• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

کانسار قزل اوزن

maksemos

متخصص بخش خودرو
موقعیت جغرافیایی:
استان زنجان در چهارگوشی به مختصات ۴۷° ۱۰’ تا ۴۹° ۲۶’ طول شرقی و ۳۵° ۳۳’ تا ۳۷° ۱۰’ عرض شمالی محصور است. این استان در شمال غربی ایران واقع بوده و مرکز آن شهر زنجان می‌باشد. مساحت کل استان ۲۲۱۶۴ کیلومتر مربع و دارای ۷ شهرستان، ۱۵ بخش و ۱۴ شهر و ۴۶ دهستان می‌باشد. جمعیت کل استان ۳۱۹،۹۴۵ نفر است. آب و هوای استان سرد و خشک می‌باشد. شهرستان طارم در شمال استان زنجان به مرکزیت شهر آب‌بر واقع شده است. بر طبق آخرین تقسیمات کشوری این شهرستان دارای ۲ بخش، ۲ شهر و ۵ دهستان می‌باشد. جمعیت شهرستان حدود ۴۰ هزار نفر و جمعیت مرکز آن حدود ۶۰۰۰ نفر می‌باشد. مردم اکثراً به کشاورزی مشغول بوده و دامداری از اهمیت کمتری برخوردار است. آب و هوای شهرستان به علت وجود کوههای مرتفع و محصور شدن در بین آنها گرم و مرطوب می‌باشد و دمای هوا در تابستان به ۴۰ تا ۴۵ درجه سانتی گراد می‌رسد.بخش معدن در این شهرستان بسیار ضعیف بوده و می‌توان گفت که این شهرستان فاقد معدن فعال می‌باشد. با وجود اینکه مطالعات اولیه وجود اندیسهای مس، سرب- روی و آزبست را در کوههای طارم به اثبات رسانده ولی تاکنون هیچ فعالیت اساسی در جهت معدنکاری در این منطقه صورت نگرفته است.

18.jpg

موقعیت منطقه مورد مطالعه و راههای دسترسی آن

محدوده مورد مطالعه از دو مسیر قابل دسترسی است:
مسیر اول: جاده آسفالته قزوین- رشت، بعد از منجیل، جاده آسفالته‌ای بسمت غرب و بطرف گیلوان منشعب می‌شود. گیلوان انتهای جنوب‌شرقی محدوده بوده و تا شهرستان آب‌بر آسفالت می‌باشد (۲۵ کیلومتر). این جاده از حاشیه شمالی رودخانه می‌گذرد و دسترسی به رودخانه از طریق آن آسان می‌باشد. از شهرستان آب‌بر تا روستای کلوچ در انتهای شمال‌غربی محدوده مورد مطالعه نیز راه دسترسی آسفالت و خاکی می‌باشد.
مسیر دوم: این مسیر از طریق جاده آسفالته زنجان- آب‌بر می‌باشد که پس از گذر از کوه‌های طارم به روستای دستجرده و سپس سه‌راهی آب‌بر- گیلوان منتهی می‌شود و از سه‌راهی فوق تا شهرستان آب‌بر ۵ کیلومتر فاصله است.
زمین شناسی: این کانسار در زون البرز غربی واقع شده است.جنس سنگ میزبات شامل کنگلومرا، ماسه سنگ و آهک بوده و قطعات تشکیل دهنده کنگلومرا شامل قطعات آذرآواری، آذرین درونی و بیرونی وسیمان از نوع ماسه ای است.سنگ میزبان دارای سن ماسه ای است.ماده معدنی دارای عیار ۱۱ تا ۱۴۲ میباشد.عناصر پارازنزی شامل آهن، باریم، تیتانیم به صورت پلاسری میباشد.
در این منطقه دگرسانی ضعبف سیلیسی شدن، هماتیتی شده و آرژیلیتی شدن گزارش شده است. از میان نمونه های برداشت شده ۱۲ نمونه حاوی ذرات پراکنده از طلای خالص بودند. احتمال کانی سازی اپی ترمال وجود دارد.مشاهده گارنت همراه پیروکسن نشانه زون اسکارنی است. از آنجاییکه گسترش گارنت چشمگیر نیست میتواند یک دگرگونی مجاورتی خیلی ضعیف باشد و همچنین فعالیت سیالات گرمابی کانه ساز نیز با این وقایع مرتبط است .طلای ریزدانه با قطر متوسط ۸۸-۶۲ میکرون (کمترین قطر ۶۲ میکرون و بیشترین قطر ۳۰۰ میکرون میباشد.گارنت های این منطقه از نوع پیروپ و آلماندین است.در زون اسکارنی طلادار کانی سازی باریت، روتیل و آناتاز وجود دارد.

