مطــــــمئن باشید که مجموعه ای از زیباترین و پرآب ترین آبشارهای ایران را باید در دامنه های زاگرس در غرب ایران سراغ گرفت. آبشار پیران در شهرستان «سرپل ذهاب» کرمانشاه یکی از زیباترین آنها و در عین حال ناشناخته ترین آبشارهای ایران هم در همین دامنه ها قرار گرفته و با حدود 100 متر ارتفاع باید آن را یکی از بلندترین آبشارهای ایران دانست. این آبشار را، هم به اسم «ریجاب» و هم به «پیران» می شناسند. برای رسیدن به آن باید از سرپل ذهاب حدود 10 کیلومتر به سمت روستای شالان بروید و بعد از حدود یک ربع پیاده روی به منطــــــقه کوهستانی و بکر آبشار برسید. ممکن است وقتی برای تماشای آبشار می روید، صخره نوردانی را در حال صعود از دیواره های صخره های اطــــــرافش ببینید.
آبشار آب سفید یا به گویش لری «اواسبید» را خیلی ها دوست دارند. به اسم عروس آبشارهای ایران هم بشناسند. آبی که از ارتفاع تقریبا 70 متری روی صخره ها می ریزد، حباب های سفیدی روی صخره ها می سازد که رنگ سفید رنگی به آبشار داده و به همین خاطــــــر به آب سفید معروف شده و البته با کمی تخیل می شود پیچ و تاب های سفیدرنگش را به لباس عروس تشبیه کرد. استان لرستان آبشار کم ندارد اما این آبشار به خاطــــــر زیبایی و بلندایش از همه معروف تر است.
آب این آبشار از دل تونلی در دل یک کوه سنگی بیرون می آید و به رودخانه رودبار لرستان می ریزد و دست آخر هم به دز می پیوندد. این آبشار معروف حدود 50 کیلومتری شهر الیگودرز و در منطــــــقه ای بنام «پشتکوه زلفی» قرار دارد و برای رسیدن به آن، باید از الیگودرز وارد جاده اصفهان شوید.
«بیشه» زیبا، یکی دیگر از آبشارهای دیدنی لرستان است. بیشه، حدود 52 متر ارتفاع دارد و آبش از چشمه هایی تامین می شود که دائما در «اشترانکوه» در حال جوشیدن هستند، وقتی به پایین سرازیر می شود، به رودخانه سزار می ریزد و آخر سر هم به رود دز. آبشار تا روستای بیشه حدود یک کیلومتر فاصله دارد. البته در یک مسیر ناهموار و خاکی. به همین خاطــر مقصد اول همین روستاست.
با قطــار یا خودرو شخصی می توان به بیشه و آبشار زیبایش رسید. علاوه بر این آبشارها، در غرب ایران آبشارهای تماشایی فراوانی پیش رویتان است: در استان لرستان؛ «آفرینه» در پل دختر، «نوژیان» و «وارک» در خرم آباد، «چکان» در «الیگودرز» و «سرکانه» در سپیدشت، در استان همدان آبشار گنجنامه، در استان چهارمحال و بختیاری، «دره عشق» در اردل، «آتشگاه» و «کُرودی کَن» در لردگان و «نیاکان» و «شیخ علیخان» در چلگرد و در استان ایلام هم «ماربره» در دره شهر و «خربزان» و «ماهوته» در آبدانان.
رشته کوه بینالود در فاصله مشهد و نیشابور با کوهپایه ها و دره های سرسبز، منطــــــقه ای خوش آب و هوا را در شمال شرقی ایران پدید آورده است. این کوهستان باشکوه، آبشارهای فراوانی را سر و شکل داده که یکی از معروفترین شان آبشاری است در نزدیکی روستای «اخلمد» و به همین نام. در مسیر کوهستانی و سرسبز این آبشارها چندین آبشار می بینید که بلندترین شان بالای 40 متر ارتفاع دارند. برای گردش در میان این مسیر پر آبشار در خراسان، باید در جاده قوچان و حدود 4 کیلومتر بعد از چناران وارد یکی از فرعی های سمت چپ شوید تا به اخلمد برسید.
در مسیر شرقی شهر مشهد و در محدوده شهرستان کلات هم آبشارهای معروفی قرار دارند، مثل «آبگرم» و «قره سو» و «ارتکند» که در سفری به شرق مشهد می توانید سراغشان را بگیرید. آبشارهای «ایزی» در اسفراین «بید» در شمال سبزوار و «حمید» در بجنورد هم معروفترین آبشارهای خراسان شمالی هستند.
