كودك و حج و مسايل مربوط به آن
1- بر كودك , حج واجب نيست , هر چند بلوغش نزديك باشد . (1)
2- براى كودك مميز مستحب است حج انجام دهد. (2)
3- حج مستحبى كودك هر چند صحيح و مشروع بوده و همهء شرايط را داشته باشد ولى كفايت از حجى كه بامستطيع شدن پس از بلوغ , بر او واجب مى شود نمى كند:
يعنى اگر پس از بلوغ مستطيع شود بايد حج بجا آورد. (3)
4- كودكى كه براى انجام حج مستحبى به مكه رفته , اگر پيش از رفتن به مشعر الحرام بالغ شود, حجى كه انجام مى دهد, كفايت حج واجب مى كند, ولى احتياط مستحب است كه پس از استطاعت حج را اعاده مى كند. (4)
نيابت در حج
1- نيابت كودك از حج واجب , صحيح نيست ; هر چند مميز باشد. ولى نيابت او از حج مستحبى با اذن ولى اوصحيح است . (5)
2- انجام دادن حج به نيابت از طرف كودك مميز جايز است . (6)
3- كودكى كه ختنه نكرده و محرم شده , وليش نمى تواند به نيابت از او اعمال حج را انجام دهد, پس از ختنه نيزتا زمانى كه خودش يا نايبش طواف را به جا نياورد از احرام خارج نمى شود. (7)
هزينهء حج
1- در حج بردن كودك , آن مقدار از هزينه كه بيشتر از هزينهء ماندن در وطن است , بر عهدهء ولى كودك است , نه از اموال كودك . (8)
2- در صورتى كه محافظت ازكودك وابسته به مسافرت بردن او باشد, و يا مسافرت بردن به مصلحت او باشد,هزينهء زايد بر ماندن در وطن را مى توان از اموال كودك برداشت , بنابراين هزينهء اصل مسافرت از اموال كودك ];برداشته شده و هزينهء حج اگر بيش از هزينهء سفر است , بايد ولى او بپردازد. (9)
اعمال حج
1- ولى كودك مميز يا غير مميز مى تواند او را براى حج يا عمره محرم كند. (10)
2- منظور از ولى كودك كه عهده دار اعمال حج اوست , هر فردى است كه متولى امور كودك است , خواه پدر2اشد يا جد يا حاكم يا وصى يا شخصى ديگر. (11)
3- اگر كودك را از راهى به مكه ببرند كه به ميقات فخ مى رسد, مى توانند احرام او را تا رسيدن به فخ تأخير,انداخته و از آنجا او را محرم كنند.(12)
4- براى محرم كردن كودك , لازم نيست ولى او نيز محرم باشد, و بدون احرام نيز مى تواند كودك خود را محرم كند. (13) براى ولى كودك غير مميز مستحب است او را لباس احرام بپوشاند, در نتيجه لازم است اعمال مترتب بر آن 6ا به نحوى كه در مسائل آينده مى آيد عمل كند. (14)
از طرف او نيت احرام است . (15)
اگر ممكن است لبيك ها را به كودك تلقين كند تا تكرار نمايد, و اگر ممكن نباشد خودش از طرف او تلبيه بگويد. (16)
اگر كودك محرم غير مميز است , بايد برايش تلبيه گفته شود. (17)
كودك را از انجام كارهايى كه در احرام بايد ترك شود مواظبت نمايد. (18)
كودك را به تمام افعال حج دستور دهد, و اگر كودك نتواند آن كارها را انجام دهد خودش از ناحيهء وى انجام دهد. (19)
او را طواف و سعى داده و در عرفات و مشعر و منى براى وقوف نگه دارد.(20) كودك را به رمى جمره امر كند.
اگر كودك نتواند رمى جمره كند , خودش از طرف او انجام دهد. (21)
در صورت امكان بهتر است كه كودك را با خود حمل كرده و رمى كند و اگر ممكن باشد , سنگ را در دست ,كودك قرار داده و آن را پرتاب كند. (22)
كودك را بر وضو و نماز طواف امر كند و اگر قدرت بر نماز طواف ندارد خودش از طرف او بخواند. (23)
احتياط آن است كه كودك نيز صورتى از وضو و نماز طواف را انجام دهد و اگر صورت وضو را نتواند انجام دهد, وليش او را وضو دهد. (24)
6- ولى كودك در حالى كه محرم است و مى خواهد اعمال خود و كودك را انجام دهد ; اول بايد طواف و سعى خود را به جا آورد, سپس به نيابت از كودك اعمال او را انجام دهد. (25)
7- قربانى حج كودك , بر عهدهء ولى اوست . (26)
8- اگر كودك در حج , كارى را كه كفاره دارد انجام دهد, كفاره واجب مى شود.(27)
9- اگر كودك ـ مميز يا غير مميز ـ در حج مرتكب صيد شود, كفاره اش بر عهدهء ولى اوست . (28)
10- كفارات ديگر كودك , بجز كفارهء صيد ـ بنابر احتياط بر عهدهء ولى اوست .(29)
11- كودك مى تواند در حال احرام زير سايه برود. (30)
12- طواف نساء اختصاص به مرد ندارد , زن و كودك مميز نيز اگر طواف نساء را ترك كنند, از احرام بيرون نمى آيند. (31)
نرخ قيمت اعزام كودكان به عمره اعلام شد
معاون حج و عمره رييس سازمان حج و زيارت گفت: با توجه به درجه بندي‌هاي تعريف شده نرخ قيمتي اعزام كودكان به عمره متفاوت است.