19.jpg

نمایی از آلتراسیون لیمونیت

فعالیتهای اکتشافی انجام شده:
سازمان صنایع و معادن استان زنجان طرح پی‌جویی طلا در حاشیه قزل‌اوزن را در ۱۵۰ کیلومتر از مسیر این رودخانه اجرا کرد. اجرای طرح مذکور به عهده شرکت مهندسین مشاور تهران پادیر گذاشته شد. در موقع نگارش گزارش حاضر اطلاعات کمی از آن طرح در اختیار این شرکت قرار گرفت که شامل موقعیت نمونه‌های برداشت شده از مسیر رودخانه همراه با نتایج مطالعات کانی‌سنگین نمونه‌ها بود. موقعیت نمونه‌ها روی نقشه‌های توپوگرافی ۵۰۰۰۰: ۱ مربوطه نشان داده شده است. شرکت تهران پادیر طی این طرح ۱۰۲ چاهک در آبراهه‌های فرعی رودخانه قزل‌اوزن حفر کرده و از هر چاهک یک نمونه گرفت. نمونه‌ها مورد مطالعه کانی‌سنگین قرار گرفته و در ۳ نمونه کانی طلا در آنها مشاهده شد. دو نمونه طلادار در رودخانه فرعی دستجرده و سومی در رودخانه فرعی ونیسر واقعند.در زمینه اکتشاف طلای پلاسری در این محدوده اطلاعات دیگری در دسترس نمی‌باشد. بنا به گفته کارشناسان سازمان صنایع و معادن استان زنجان مطالعات پراکنده زیادی صورت گرفته است ولی اطلاعات بدست آمده مکتوب نمی‌باشد.
نتایج بدست آمده از مطالعات دفتری و صحرایی:
۱- شرح خدمات ارائه شده در گزارش نمی‌توانست اهداف کارفرما را برای مطالعه تکمیلی پلاسر قزل‌اوزن پوشش دهد.
۲- محیط مناسب برای نهشته‌شدن کانی‌های سنگین و بخصوص طلا در محدوده مورد مطالعه افق‌هایی است که در محیط سیلابی تشکیل شده‌اند و قلوه‌ها و قطعات درشت همزمان و به همراه قطعات خیلی‌ریز (ماسه و رس) بعلت فروکش‌کردن انرژی محیط نهشته شده‌اند. این محیط‌ها هم اکنون بصورت کنگلومرا با سیمان رس و ماسه و سست رخنمون دارند.
۳- بهترین مثالی که برای این افق می‌توان بیان کرد تراس دوم در بخش جنوبی رودخانه قزل‌اوزن و از غرب پل گیلوان تا حدود ۲ کیلومتر می‌باشد. این افق حاوی طلا می‌باشد.
۴- برای نهشته شدن کانی‌های سنگین وجود منشاء این کانی‌ها نیز بسیار مهم است، بطوریکه بنظر می‌رسد. منشاء‌کانی‌های سنگین نهشته شده در محدوده مورد مطالعه،‌ از جنوب رودخانه باشد. زیرا تراس‌های جنوبی رودخانه حاوی کانی سنگین بسیار بیشتری نسبت به تراس‌های شمال رودخانه می‌باشند.