در همسایگی شرق خراسان، آبشارهای بزرگ و کوچک تماشایی در محدوده استان گلستان و مخصوصا پارک ملی گلستان قرار دارند. یکی از زیباترین آبشارهای این استان «کبودوال» است. آبشاری که شاید خزه های پر رنگ دور و بر آن باعث شده، رنگ تیره و کبودی به چشم بینندگان بیاید و اینطــــــور نام بگیرد. کبودوال در 4 کیلومتری جنوب شرقی شهر علی آباد قرار دارد و از کوه بلند هارون سرچشمه می گیرد، پایین می ریزد و در دل پارکی جنگلی به همین نام روان می شود.
در طــــــول مسیر، آبشارهای کوچک و بزرگ با دریاچه های کوچکی در پای هر کدامشان شما را برای تنی به آب زدن و خنک شدن وسوسه می کند. سال گذشته سیل شدیدی در این منطــــــقه جاری شد، به آبشار کبودوال خسارت های زیادی وارد کرد اما امسال خرابی ها بازسازی و آبشار آماده پذیرش مسافران از دور و نزدیک است.
اگر در همین منطــــــقه هستید و می خواهید 12 آبشار کوچک و بزرگ ببینید، باید راهی روستای «شیرآباد» و آبشاری به همین نام در جنوب شهر «خان بین» شوید. بلندترین این مجموعه آبشار حدود 25 متر ارتفاع دارد و پای هر کدامشان هم یک دریاچه کوچک درست شده که عمق بعضی از آنها بسیار زیاد است.
آبشار 15 متری «لوه» در 25 کیلومتری شهر «گالی کش» یک آبشار زیباست در دل پارک ملی گلستان و غیر از آن آبشار «آق سو» یک آبشار کوتاه و پلکانی از آبشارهای پارک ملی گلستان است که از مینودشت حدود 50 کیلومتر فاصله دارد.
آبشار «کردکوی» یا «دوآب» در 6 کیلومتری جنوب شهرستان کردکوی و «شادان» و «هفت طــــــبقه» در کردکوی و «زیارت» را در حوالی روستای زیارت گرگان نباید از دست داد.
آوازه آبشار بلند «لاتون»، مسافران تالش و آستارا را در ماه های گرم به سمت شهر «لَوَندویل» و روستای «کوته کومه» می کشاند. زیبایی طـــــــبیعت سرسبز و جنگل های تالش زبانزد خاص و عام است و با داشتن آبشاری به بلندی و زیبایی «لاتون» تکمیل می شود. آبشاری که حدود 105 متر ارتفاع دارد و به همین دلیل بعضی آن را بلندترین آبشار ایران می دانند، هر چند اگر هم بلندترین آبشار ایران نباشد، بلندترین آبشار استان گیلان هست.
آنها که هوای تماشای این آبشار بلند را دارند، باید یک پیاده روی سخت 4 ساعته کوهستانی را بر خودشان هموار کنند. اگر مسافر این آبشار هستید، از مسیر رشت، 13 کیلومتر مانده به شهر آستارا باید وارد شهر لوندویل شوید و سراغ خیابان آبشار را بگیرید تا در این مسیر پس از حدود 10 کیلومتر رانندگی، به روستای کوته کومه برسید. بعد هم حدود 8 کیلومتر پیاده روی در مسیری سربالایی که تا ارتفاع 770 متری بالا می رود.
در منطـــــــقه تالش آبشار دیدنی دیگری هم هست، «حَویق» که به زمرد حویق هم معروف است. حویق در 40 کیلومتری شمال شهر تالش است و فاصله این آبشار از شهر حویق 9 کیلومتر. آب آبشار حویق بسیار سرد است و در رودخانه اش می توانید ماهی قزل آلا هم ببینید.
در شهرستان رضوانشهر یکی دیگر از این جاذبه های طـــــــبیعی را با نام «ویسادار» می توانید ببینید. گیلان حدود 40 آبشار دائمی دارد و «شیطـــــــان کوه» در لاهیجان و «باباولی» و «لونک» در سیاه.کل و «دودوزن» در شفت از دیگر آبشارهای شناخته شده آن هستند.
سری هم به مازندران بزنیم؛ شهرستان آمل و مخصوصا منطـــــــقه لاریجان که معروفترین آبشارهای این استان را دارد و معروفتر از همه هم «شاهاندشت» است که در صدرشان نشسته. وقتی آب از ارتفاع 50 متری روی صخره ها می ریزد، مه سفید رنگی در پایین آبشار درست می شود و هر مسافری را به هوس می اندازد که سرش را در این مه خنک فرو ببرد.
