
آبشار ویکتوریا که سر راه رودخانه زامبزی در مرز دو کشور آفریقایی زامبیا و زیمباوه قرار دارد، یکی از دیدنیترین آبشارهای جهان است. این آبشار عظیم که ۶/۱ کیلومتر پهنا و ۱۲۸ متر ارتفاع (دو برابر ارتفاع آبشار نیاگارا) دارد، از سال ۱۹۸۹ به عنوان میراث طبیعی مشترک زامبیا و زیمباوه در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.
دیوید لیوینگستون، کاشف اسکاتلندی، در سال ۱۸۵۵ از این آبشار دیدن کرد و آن را به افتخار ملکه ویکتوریا، آبشار ویکتوریا نام نهاد. اما این آبشار در زبان بومیان منطقه «موسی اوآ تونیا» خوانده میشود که به معنی «مه خروشان» است. مه درخشانی که بر اثر سقوط این آبشار به وجود میآید، از فاصله چهل کیلومتری قابل رویت است.
● کشف آبشار ویکتوریا
نخستین ساکنان نواحی اطرافِ آبشار، بوشمنهای خویسان هستند که از اواخر دوران پارینهسنگی در این منطقه ساکن بودند. پس از خویسانها اقوام دیگری نیز در این منطقه س------ت گزیدند که از جمله آنها میتوان به اقوام توکالیا و ماکولولو اشاره کرد.
اما نخستین فرد اروپایی که از آبشار ویکتوریا دیدن کرد، دیوید لیوینگستون بود که در جریان سفر اکتشافیاش در طول رودخانه زامبزی، در ۱۷ نوامبر ۱۸۵۵ به آن رسید. لیوینگستون که از نواحی بالا دست رود به آبشار رسیده بود، سپس با قایق به جزیره کوچکی در میان رودخانه رفت که اکنون به نام او خوانده میشود.
لیوینگستون که قبلاً آبشار انگونی را در نواحی بالا دست رود زامبزی دیده بود، با دیدن عظمت و شکوه آبشار ویکتوریت حیرتزده شد. او در خاطرات خود مینویسد: «هیچ کس نمیتواند زیبایی این آبشار را با هیچ منظرهای در انگلستان مقایسه کند. هیچ فرد اروپایی تا به حال چنین چشماندازی ندیده است؛ چشماندازی چنان زیبا که احتمالاً فرشتهها هم هنگام پرواز مسحور آن میشوند.»
لیوینگستون بار دیگر در سال ۱۸۶۰ و این بار به همراه جان کرک، دیگر کاشف اسکاتلندی، برای مطالعه و بررسی بیشتر آبشار ویکتوریا به این ناحیه بازگشت. کاشف اروپایی دیگری که در این سالها از آبشار ویکتوریا دیدن کرد، سرپا پینتو، کاشف پرتغالی بود. اما در کل آبشار ویکتوریا تا پیش از افتتاح خط آهن منطقه در سال ۱۹۰۵، به ندرت مورد بازدید قرار میگرفت.