20.jpg

لاوک شویی نمونه های کانی سنگین

21.jpg

نمایی از نمونه برداری اکتشافی در ناحیه


۵- یکی از منشاءهایی که برای طلا می‌توان درنظر گرفت توده گرانیتی واقع در کوههای طارم است. در مطالعه نمونه‌های گرفته شده نیز تا حدودی این امر تأئید شد.
۶- به جز طلا، کانی سنگین دیگری که از نظر اقتصادی قابل توجه باشد در مطالعات آزمایشگاهی گزارش نشده‌است. ضمن آنکه طلا نیز جای تأمل بسیاری دارد، چراکه عیارهای بدست‌آمده چندان جالب نیستند.
۷- با توجه به گسترش آبرفت در تراس‌های مختلف محدوده مورد مطالعه در صورتیکه معدنکاری با عیارهای بدست‌آمده از نظر اقتصادی توجیه پذیر باشند، ‌میزان ذخیره آبرفت قابل توجه است.
۸- بخش زیادی از آبرفت، در زیرزمین‌های کشاورزی قرارگرفته‌است که معدنکاری را در آن بخش‌ها با مشکل مواجه خواهد نمود.
۹- عیار طلا در نمونه‌های طلادار با توجه به اندازه دانه‌های مشاهده شده در مطالعات کانی سنگین محاسبه شده‌است، که در جدول شماره ۳ ملاحظه می‌نمائید. همانگونه که در جدول دیده می‌شود، مقدار طلا فقط در یک نمونه ۱۴۲ میلی‌گرم درتن است و در مابقی نمونه‌ها کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم درتن می‌باشد.
۱۰- کانسارهای پلاسر، کانسارهایی هستند که استخراج و استحصال کم هزینه‌ای داشته باشند، برای اینکه استحصال طلا در کانسارهای پلاسری کم هزینه باشد بایستی اندازه و ترکیب دانه‌های طلا طوری باشد که نیاز به استفاده از روشهای شیمیایی نباشد و تنها با استفاده از روشهای فیزیکی بتوان دانه‌های طلا را از ماده معدنی جدا نموده و استحصال نمود.
۱۱- آنالیز نمونه‌های حاوی طلا درشت‌دانه تکنیکهای آماده‌سازی، محلول‌سازی و اندازه‌گیری خاص خود را داشته و در داخل کشور عملی نمی‌باشد. ضمن آنکه یکی از روشهای اندازه‌‌گیری میزان طلا در نمونه‌های حاوی طلای درشت‌دانه، اندازه‌گیری فیزیکی (اندازه و تعداد دانه‌ها) بوده و از این روش مقدار طلا را در حجم یا وزن معین محاسبه می‌کنند.
۱۲- برای اندازه‌گیری میزان طلا در نمونه‌ها در خارج از کشور حداقل بایستی نمونه‌ای به وزن ۲ کیلوگرم را به آزمایشگاه ارسال نموده و با هزینه گزافی تمام ۲ کیلوگرم را محلول‌سازی کرده و طلا را در تمام این نمونه اندازه‌گیری کنند.
۱۳- نمونه‌هایی که حاوی طلا بوده‌اند به ترتیب اولویت در محدوده‌های گیلوان، دستجرده و آستاگل واقعند. نمونه‌های طلادار عبارتند از:
نمونه‌های شماره TP-۳, TP-۴, TP-۴۶, TP-۴۹, TP-۵۰ به ترتیب از چاهک‌های شماره TPP-۱, TPP-۲, TPP-۲۳, TPP-۲۲, TPP-۲۴ در پروفیل گیلوان-۱ گرفته شده‌اند. همچنین نمونه‌های شماره TP-۲۸, TP-۲۹, TP-۳۳, TP-۳۵ و TP-۳۶ از ترانشه‌های شماره TPT-۹ TPT-۳,۴, TPT-۶, TPT-۷ و TPT-۸ واقع در پروفیل گیلوان-۱ و اطراف گرفته‌شده‌اند.
نمونه‌های شماره TP-۱۲ و TP-۱۳ از ترانشه TPT-۱ واقع در پروفیل دستجرده-۱ گرفته شده‌اند.
نمونه‌های شماره TP-۱۷ و TP-۱۸ به ترتیب از چاهک‌های شماره TPP-۱۴ و TPP-۱۵ در پروفیل دستجرده-۳ گرفته شده‌اند.
نمونه شماره TP-۲۴ از چاهک شماره TPP-۱۹ در پروفیل آستاگل گرفته شده‌است.
۱۴- همانگونه که بررسی محل نمونه‌ها نشان می‌دهد، پروفیل‌های گیلوان-۱، دستجرده-۱ و دستجرده-۳ از اولویت بیشتری برای مطالعه و بررسی بیشتر برخوردار است. اگر پراکندگی نمونه‌ها از نظم یکسانی برخوردار بود، انجام مطالعات آماری و ارائه نقشه‌های مربوطه ضروری بود. ولی با توجه به هدف از مطالعه که نشان دادن افقهای حاوی کانی‌های پلاسری می‌باشد و همچنین عدم وجود هیچگونه نظمی در پراکندگی نمونه‌ها باعث شد که از انجام عملیات آماری و ارائه نقشه‌های مربوطه صرف‌نظر گردد.
۱۵- نتایج بدست آمده حاکی از وجود طلا در محدوده مورد مطالعه است.
۱۶- این نتایج نشان می‌دهند که وجود طلا از نظر اقتصادی نیاز به بررسی دارد، چراکه در نمونه‌های مطالعه شده مقدار آن به حدی بالا نیست که بتواند اقتصادی باشد ولی آنقدر پایین هم نیست که بتوان از آن چشم پوشید.
۱۷- انجام مطالعات تکمیلی به منظور بررسی اقتصادی میزان طلا در محدوده الزامی می‌باشد.
اکتشافات تکمیلی:محدوده‌هایی که پس از تهیه نقشه زمین‌شناسی ۵۰۰۰:‎۱ مشخص گردند.