برای داشتن چنین تجربه هیجان انگیزی باید وارد جاده شوید، حدود 15 کیلومتر پس از پلور به «گزنک» و از آنجا هم بعد از حدود 5 کیلومتر به پل «وانا» در سمت راست جاده می رسید که راه رسیدن به روستای شاهداندشت است. برای رسیدن به پای شاه این دشت، باید فقطـــــــ حدود یک ربع از میان کوچه های سنگفرش و قدیمی روستا پیاده روی کنید. آبشار «اِسپه او» در جنوب شرقی بهشهر هم، یکی از آبشارهای زیبای منطـــــــقه است که حدود 30 متر ارتفاع دارد و در میان درختان پنهان شده.
برای رسیدن به آن باید وارد جاده بهشهر به گلوگاه شوید و بعد از حدود 10 کیلومتر، تابلوی روستای «پاسند» را در سمت راست جاده می بینید. حدود 25 کیلومتر راننندگی می کنید تا لب رودخانه نکاء برسید و بعد هم پیاده روی از داخل رودخانه تا پای آبشار.
آبشار بلندبالای «گزو» دیگر آبشار معروف مازندران را می توانید در سوادکوه و فاصله شهرهای زیر آب و شیرگاه تماشا کنید. اگر وارد این مسیر شوید با یک تیر دو نشان می زنید؛ یک آبشار کوچکتر در مسیر رسیدن و بعد هم آبشار 70 متری گزو. در جاده فیروز کوه بعد از پلیس راه «پل سفید» در سمت چپ جاده وارد جاده «آزادمهر» شوید. در این مسیر به یک دوراهی می رسید که مسیر سمت چپ، مقصد شماست. غیر از این آبشارها در استان مازندران حدود 60 آبشار شناخته شده دیگر هستند، مثل «تنگه دَراسله» در سوادکوه، «آب مراد» در لاریجان، «آکاپل» در کلاردشت و «آب پری» در نور.
کوهستان البرز در منطـــــــــقه شمال غربی ایران، آبشارهای بزرگ و کوچک فرلاوانی ساخته و رود «ارس» در مرز شمال غربی با آن آب و هوای معتدلش این آبشارها را پر آب و اطـــــــــرافشان را سرسبز کرده. آبشالر «آسیاب خرابه» با آن صخره های خزه بسته اش در همین منطـــــــــقه ارس و در استان آذربایجان شرقی قرار داد. با آنکه ارتفاع بلندی ندارد، اما چشم انداز طـــــــــبیعت اطـــــــــرافش منحصر به فرد است.
رودهای کوچکی که از دامنه های شمالی کوه «کیامکی» سرچشمه می گیرند، وارد دره ای می شونند و از روی صخره هایی پایین می ریزند که روزگاری آسیاب آبی را در روستای «هلیق» می چرخانده. اما این روزها با تخریب آسیاب، محدوده 200 متری پایین آبشار یکی از تفریحگاه های شناخته شده اطـــــــــراف جلفاست.
برای رسیدن به این آبشار باید از شهر «جلفا» حدود 16 کیلومتر به سمت شرق بروید و در روستای «مرازاد»، وارد فرعی سمت راست شده و حدود 10 کیلومتر برانید. «عیش آباد در مرند»، «گل آخور» در ورزقان و همینطـــــــــور «سردابه» در شهرستان اردبیل و «نره گر» در جنوبشرقی خلخال از آبشارهای استان اردبیل و دیگر آبشارهای شناخته شده این منطـــــــــقه اند.
در همسایگی این استان هم می توان آبشارهای زیبایی را دید؛ آبشار «شَلماش» در شهرستان سردشت اذربایجان غربی، به لطـــــــــف بلندای کوهستان زاگرس در غرب ایران و برف و یخ زمستانی این کوهستان، یکی از آبشارهای زیبا در غرب ایران است.
شلماش تنها یک آبشار نیست و مجموعه ای از 3 آبشار است که در تنگه ای باریک جریان دارند. برای دیدن ابهت و زیبایی این آبشار باید تابانه رفت و از آنجا هم حدود 50 کیلومتر مسیر پرپیچ و خم تا سردشت، از سردشت هم حدود 20 دقیقه راننندگی تا نزدیک آبشار.
آبشار اول حدود 45 متر ارتفاع دارد و آبشارهای بعدی کوتاه ترند. مسیر رسیدن به آبشار پلکانی است اگر تا آخرین آبشار پایین بروید، غیر از نمای زیبای 3 آبشار، رودخانه آرام را هم خواهید دید. برای برگشت به پارکینگ باید زحمت بکشید و پله ها را بالا بروید. «دره خور خوره» در شهر سلماس و «قینرجه» در تکاب از آبشارهای دیگر آذربایجان شرقی است.
