنین مهرهایی مربوط به پایان روزگار ساسانی و آغاز اسلام ، در کاخ ابونصر یافت شده‌است که حاوی نام «شیراز» می‌باشد.

ابن حَوقَل، جغرافی‌دان مسلمان سده چهارم هجری، وجه تسمیه شیراز را همانندیِ این سرزمین به اندرون شیر می‌داند ؛ چرا که به قول او عموماً خواربار جاهای دیگر بدان‌جا برده می‌شد و از آن‌جا چیزی به جایی نمی‌بردند.
براساس پژوهش تدسکو شیراز به معنای مرکز انگور خوب است .
در افسانه ها آمده است كه شیراز فرزند تهمورس (از پادشاهان سلسله پیشدادیان) شهر شیراز را بنیان نهاد و نام خود را بدان بخشید. به روایتی دیگر ، نام این دیار، « شهرراز » بوده كه به اختصار « شهراز و شیراز » گفته شده است.
به نوشته كتاب "صورالاقالیم"، به دلیل وجود دام های بسیار در دشت این سرزمین ، آنجا را « شیرساز » نامیده اند .
در شاهنامه فردوسی در باره شیراز روزگار کیانیان این سروده آمده است .

دو هفته در این نیز بخشید مرد
سوم هفته آهنگ شیراز كرد

هیونان فرستاد چندی ز ری
سوی پارس ، نزدیك كاوس كی


 
آخرین ویرایش:

baroon

متخصص بخش ادبیات
پاسخ : ریشه شناسی نام ها و واژه ها



ریشه نام شانْـدیز



در کتاب مطلع‌الشمس از اعتماد السلطنه درباره ریشه نامگذاری این شهر چنین آمده ، شاندیز را قبلا « شاه‌دژ » یا « شاه‌دیز » به معنای شاه ‌قلعه می‌نامیدند و در آغاز مردم شاندیز به خاطر در امان بودن از یورش راهزنان و نیز استفاده از جایگاه منطقه‌ای در بالای تپّه‌ای مشرف به رودخانه و در قلعه شاندیز ساکن بودند و از سالهای ۷۸۰ تا ۸۰۰ هجری قمری به جای کنونی شهر کوچ کردند .
روضه الصفا شاندیز را شاهان دژ نامیده به معنی قلعه شاهان .
حافظ ابرو در سده نهم در کتاب جغرافیای تاریخی خراسان از شاندیز با نام شاندز یاد کرده است و با گذشت زمان این واژه دگرگون شده و به گونه امروزی (شاندیز) در آمده است .



 
آخرین ویرایش:

baroon

متخصص بخش ادبیات
پاسخ : ریشه شناسی نام ها و واژه ها


ریشه نام شوط در آذربایجان غربی



این نام برگرفته از کلمه « آشوط » به زبان ارمنی است.
هرچند که امروزه هیچ ارمنی زبانی در این شهر زندگی نمی کند. این ناحیه در گذشته دور ساکنان ارمنی زبان داشته‌است .

امروزه نامهای شهرها و آبادیهای بسیاری در اطراف شوط و ماکو می‌توان پیدا کرد که ریشه ارمنی دارند . مانند همه روستاهایی که به « جوق » ختم می‌شوند : باغچه جوق ، آوا جوق، قلاع جوق.

در زمان پهلوی نام شهر در اسناد دولتی به شاه آباد تغییر یافت . اما پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ بار دیگر شهر به همان نام پیشین خود نامیده شد .
 
آخرین ویرایش:

baroon

متخصص بخش ادبیات
پاسخ : ریشه شناسی نام ها و واژه ها



شهرکرد




به احتمال بسیاراز آنجا که در گذشته گروهی از کردها در اینجا ساکن بوده‌اند از این رو این منطقه را دهکرد نامیده‌اند. دهکرد در 1314 هجری به شهرکرد تغییر نام یافت .
شهرکرد

دهکرد (شهرکرد امروزی) در قرن هفتم هجری قمری بخشی از قلمرو اتابکان فارس و لرستان بود. بعدها گسترش یافت و در شهریور ۱۳۱۴ شمسی از دهکرد به شهرکرد تغییر نام یافت. واژه «دهکرد» از دو بخش «ده» + «کرد» تشکیل شده‌است.

