یه آیه تو قرآن هست كه میگه اگر می خواستید ازدواج كنید و فقیر بودید ، نترسید شما پا پیش بزارید ، خدا شما رو پولدار می كنه؟آیا واقعاً این حرف درسته؟ من الان نه كار دارم نه زندگی ... برم ازدواج كنم صاحب كار و زندگی و همه چیز میشم؟!
این حرف ها سخن بسیاری از پسران مجردی است که کم و بیش شنیده می شود. در این مقاله برآن شدیم پیرامون این موضوع کمی بیشتر بدانیم ، با ما همراه باشید .
یک عذر تقریباً عمومی و بهانه همگانی برای فرار از زیر بار ازدواج و تشکیل خانواده، مسئله فقر و نداشتن امکانات مالی است و از بزرگ ترین موانع روانی در برابر زناشویی ، بیم از تأمین نشدن مخارج عائله مندی می باشد؛ در حالی که اسلام اهمیت بسیار زیادی برای ازدواج و تشکیل خانواده قائل شده است.
از نظر اسلام، ازدواج و تشکیل خانواده، اهمیت خاصى داشته و بهترین وسیله براى پاکدامنى و مهار غرایز جنسى و آرامش و حرکت به سوى کمال دینى است که به دنبال آن سعادت دنیایی و آخرتی انسان است.
ازدواج دارای فوائد فراوانی است که در معارف نورانی اسلام به آنها اشاره شده است: بقاء نسل، آرامش و تعادل روحی، تأمین نیازهای طبیعی و غریزی انسان و ازدیاد رزق.
برخلاف بیشتر تصورات ابتدایی از ازدواج، که عده ای آن را موجب زیاد شدن نان خور و تقسیم سرمایه می دانند ، دین اسلام ازدواج را موجب برکت و ازدیاد رزق و روزی می داند.
خداوند می فرماید: «اشخاص مجرد و بردگان و کنیزان شایسته خود را همسر دهید که اگر فقیر باشند خداوند آنان را از فضل خود بی نیاز می کند».[1]
روایات متعددی هم ازدواج را موجب ازدیاد رزق و روزی شمرده است:
رسول خدا(صلی الله علیه وآله) می فرماید: «ازدواج کنید زیرا رزق شما بیشتر می شود».[2]
تقریباً همه کسانی که ازدواج کرده اند ، علی رغم اذعان به بعضی از مشکلات، اعتراف دارند که وضعیت مادی و معیشتی آنان، از قبل ازدواج بهتر شده است. گرچه معمولاً دراین گونه از مسائل اجتماعی استثنائاتی نیز وجود داشته است.
همه این تأکیدات، اهمیت فراوان این بنیاد مقدس را در دین اسلام می رساند، به گونه ای که فقهاء ازدواج را یکی از مستحبات شمرده اند. لکن اگر کسی نیاز به ازدواج داشته باشد، اسلام آن را بر او واجب می داند و نمی توان به خاطر ادامه تحصیل و ترس از کم شدن حقوق و درآمد و …، از ازدواج واجب خودداری کرد.
در احادیث زیادی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) آمده است که اگر فردی تنگ دست باشد و ازدواج کند ، خداوند او را از فضل و رحمت خود بی نیاز کرده و مشکلات مالی و مادی او را حل خواهد کرد.[3]
پس جوانانی که نیاز به ازدواج دارند، باید اقدام به ازدواج کنند، اما توجه داشته باشند که از مسائل غیر ضروری و تشریفات و گناه بپرهیزند که اگر چنین کنند یقیناً رحمت و برکات خداوند نصیب آنان خواهد شد.
فقر و ازدواج
نکته مهمی که باید به آن دقت نماییم، این است که رزق و روزی تضمین شده انسان ها در زمان فعلی، همانند زمان پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) بوده و از این نظر نمی‌توان تفاوتی را در نظر گرفت، اما عوامل دیگری که در آن زمان نیز تا حدودی وجود داشته، اکنون به مقیاسی وسیع تر در جامعه امروزی وجود دارد که موجب آن می‌شود تا روزی خداوند را نادیده بگیریم! به عنوان نمونه:
1-5: توقعات یک زوج برای شروع زندگی در زمان پیامبر(صلی الله علیه وآله) بسیار محدود بوده و اشخاص می‌توانستند با درآمد اندکی، یک خانواده را؛ هر چند با مشکلاتی؛ اداره نمایند. نمی‌توان معتقد بود که در عصر کنونی نیز باید به همان شیوه عمل نمود، اما واقعیت این است که می‌توان از آداب و رسوم و توقعات بسیاری که اکنون در ابتدای زندگی مطرح شده و موجب صرف هزینه‌های بی‌مورد می‌شود، چشم‌پوشی نموده و آن را در امور مهم‌تر مصرف نمود.
2-5: چون فقر امری نسبی می‌باشد، همه افراد، خود را در مقایسه با افراد ثروتمندتر از خودشان، فقیر می‌پندارند و این موجب عدم رضایتمندی از زندگی شده و ناسپاسی از خداوند را به دنبال دارد که به فرموده امام سجاد(علیه السلام)، نتیجه آن نیز کاهش رزق و روزی انسان ها است.[4]
در زندگی ماشینی و به هم‌پیوسته جهان امروز، رعایت این نکته اهمیت بیشتری خواهد داشت، چون ممکن است، امور به ظاهر کوچکی که در گذشته کمتر به چشم می‌آمد، همانند رعایت ننمودن صف و در نظر نداشتن حقوق همسایگان خصوصاً در آپارتمان‌ها و نقض مقررات راهنمایی و رانندگی و …، موجب محروم شدنمان از برکت روزی باشد.
