• توجه: در صورتی که از کاربران قدیمی ایران انجمن هستید و امکان ورود به سایت را ندارید، میتوانید با آیدی altin_admin@ در تلگرام تماس حاصل نمایید.

5 درصد دانش آموزان ابتدايي به اختلال پيش‌فعالي مبتلا مي‌شوند

Last Star

متخصص بخش روانشناسی
دبير انجمن روانپزشكي كودكان و نوجوانان ايران گفت: 5 درصد دانش آموزان ابتدايي به اختلال پيش‌فعالي مبتلا مي‌شوند. ويژگي‌هاي عمده اين اختلال، تحرك و فعاليت بيش از حد، تكانشگري و مشكل توجه و تمركز است.
به گزارش سلامت نیوز فريبا عربگل اظهار داشت: اختلال پيش‌فعالي و كم‌توجهي، يكي از شايع‌ترين اختلالات دوران كودكي است كه تقريباً 5 درصد كودكان سنين مدرسه را تحت تأثير قرار مي‌دهد.

وي افزود: اگر چه موارد فوق رفتارهايي است كه تمام كودكان، مواقعي آنها را نشان مي‌دهند، اما كودكان پيش فعال به درجه‌اي علايم فوق را نشان مي‌دهند كه با عملكرد طبيعي آنها در منزل، مدرسه و ارتباط با همسالان و اطرافيان تداخل ايجاد مي‌كند.

عربگل اضافه كرد: اين كودكان به طور مكرر توسط والدين، معلمان و اطرافيان به دليل رفتارهاي ناپخته و تكانشي خود سرزنش مي‌شوند كه منجر به تأثيرات سوء بر اعتماد به نفس آنها مي‌شود و اكثر اوقات زماني بيماري آنها تشخيص داده مي‌شود كه وارد مدرسه مي شوند.

اين عضو هيئت علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با بيان اينكه اختلال بيش فعالي ـ كم‌توجهي در پسران شايع‌تر از دختران است ادامه داد: صرفنظر از سن تشخيص، شروع بيماري بايد از قبل از 7 سالگي باشد و اين كودكان علاوه بر منزل، در مدرسه، مهدكودك و ساير مكان‌هاي ديگر مشكلات رفتاري گوناگوني از خود نشان مي دهند.

وي با بيان اينكه فعاليت و تحرك زياد، اختلال در توجه و تمركز و رفتارهاي تكانشي 3 ويژگي عمده اين اختلال است گفت: اين كودكان اكثر اوقات در حال حركت و جنب و جوش هستند و به نظر مي‌رسد هيچگاه خسته نمي‌شوند به طوري كه لحظه‌اي آرام و قرار ندارند و اگر قرار باشد لحظه‌اي بنشينند، مرتب وول مي‌خورند كه حتي در خواب نيز ممكن است بي قراري و وول خوردن آنها را ببينيم.

عربگل در گفت‌وگو با فارس اظهار داشت:‌ بيش فعالي در سنين قبل از مدرسه بارزتر و مشخص‌تر است كه در اين دوران آنها مرتب در حال دويدن، راه رفتن، بالا و پايين رفتن روي مبلمان و صندلي‌ها و ... هستند و در مهد كودك نيز آنها نمي‌توانند روي صندلي آرام نشسته و تكاليف خود را انجام دهند، بلكه وسط كلاس اين سو و آن سو مي‌دوند.

وي در خصوص رفتار تكانشي اضافه كرد: به نظر مي‌رسد اكثر كودكان پيش‌فعال، بدون آنكه به پيامد و نتيجه اعمالشان فكر كنند، دست به انجام كاري مي‌زنند و اگر چه آنها ممكن است بارها نتيجه منفي اعمال خود را ببينند ولي باز درس عبرت نمي‌گيرند و اين موضوع از سوي والدين و اطرافيان به گونه‌اي تعبير مي‌شود كه آنها لجباز و نافرمان هستند و رفتارهاي آنها تعمدي و براي اذيت و آزار اطرافيان است در حالي كه مشكل اصلي آنها عمل‌كردن قبل از فكركردن و سنجيدن آخر و عاقبت كار است.

اين فوق تخصص روانپزشكي كودكان و نوجوانان گفت:‌ كودكان پيش فعال در رعايت نوبت و انتظاركشيدن براي رسيدن به چيزي مشكل دارند، وسط صحبت ديگران مي‌پرند و نمي‌توانند صبر كنند تا صحبت طرف مقابل به اتمام برسد لذا ديده مي‌شود كه گاه به طور ناگهاني مي‌دوند، مي‌پرند، شيئي را پرتاب مي‌كنند، دست والدين را رها كرده و وسط خيابان مي‌دوند.