این منطقه بدین سبب دهکرد نام گرفته‌ کهاحتمالاً در گذشته گروهی از کردها در این‌جا ساکن بوده‌اند از این رو این منطقه را دهکرد نامیده‌اند. . در کتاب «ایران باستان» از ژوزف ویسهوفر محقق و شرق‌شناس آلمانی آمده‌است که شاپور دوم در نامه‌نگاری‌های خود نام شهریار «دژگـُرد» را که دژی استوار در منطقه کوهستانی زاگرس بوده، آورده ‌است. «دژگـُرد» با تغییر حروف «ژ» و «گ» که در زبان عربی فصیح وجود نداشته، به «دهکـُرد» تغییر کرده‌است. در منطقهٔ اصفهان و چهارمحال و بختیاری و لرستان وجود مکان‌های نظامی، کاملاً قابل تشخیص است. همانند «چَمگـُرد» (چَمگـُردان امروزی)، «دژگـُرد» (شهرکرد امروزی)، «چـِلگـُرد» (چـِلگـِرد) .

در سال ۱۳۱۴ خورشیدی، دهکرد از دهستان به شهرستان تبدیل شد و با تغییر واژهٔ «ده» به «شهر» نام شهرکرد بر آن نهاده شد.




 
آخرین ویرایش:

baroon

متخصص بخش ادبیات
پاسخ : ریشه شناسی نام ها و واژه ها


شوشتر: خوب تر



بنا به گفته ی تاریخ نویسان از جمله حمزه اصفهانی، شوشتر به معنی خوب تر است و چون شهر شوش رو به ویرانی می‌رفت، در شش فرسنگی بنا شد که خوش ‌آب‌وهواتر و حاصلخیزتر از شوش بود و آن را شوشتر یعنی از شوش بهتر نامیدند.


مستوفی در نزهت‌القلوب می‌نویسد: برخی اصل واژه شوشتر را «ششدر» احتمال می دهند . بدین دلیل که این شهر دارای شش دروازه بود.

برخی دیگر آن را «شه‌شاتر» یعنی شهر شاه لقب داده‌اند. برخی از تاریخ دانان بر این باورند که نام شوشتر از واژه شوشا یا سوسا یعنی دلپسند گرفته شده است.


در پایگاه میراث فرهنگی شوشتر وجه تسمیه‌های دیگری برای شوشتر آمده‌است:


1. شوش به معنای کنارستان، و شوشتر به معنای آن سوی کنارستان.

2. زن یزدگرد، شوشین‌دخت نام داشت، که دو شهر شوشتر و شوش را بنا نهاد.

3. شوشتر از واژهٔ «شوشدر» گرفته شده، به معنای دروازهٔ شوش.

4. برخی پیوند واژهٔ شوشتر را با «تیشتر» (الاههٔ باران، ایزدبانوی آب‌آفرین) می‌دانند.

5. برخی بر این باورند که به دلیل این‌که یکی از طوایف «بنی عَجل» که «تستر» نام داشت این شهر را فتح نمود، این شهر به نام او موسوم گشت. یعنی شوشتر از گرفته شده از تشتر(تستر)است.



 

baroon

متخصص بخش ادبیات
پاسخ : ریشه شناسی نام ها و واژه ها



شاه سوار/ تنکابن



دربارۀ دلیل نام گذاری شهسوار داستانی زبانزد مردم است . هنگامی که آغا محمد خان قاجار در لشکرکشی به گیلان نزد هدایت خان حاکم آنجا می رفت سپاهیان به میزبانی مهدی خان خلعتبری حاکم وقت تنکابن شبی را در کنار ساحل دریا گذراندند.
روز بعد وقتی آغامحمد خان با همراهانش آن مکان را ترک می کند پیشکارش متوجه می شود یک چیز ارزشمند را در جایی که شب بیتوته کرده بودند جا گذاشته اند و چون کسی نام آن محل را نمی دانست به پیک می گوید : همان جایی که صبح شاه سوار بر اسب شد بروید و آن شیء را بیاورید. بعدها بر اثر استعمال زیاد آنجا( شاه سوار) یا (شهسوار)نام گرفت .



 
بالا