به عبارتی ممکن است ثروتمند هم باشیم، اما نتوانیم از ثروت خود استفاده بهینه را به عمل آوریم!
4-5: اسراف و بخل هر دو می‌توانند برهم زننده تعادل زندگی انسان ها باشند.
شخصی می‌گوید که از امام رضا(علیه السلام) در ارتباط با چگونگی هزینه نمودن اموال خود پرسیدم، ایشان در پاسخ، با استناد به آیه 67 سوره فرقان بیان فرمودند که باید چیزی مابین دو امر ناپسند باشد! پرسیدم که آن دو امر ناپسند چیست؟ فرمود: اسراف و بخل.[6]
با نگاهی به زندگی بسیاری از افراد که همیشه داد فقر و ناداری سر می‌دهند، مشاهده می‌نماییم که بسیاری از لوازم زندگی و هزینه‌های دیگر انجام‌شده توسط آنان، قابل چشم‌پوشی بوده و با صرف نظر نمودن از آنها هیچ لطمه‌ای به زندگی‌شان وارد نمی‌شده است، اما خود آنان به دلیل چشم و هم‌چشمی و … اقدام به صرف چنین هزینه‌های اضافی نموده‌اند که در نتیجه فشار فقر را بر آنان مضاعف نموده است؛به ویژه که چنین نیازهای کاذبی، امروزه به سرعت در حال افزایش است؛ اما با این وجود، خداوند را موجب پدیدار شدن چنین وضعیتی می‌پندارند و فقر ناشی از اسراف خود را به حساب خدا می‌نویسند!
البته حساب فقرایی که با سیلی، صورت خود را سرخ نگه‌داشته و به تعبیر قرآن، چنان زندگی می‌نمایند که از شدت عفاف و خویشتنداری، همانند ثروتمندان به چشم می‌آیند،[7] از آنها جدا است و آنان از پاداش خاص و ویژه‌ای در آخرت برخوردار خواهند بود.[8]
با توجه به تمام نکات فوق، این مطلب قابل پذیرش نیست که در حال حاضر، با توجه به این که هم اکنون متأهلان فقیر بسیارند! ازدواج نمی‌تواند راهی برای افزایش رزق بوده و سخن پیامبر(صلی الله علیه وآله) امروزه کاربردی نخواهد داشت؛ زیرا باید گفت که ؛
اولا چنین موضوعی منحصر به عصر حاضر نبوده و در زمان‌های قبل و حتی در زمان خود پیامبر(صلی الله علیه وآله) نیز متأهلان فقیر بسیاری وجود داشته‌اند و این روایت با در نظر گرفتن تمام جوانب صادر شده است و ثانیاً اگر وضعیت عمومی افرادی با سطح زندگی برابر را با هم مقایسه نماییم که گروهی از آنان بدون وحشت از فقر و با توکل به خداوند، از ازدواج نهراسیده و با تلاش مستمر خود توانسته‌اند یک زندگی مختصر را به پیش ببرند، اما گروهی دیگر از آنان به دلیل ترس از نداری، ازدواج ننموده و به سنین بالا رسیده‌اند، درخواهیم یافت که در بیشتر موارد، گروه اول از وضعیت بهتری؛ چه از لحاظ مادی و چه از لحاظ روحی؛ برخوردار می‌باشند و افرادی از گروه دوم که دچار مشکلات روحی، روانی و انحرافات اخلاقی و اعتیاد و … شده‌اند که بالتبع باید هزینه‌های آن را نیز پرداخت نمایند، بسیار بیشتر از گروه اول خواهد بود.
بنابراین، هر چند ازدواج، همیشه ثروتمندتر شدن را به دنبال ندارد، اما به هر حال، توصیه پیامبر(صلی الله علیه وآله)، همچنان مفید بوده و وضعیت مناسب تری را برای اشخاص به وجود خواهد آورد و این را نیز می‌توان نوعی توسعه در رزق به شمار آورد.
پی نوشت ها:
[1]. نور، 32
[2]. محدث نوری، مستدرک الوسائل، ج 6، ص 145، ح 6656، مۆسسه آل البیت، قم، 1408 هـ ق؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج 87، ص 374، مۆسسه الوفاء، بیروت، 1404 ه ق و …
[3]. شیخ کلینى، کافی، ج 5، ص 331، اسلامیه، چاپ دوم، تهران،1362 ش،التَّمِیمِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِیهِ عَنْ آبَائِهِ (علیه السلام) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه وآله) مَنْ تَرَکَ التَّزْوِیجَ مَخَافَةَ الْعَیْلَةِ فَقَدْ أَسَاءَ ظَنَّهُ بِاللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ إِنْ یَکُونُوا فُقَراءَ یُغْنِهِمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
[4]. وسائل الشیعة، ج 16، ص 313، ح 21636
[5]. همان، ج 27، ص 325
[6]. وسائل الشیعه، ج 21، ص 556، ح 27863
[7]. بقره، 273
[8]. وسائل الشیعة، ج 9، ص 446، ح 12460-12461
فراوری: زهرا اجلال
بخش قرآن تبیان
منابع:
وبلاگ رهپویان قرآن
وبلاگ دانش زندگی
سایت اسلام پدیا
سایت اسلام کوییست