به گزارش پايگاه اطلاع رساني حج به نقل از شبستان، ناصر خدرنژاد، معاون حج و عمره رييس سازمان حج و زيارت با اشاره به نرخ قيمتي اعلام شده براي اعزام كودكان به سرزمين وحي، گفت: با توجه به درجه بندي‌هاي تعريف شده نرخ قيمتي اعزام كودكان به عمره متفاوت است.وي با بيان اينكه گروه سني كودكان به كمتر از ۲ سال و بين ۲ الي ۱۲ سال تقسيم بندي مي‌شود، اظهار كرد: نرخ اعلامي براي كودكان كمتر از ۲ سال حدود ۸۰ هزار تومان مي‌شود.معاون حج و عمره رييس سازمان حج و زيارت تصريح كرد: با فروش حج نرخ قيمتي براي كودكان ۲ الي ۱۲ سال نيز حدود ۷۸۰ هزار تومان تا ۸۹۵ هزار تومان نيز مي‌رسد.خدرنژاد خاطرنشان كرد: هزينه برخي موارد نظير اسكان، تغذيه، حمل و نقل براي كودكان به نصف و ختي كمتر نيز كاهش مي‌يابد.
6 ـ بر كودك مميز مستحب است عمره و حج بجا آورد، و عمل او صحيح است هر چند بدون اجازه ولىّ او باشد.
مسأله 37 ـ مستحب است ولىّ، كودك غيرمميّز خود را محرم كند، يعنى اگر كودك پسر است او را از لباس دوخته برهنه كند و لباس احرام به او بپوشاند، و اگر دختر است در همان لباسى كه پوشيده او را محرم كند و نيت كند: «اين كودك را به عمره مفرده يا غير آن محرم مى كنم قربة إلى الله». سپس اگر كودك مى تواند تلبيه را اگر چه با تلقين بگويد، و الاّ ولىّ به جاى او تلبيه بگويد.(1)
1 ـ با توجه به اينكه انجام اعمال كودك به صورت صحيح نوعاً مشكل است و شبهه مى شود كه در احرام باقى بماند، لذا در اين صورت بهتر است او را محرم نكنند.
(صفحه 34)
مسأله 38 ـ ولىّ طفل طبق فتواى مجتهدى كه خودش از او تقليد مى كند اعمال را بجا آورد، و در موارد اختلافى بهتر است احتياط كند.
مسأله 39 ـ مقصود از «ولىّ» در مسأله قبل ولىّ شرعى مى باشد، و در اين مورد مادر كودك ملحق به ولىّ شرعى است.
مسأله 40 ـ بعد از آنكه كودك محرم شد ولىّ بايد او را از محرمات احرام باز دارد. و اگر مميز نيست رعايت محرمات احرام او بر عهده ولىّ است.
مسأله 41 ـ يكى از محرمات احرام كه سايه قرار دادن است، و احكام آن در جاى خود خواهد آمد، اختصاص به مردان دارد، و اين حكم شامل كودكان نمى شود، هرچند مميز باشند.
مسأله 42 ـ كفاره محرمات احرام كودك غيرمميز بنابر اقوى در صيد و بنابر احتياط واجب در غير صيد بر ولى كودك است.
مسأله 43 ـ ولىّ پس از احرام كودك بايد او را وادار كند كه تمام اعمال عمره و حج را انجام دهد، و در اعمالى
(صفحه 35)
كه نياز به طهارت و وضو دارد احتياطاً بايد كودك را وضو بدهد و پاك نگاه دارد.
مسأله 44 ـ ظاهراً تمام مستحبات مربوط به اعمال در مورد كودكان نيز جارى است.
مسأله 45 ـ اگر كودك در اثناى طواف بخوابد يا محدث شود، بنابر احتياط پس از تطهير و وضو دادن كودك طبق مسأله 526 عمل شود.
مسأله 46 ـ اگر بعد از طواف متوجه شوند كه كودك محدث شده، ولى ندانند كه حدث در حال طواف بوده يا بعد از طواف، اعتنا نكنند و طواف صحيح است.
مسأله 47 ـ اگر در اثناى طواف يا بعد از آن يقين كنند كه كودك در بين طواف محدث شده، ولى ندانند دور چندم بوده، احتياطاً طواف باطل است، و بنابر احتياط واجب پس از تطهير و وضو دادن كودك، دوباره او را طواف دهند.
مسأله 48 ـ طواف دادن كودك غيرمميز چند شوط آن توسط پدر و و چند شوط باقيمانده توسط مادر خلاف احتياط است، بلكه يك نفر نيت كند و عهده دار طواف
(صفحه 36)
دادن تمام اشواط شود و نماز طواف را هم شخص طواف دهنده بخواند، و اگر قرائتش صحيح نيست بنابر احتياط واجب نايب هم بگيرد كه نماز را بطور صحيح بخواند.
مسأله 49 ـ احتياط واجب بلكه اقوى اين است كه كودك مميزى را كه قدرت و تمكن از راه رفتن دارد وادار به انجام طواف و سعى كنند، و در آغوش گرفتن يا به دوش گرفتن او يا سوار كردن بر ويلچر جايز نيست. بلى چنانچه راه رفتن بر او عسر و حرج باشد به مقدار رفع عسر و حرج اشكالى ندارد.
مسأله 50 ـ اگر كودك غيرمميز در حال سعى خوابش ببرد مانعى ندارد، و مى توانند در همان حال سعى او را اتمام كند، چون نيتِ سعىِ كودك با سعى دهنده است، و طهارت نيز در سعى شرط نيست.
مسأله 51 ـ قربانى حج كودك بر عهده ولىّ اوست. و اگر تمكن نداشت از طرف كودك روزه بگيرد. حتى اگر ولىّ كودك نيز حج تمتع انجام مى دهد و فقط تمكن از يك قربانى دارد بايد آن را براى كودك قربانى كند و خودش روزه بگيرد.