22.jpg

مقدار طلا در نمونه‌های مطالعه شده به روش کانی سنگی

برای انجام اکتشافات تکمیلی به شرح زیر مورد بررسی قرارگیرند.
- بخش‌هایی که توسط زمین‌های کشاورزی پوشیده‌شده‌اند، با اجازه مالک زمین حفاری گردند. اگر مالک زمین اجازه ندهد از حفاری آن صرف‌نظر گردد.
- یک شبکه حفاری چاهک روی محدوده‌های مشخص شده، ایجاد گردد که ابعاد این شبکه ۲۵×۱۰۰ متر می‌باشد. بعد از ۱۰۰ متری شبکه به موازات رودخانه بوده و بعد ۲۵ متری در جهت عمود بر حرکت رودخانه می‌باشد.
- در جاهایی‌که چاهک نزدیک دیواره تراس است از حفر چاهک خودداری شود و از دیواره تراس نمونه‌برداری گردد.
- چاهک‌ها به دقت مطالعه شده و نمونه‌برداری گردند.
- نمونه‌‌ها در محل لاوک‌شویی شده و کنسانتره آنها به آزمایشگاه جهت مطالعه کانی‌سنگین ارسال شود.
- پس از مطالعه کانی سنگین میزان طلا در نمونه محاسبه گردد.
- بدین ترتیب محدوده‌هایی که دارای طلا به میزان اقتصادی هستند مشخص شده و می‌توان ذخیره آنها را تخمین زد.

منبع : پایگاه ملی داده ها
 
بالا