زرتشتی دوزی

[novinmarketing]

سوزن دوزی زرتشتیان که به زرتشتی دوزی معروف است , همانطور که از نامش پیداست , هنری است که مرتبط با زرتشتیان ایران می باشد و توسط زرتشتیان ابداع گردیده است و اکنون تا حدود زیادی رو به فراموشی می باشد. این رودوزی مخصوص بانوان زرتشتی است که پیشینه ی آن به پیش از اسلام می رسد و به نوعی یکی از قدیمی ترین هنرهای دستی ایرانی محسوب می شود. زرتشتی دوزی یکی از ظریف ترین انواع سوزن دوزیست. بیشتر دوخت های آن به اندازه ای ظریف و کوچک هستند که فقط با ذره بین می توان آنها را از هم تفکیک کرد, که این از ویژگی های بارز این هنر محسوب می شود. در این روش دوخت دوزندگان برای بستر کار از پارچه های ریز بافت استفاده می کنند و نقوش متنوعی برای سوزن دوزی به کار می برند. اکنون این هنر نزد زرتشتیان یزد و تهران تا حدودی رواج دارد.پوشاک آنان از پارچه هایی به رنگ های گوناگون تشکیل شده است .در گذشته از پارچه های رنگارنگ ابریشم که از دست بافته های خودشان بوده و پارچه های روشن بافت چیت که اغلب از کشورهای روسیه و هند آورده می شد و بیشتر طرح های گل ریز داشتند بهره برده می شد. .این تکه های ابریشم رنگی و پارچه های چیت به گونه ای یکی در میان کنار هم قرار می گرفته و به هم دوخته می شدند که پارچه ی حاصل را " تیر و سیخ " می نامند. تکه های بریده شده از پارچه های ساده به " تیر " و تکه های بریده شده از پارچه های چیت گل دار به " سیخ " معروف بودند. نخ مورد استفاده در زر تشتی دوزی ابریشم تابیده ی طبیعی است. از این نخ هم برای سوزن دوزی طرح ها بر روی نوارهای تیر و هم برای شیرازه دوزی بین تیر و سیخ ها استفاده می نمودند. پس از ظرافت که یکی از مشخصه های بارز هنر زرتشتی دوزی است نقوش به کار رفته را می توان یکی دیگر از مشخصه های آن دانست. نقوش بسیار ساده و انتزاعی که بر گرفته از طبیعت می باشند و با باورهای ایرانیان از روزگاران قدیم تا به امروز گره خورده اند.یکی دیگر از ویژگی های این سوزن دوزی ترکیب و هماهنگی کامل رنگ هاست, که نشان می دهد هنرمندان زرتشتی آشنایی کامل به ترکیب رنگ ها داشته اند. این را هم در انتخاب رنگ های تیر و سیخ ها و هم در انتخاب رنگ نخ ها برای سوزن دوزی می توان مشاهده کرد . این انتخاب رنگ ها هم همکی دارای معنا و مفهمو خاصی برایشان بوده است.در گذشته اندکی پس از زاده شدن دختر, خانواده و به ویژه مادر او به فکر آماده کردن جامه ی عروسی او بودند.و کار نخ ریسی و بافت پارچه و دوختن جامه را آغاز می کردند. پس از آماده شدن جامه کار سوزن دوزی روی آن را آغاز می کردند, کار سوزن دوزی سال ها به طول می انجامید و گاهی چندین نفر برای انجام این کار به همدیگر کمک می رساندند.بدین ترتیب سوزن دوزی زرتشتی دوزی را می توان در جهزیه های عروس و در برخی موارد در لباس داماد جست و جو کرد.


این سوزن دوزی در قسمت های مختلف لباس بانوان مانند " لَچَک " , " مَکنا "( روسری بانوان زرتشتی) , پیراهن و " شَوال" ( شلوار بانوان زرتشتی) و کلاه دامادی اجرا می شوند.زرتشتیان پس از اسلام مانند دیگر اقوام اقلیت ایران جامه ی سنتی خود را حفظ کرده اند و تا چند دهه ی گذشته نیز در آیین زناشویی زنان جامه ی سنتی خودررا می پوشند. که امروز دیگر کمتر شاهد آن هستیم.



منبع : چرخ خیاطی