الهه خورشید
متخصص بخش خانه و خانواده
مراحل رشد شخصیت
کتل رشد شخصیت انسان را به شش مرحله تقسیم می کند که گستره کامل زندگی از تولد تا سنین پیری را در برمی گیرد.
دوران نوزادی: که از تولد تا 6 سالگی ادامه می یابد، دوران اصلی شکل دهی در رشد شخصیت است، در طول این دوره فرد قویاً تحت نفوذ والدین، خواهران، برادران، تجربه های از شیر گرفتن و آموزش آداب توالت رفتن است. در نتیجه ی این عوامل موثر، نگرشهای اجتماعی نخستین همراه با ثبات و قوت فراخود و خود ،احساس امنیت یا عدم امنیت، نگرش نسبت به مراجع قدرت و گرایش اجتماعی به روان رنجورخویی شکل می گیرند.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
کتل یقیناً پیرو فروید نیست اما او این مفاهیم فرویدی را که دوره نوزادی در شکل دهی شخصیت تعیین کننده است و اینکه نیازها و تعارض های مرحله دهانی و مقعدی می توانند بر شخصیت اثر بگذارند را پذیرفت.
دوران کودکی: بین سالهای 6 تا 14 سالگی یعنی مرحله کودکی مسائل روانشناختی اندکی وجود دارد، کتل این سنین را زمان تحکیم بعد از دوره تعیین کننده نوزادی می داند، این دوره آغاز روندی است در جهت استقلال از والدین و ملازم با افزایش درهمانند سازی با همسالان،اما در مقایسه با مرحله بعدی مشکلات و مسائل عمده ای وجود ندارد.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
دوره نوجوانی : کتل دوره نوجوانی را ( که در دیدگاه او از 14 تا 23 سالگی است) به عنوان مشکل زا ترین و فشارزاترین مرحله رشد می داند. وقوع اختلالهای روانی، روان رنجوری ها و بزهکاری در طول این دوره به شدت افزایش می یابد و تعارض های زیادی در زمینه گرایش های کسب استقلال، ابراز وجود و امیال جنسی به منصه ظهور می‌رساند.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
مرحله پختگی: مرحله چهارم رشد یعنی مرحله پختگی از 23 تا 50 سالگی طول می‌کشد بطور کلی این دوره لااقل سالهای اولیه آن برای بیشتر مردم دوران مشغولیت ، شادمانی و مولد بودن است زیرا آنها آماده می شوند تا شغلی را برگزینند، ازدواج کنند و تشکیل خانواده بدهند در مقایسه با مراحل پیشین ، رشد شخصیت در این دوره کمتر سیال و بیشتر ساکن است و ثبات هیجانی افزایش می یابد.
در واقع کتل بین سنین 23 تا 50 سالگی تغییرات کمی در علایق و نگرشهای افراد می‌بیند.
مرحله اواخر پختگی شامل تغییر جهت ها و سازگاری ها در شخصیت در پاسخ به تغییرات بدنی، اجتماعی و روانشناختی است. در این زمان سلامت و قوت رو به ضعف می گذارد و همین طور از جذابیت شخص کاسته می شود و برای نخستین بار پایان زندگی در چشم انداز قرار میگیرد.
معمولا در این دوره یک بازبینی از ارزشهایی که شخص زندگی خود را حول آنها متمرکز کرده است و یا نوعی جستجوی خود ( یا برای خود) صورت می گیرد.
این دیدگاه شبیه به دیدگاه یونگ از تغییرات شخصیت در میانسالی است.
مرحله کهنسالی :کهنسالی یعنی آخرین مرحله شامل سازگاری با شماری از فقدان ها و از دست دادن ها است. مرگ همسر، خویشاوندان و دوستان، از دست دادن شغل به علت بازنشسته شدن یا فقدان پایگاه در جامعه‌ای که اغلب جوانان را ستایش می‌کند و تنهایی و ناامنی همراه با آن.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
کتل رشد شخصیت انسان را به شش مرحله تقسیم می کند که گستره کامل زندگی از تولد تا سنین پیری را در برمی گیرد.