وي افزود: آنها در سنين بالاتر ممكن است نسنجيده حرفي زده و عملي را انجام دهند كه از سوي اطرافيان ناپخته و بچگانه و متناسب با سن و موقعيت رفتارنكردن تعبير شود.

عربگل درباره مشكل توجه و تمركز اين كودكان نيز يادآور شد: اين كودكان نمي‌توانند روي يك محرك طبيعي كه از اهميت خاصي برخوردار است تمركز كنند و حواسشان مرتب به محرك‌هاي بي‌اهميت محيطي پرت مي‌شود لذا در كلاس درس نمي‌توانند حواس خود را به گفته‌هاي معلم بدهند.

وي گفت: به نظر مي‌رسد آنها در كلاس درس اصلاً گوش نمي‌دهند و زماني كه بايد به محتواي صحبت‌هاي معلم توجه كنند، مشغول انجام كار ديگري هستند يا با چيزي بازي مي‌كنند‌ و در دروسي مثل ديكته كه نياز به توجه و تمركز بيشتري دارد، معمولاً مشكلات بيشتري را نشان مي‌دهند.

عربگل ادامه داد: كودكان پيش‌فعال معمولاً نمرات درسي متغيري دارند، در تمام‌كردن و به انتها رساندن تكاليف مشكل دارند و اكثراً انجام تكاليف آنها ساعت‌ها به طول مي‌انجامد و انرژي زيادي از والدين صرف اين موضوع مي‌شود. همچنين ممكن است وسايل خود را گم كرده يا در مدرسه جا بگذارند و اگر چند دستور همزمان به آنها داده شود، در به خاطر سپردن آنها ناتوانند.

وي اضافه كرد: اين كودكان وقتي به سنين نوجواني مي‌رسند، به علت فراموشكاري به عنوان افراد بي‌حواس و سهل‌انگار از آنها نام برده مي‌شود و در هنگام مطالعه و انجام فعاليت‌ها به فكر و رويا فرو مي‌روند و نمي‌توانند كار خود را به پايان برسانند لذا معمولاً افراد بي‌نظمي هستند كه نامنظمي در اتاق، كمد لباس‌ها، ميز تحرير و ... آنها نمايان است.

دبير انجمن روانپزشكي كودكان و نوجوانان ايران يادآور شد: كودك پيش‌فعال مرتب از پيرامون خود پيام‌هاي منفي دريافت مي‌كند، پيام‌هايي كه شخصيت و اعتماد به نفس او را در هم مي‌كوبد. همچنين بيماري باعث افت عملكرد تحصيلي كودك مي‌شود و آينده تحصيلي و شغلي او را تحت تأثير قرار مي‌دهد.

وي با بيان علت اختلال بيش فعالي - كم توجهي تصريح كرد: به نظر مي‌رسد نمي‌توان پاسخ قطعي و دقيقي براي اين سؤال داد و نمي‌توان مانند بسياري از بيماري‌هاي دوران كودكي ويروس يا ميكروب مشخصي را براي آن پيدا كرد لذا احتمالاً تعدادي از عوامل مختلف در ايجاد پيش فعالي كودك درگير هستند.

عربگل با بيان اينكه كودكي كه مبتلا به بيش‌فعالي است 4 برابر بيشتر احتمال دارد كه يكي از افراد خانواده‌اش مثل او مشكل مشابهي را داشته باشد خاطرنشان كرد: اگر چه نقش ژن خاصي در اين بين پيدا نشده است ولي مغز اين كودكان تفاوت‌هاي ظريفي را در ساختار و عملكرد نشان مي‌دهد و تأثير داروهاي معيني بر اين كودكان نشانگر آن است كه به نوعي تركيب شيميايي مغز اين كودكان متفاوت است.

وي افزود: تبليغات زيادي در مورد تأثير غذاها و آلرژي غذايي به ويژه آلرژي نسبت به مواد افزودني غذاها مانند رنگ‌ها و نگهدارنده‌ها در بيش فعالي وجود داشته است اما نتايج تحقيقات مختلف نشان داده است كه غذا موجب بيش فعالي نمي‌شود، لذا برنامه غذايي خاص نيز در درمان نقشي ندارند.

عربگل يادآور شد: فرزندپروري بد و معيوب منجر به بيش فعالي نمي‌شود اما شيوه‌هاي تربيتي و پاسخ دهي والدين كاملاً بر رفتار كودك تأثير مي‌گذارد به طوري كه بسياري از اين كودكان مستعد اختلالات رفتاري گسترده‌اي هستند لذا بديهي است روش‌هاي انطباقي موثر در پيشگيري از مشكلات رفتاري همراه موثر است.

وي درباره آينده اين كودكان با بيان اينكه در برخي موارد مشكلات همراه با اين اختلال در سراسر زندگي شخص ادامه مي‌يابد گفت: گر چه اين كودكان در دوره بزرگسالي همه علايم مربوط به بيماري را ندارند و از پرتحركي آنها كاسته شده است ولي مشكلات توجه و تمركز و رفتارهاي تكانشي آنها ادامه و در عده‌اي از اين كودكان نيز با رسيدن به سن 12 سالگي علايم آنها بهبود مي‌يابد و عملكرد طبيعي در حوزه‌هاي مختلف رفتاري، اجتماعي و تحصيلي پيدا مي‌كنند.

اين فوق تخصص روانپزشكي كودكان و نوجوانان با بيان اينكه در كساني كه بيماري ادامه مي‌يابد نياز به ادامه درمان نيز وجود دارد ادامه داد: به نظر مي‌رسد عمده مشكلات اين كودكان با ورود به مدرسه يعني مكاني كه در آنجا انتظار نظم، انظباط، پيشرفت تحصيلي، ارتباط مناسب با همسالان، پيروي از دستورات معلم و انجام تكاليف مدرسه مي‌رود آغاز مي‌شود.

وي اضافه كرد: از آنجا كه مطالعه، خواندن و نوشتن، گوش فرادادن به صحبت هاي معلم نيازمند تمركز، توجه، قرار و آرامش كافي است و اين كودكان در اين زمينه ها مشكل دارند، در نتيجه درس‌خواندن براي آنها تبديل به معضلي مي‌شود كه به راحتي قابل حل نيست، ساعات انجام تكاليف درسي در منزل ساعات طولاني كشمكش بين والد و كودك است.

عربگل تصريح كرد: كودكي كه ساعت‌هاي زيادي را به بازي و فعاليت مي‌پردازد، از نيم ساعت نشستن روي تكاليف درسي بيزار است و در كلاس درس زماني كه ساير دانش آموزان مشغول يادگيري مطالب جديد هستند و به صحبت هاي معلم گوش مي‌دهند، آنها مشغول حرف‌زدن با بغل‌دستي، بازي‌كردن يا ور رفتن با كتاب، مداد و ساير وسايل هستند.

وي گفت: افت درسي و عدم پيشرفت تحصيلي، آينده شغلي اين كودكان را تحت تأثير قرار مي‌دهد، از طرفي ديگر بزرگسالان شاغل با اين اختلال، در شغل خود با مسائل و مشكلات بيشتري دست به گريبان هستند و معمولاً اتاق كار آنها نامنظم و شلوغ است، براي شروع كار و به اتمام رساندن آن مشكل دارند، هميشه ممكن است كارهاي زيادي را شروع كنند، اما نيمه تمام رها كنند، در نتيجه طرح هاي ناتمام در بين كارهاي آنها زياد ديده مي‌شود، فراموشكار هستند و به قرارهاي كاري خود دير مي‌رسند و از ديد ديگران اينها افرادي بدقول هستند.

دبير انجمن روانپزشكي كودكان و نوجوانان ايران خاطرنشان كرد: امكان ابتلا به اضطراب، افسردگي، سوء مصرف مواد، پرخاشگري و ساير اختلالات رفتاري در كودكان مبتلا به اختلال بيش فعالي ـ كم توجهي در صورت عدم مداخله مناسب زياد است.

وي افزود: رعايت‌نكردن نوبت، عدم رعايت قوانين بازي، عدم پيروي از دستورات، بر هم زدن نظم و رفتارهاي تكانشي در اين كودكان باعث مي‌شود كه ارتباط آنها با همسالان، والدين و بزرگترها تحت الشعاع قرار گيرد لذا آنها از جمع دوستان خود طرد مي‌شوند و پيام‌هاي منفي كه مرتب از پيرامون خود دريافت مي‌كنند، اعتماد به نفس اين كودكان را لطمه مي‌زند و آنها را مستعد افسردگي و اضطراب مي‌كند.

عربگل با بيان اينكه درمان اين كودكان شامل 2 دسته كلي درمان‌هاي دارويي و غير دارويي است اضافه كرد: شايع‌ترين و موثرترين داروهايي كه در درمان اين اختلال به كار مي‌رود شامل داروهاي محرك (ايستمولايت) مثل فنيديت (ريتالين) و دكستروآمفتامين است كه اين داروها در 90-70 درصد كودكان بيش‌فعال ـ كم‌توجه موثر است و باعث بهبودي علايم اصلي اين اختلال مي‌شود و عملكرد تحصيلي و ارتباطي كودك را بهبود بخشيده و از اضطراب و نگراني والدين مي‌كاهد.

وي يادآور شد: اين داروها ممكن است در بعضي از كودكان اثرات بي‌اشتهايي و كم‌خوابي ايجاد كند كه نگران‌كننده نبوده و مي‌توان با ترفندهاي مناسب، اين اثرات سوء را به حداقل رساند.
 
بالا