دوران نوزادی: که از تولد تا 6 سالگی ادامه می یابد، دوران اصلی شکل دهی در رشد شخصیت است، در طول این دوره فرد قویاً تحت نفوذ والدین، خواهران، برادران، تجربه های از شیر گرفتن و آموزش آداب توالت رفتن است. در نتیجه ی این عوامل موثر، نگرشهای اجتماعی نخستین همراه با ثبات و قوت فراخود و خود ،احساس امنیت یا عدم امنیت، نگرش نسبت به مراجع قدرت و گرایش اجتماعی به روان رنجورخویی شکل می گیرند.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
کتل یقیناً پیرو فروید نیست اما او این مفاهیم فرویدی را که دوره نوزادی در شکل دهی شخصیت تعیین کننده است و اینکه نیازها و تعارض های مرحله دهانی و مقعدی می توانند بر شخصیت اثر بگذارند را پذیرفت.
دوران کودکی: بین سالهای 6 تا 14 سالگی یعنی مرحله کودکی مسائل روانشناختی اندکی وجود دارد، کتل این سنین را زمان تحکیم بعد از دوره تعیین کننده نوزادی می داند، این دوره آغاز روندی است در جهت استقلال از والدین و ملازم با افزایش درهمانند سازی با همسالان،اما در مقایسه با مرحله بعدی مشکلات و مسائل عمده ای وجود ندارد.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
دوره نوجوانی : کتل دوره نوجوانی را ( که در دیدگاه او از 14 تا 23 سالگی است) به عنوان مشکل زا ترین و فشارزاترین مرحله رشد می داند. وقوع اختلالهای روانی، روان رنجوری ها و بزهکاری در طول این دوره به شدت افزایش می یابد و تعارض های زیادی در زمینه گرایش های کسب استقلال، ابراز وجود و امیال جنسی به منصه ظهور می‌رساند.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)
مرحله پختگی: مرحله چهارم رشد یعنی مرحله پختگی از 23 تا 50 سالگی طول می‌کشد بطور کلی این دوره لااقل سالهای اولیه آن برای بیشتر مردم دوران مشغولیت ، شادمانی و مولد بودن است زیرا آنها آماده می شوند تا شغلی را برگزینند، ازدواج کنند و تشکیل خانواده بدهند در مقایسه با مراحل پیشین ، رشد شخصیت در این دوره کمتر سیال و بیشتر ساکن است و ثبات هیجانی افزایش می یابد.
در واقع کتل بین سنین 23 تا 50 سالگی تغییرات کمی در علایق و نگرشهای افراد می‌بیند.
مرحله اواخر پختگی شامل تغییر جهت ها و سازگاری ها در شخصیت در پاسخ به تغییرات بدنی، اجتماعی و روانشناختی است. در این زمان سلامت و قوت رو به ضعف می گذارد و همین طور از جذابیت شخص کاسته می شود و برای نخستین بار پایان زندگی در چشم انداز قرار میگیرد.
معمولا در این دوره یک بازبینی از ارزشهایی که شخص زندگی خود را حول آنها متمرکز کرده است و یا نوعی جستجوی خود ( یا برای خود) صورت می گیرد.
این دیدگاه شبیه به دیدگاه یونگ از تغییرات شخصیت در میانسالی است.
مرحله کهنسالی :کهنسالی یعنی آخرین مرحله شامل سازگاری با شماری از فقدان ها و از دست دادن ها است. مرگ همسر، خویشاوندان و دوستان، از دست دادن شغل به علت بازنشسته شدن یا فقدان پایگاه در جامعه‌ای که اغلب جوانان را ستایش می‌کند و تنهایی و ناامنی همراه با آن.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)