حفاظت از خود در برابر آسيب و عفونت در واقع ارايه كمكهاي اوليه، بسيار پراهميت است. يكي از قواعد اوليه در ارايه كمكهاي اوليه، اطمينان پيدا كردن از بيخطر بودن موقعيت پيش از شروع درمان مصدوم است. به خاطر بسپاريد كه عفونت حتي با وجود آسيبهاي نسبتاً جزيي، ميتواند يك خطر باشد. از اين رو لازم است كه گامهايي را در جهت جلوگيري از تماس با عفونت مصدوم يا عدم انتقال عفونت خود به مصدوم، طي كنيد. به علاوه، بايد مراقب سلامت رواني خود باشيد و سعي كنيد كه برخوردي مؤثر با استرس داشته باشيد. |
امنيت شخصي |
در موقعيتهاي خطرناك، دست به اقدامات قهرمانانه نزنيد. اگر خود را در معرض خطر قرار دهيد، احتمالاً نميتوانيد به صورتي مؤثر به مصدومان كمكرساني كنيد. هميشه ابتدا وضعيت خود را ارزيابي كنيد و مطمئن شويد كه موقعيتي كه قصد ورود به آن را داريد، براي شما خطري ايجاد نميكند. |
«پاسخ جنگ و گريز» |
در موارد اورژانس، بدن شما با رها كردن هورمونهاي خاصي در جريان خون، يك پاسخ «جنگ و گريز» ايجاد ميكند. در اين حالت، ضربان قلب شما بالا ميرود و تنفس شما تند و عميق ميشود. همچنين ممكن است احساس كنيد كه بيش از حد عرق ميكنيد و نيز هوشياري شما از حالت عادي بيشتر است. |
حفظ خونسردي |
بعضي اوقات رها شدن خيلي سريع هورمونها ميتواند بر توانايي شما در برخورد با يك موقعيت تأثير (منفي) بگذارد. چند نفس عميق و آهسته به شما كمك ميكند تا خونسردي خود را حفظ كنيد و توانايي بيشتري براي به ياد آوردن اقدامات كمكهاي اوليه داشته باشيد. |
محافظت در برابر عفونتها |
پيشگيري از «عفونت متقاطع» (انتقال عوامل عفوني به مصدوم يا تماس شخص كمككننده با عفونت) بخش مهمي از اقدامات كمكهاي اوليه را تشكيل ميدهد. اين مطلب به خصوصي در درمان زخمهاي باز، نگراني عمدهاي به شمار ميرود. اغلب با اقدامات سادهاي مثل شستن دستها يا پوشيدن دستكشهاي يكبار مصرف، حفاظت كافي ايجاد ميشود. خطر عفونت با ويروسهايي كه از راه خون منتقل ميشوند. (مثل هپاتيت B يا C و ويروس ايدز) وجود دارد اما اين ويروسها با تماس خون به خون منتقل ميشوند (بهعنوان مثال در صورتي كه خون شخص مبتلا در تماس با بريدگي يا زخم سطحي شما قرار گيرد). در مورد انتقال هپاتيت يا ويروس ايدز به هنگام عمليات احياء، شواهد مشخصي وجود ندارد. |
واكسيناسيون |
توصيه شده است كه تمام ارايهكنندگان كمكهاي اوليه در برابر هپاتيت B واكسينه شوند. در حال حاضر، هيچ واكسني بر ضد هپاتيت C يا ويروس ايدز وجود ندارد. اگر فكر ميكنيد كه پس از ارايه كمكهاي اوليه، با عفونت تماس پيدا كردهايد، فوراً به پزشك مراجعه كنيد. |
![]() |
محافظت در برابر هپاتيت B تمام ارايهكنندگان كمكهاي اوليه بايد بر ضد هپاتيت B واكسينه شوند. اين واكسن در سه نوبت در بازو تزريق ميشوند. |
راهكارهايي براي پيشگيري از عفونت متقاطع |
با پيروي از راهكارهاي طبي مناسب، به پيشگيري از انتشار عفونت كمك خواهيد كرد: در صورت فراهم بودن امكانات، قبل از درمان مصدوم دستان خود را كاملاً با آب و صابون بشوييد. |
![]() |
راهكارهايي براي پيشگيري از عفونت متقاطع |
در صورت امكان، دستكشهاي يك بار مصرف را هميشه همراه خود داشته باشيد و در زمان ارايه كمك از آنها استفاده كنيد. اگر به دستكش دسترسي نداريد، از مصدوم بخواهيد كه زخم خود را پانسمان كند يا دستان خود را با كيسه پلاستيكي تميز بپوشانيد. بريدگيها يا خراشهاي روي دستهاي خود را با پانسمانهاي ضدآب بپوشانيد. در مواقعي كه با مقادير زياد مايعات بدن سر و كار داريد، يك پيشبند پلاستيكي به تن كنيد و براي حفاظت از چشمانتان هم عينك پلاستيكي بزنيد. از دست زدن به زخم يا هر قسمت از پانسماني كه در تماس با زخم است، خودداري كنيد. سعي كنيد ضمن درمان مصدوم، روي زخم تنفس، سرفه يا عطسه نكنيد. مراقبت باشيد با سوزنهايي كه در اطراف مصدوم يا روي او پيدا ميشوند به پوست خود خراش وارد نكنيد. مواظب بريدگي با شيشه باشيد. اگر به محافظ صورت يا ماسك جيبي دسترسي داريد، براي تنفس دادن در عمليات احياء از آنها استفاده كنيد. تمام مواد زايد و زبالهها را به صورتي بيخطر دور بريزيد. |
![]() |
هشدار! |
اگر تصادفاً پوست خود را با سوزن خراش داديد يا بريديد و يا ترشحات به چشم شما پاشيده شد، محل را بهطور كامل بشوييد و فوراً به پزشك مراجعه كنيد. |
برخورد با مواد زايد و زبالهها |
پس از پايان درمان، تمام مواد زايد را به دقت دور بريزيد تا جلوي انتشار عفونت گرفته شود. اشياي آلوده و دستكشهاي مصرف شده را در يك كيسه پلاستيكي قرار دهيد؛ بهتر است از كيسههاي زرد مخصوصي كه كيسه زباله بيمارستاني نام دارند، استفاده كنيد. براي دور ريختن اشياي نوكتيز (مثل سوزنها) بايد از محفظههاي پلاستيكي كه محفظه اشياء نوك تيز ناميده ميشوند، استفاده كنيد. در كيسه يا محفظه را محكم ببنديد و برچسبي روي آن قرار دهيد كه نشان دهد حاوي مواد زايد و زباله است. |
![]() |
محفظه اشياي نوكتيز اين جعبه پلاستيكي براي نگهداري سوزنهاي مصرف شده و ساير اشياي نوكتيز طراحي شده است تا دور ريختن آنها به صورتي بيخطر انجام شود. اين محفظهها معمولاً زردرنگ هستند. |
برخورد با مواد زايد و زبالهها |
كيسههاي زباله بيمارستاني را بايد از طريق سوزاندن (زبالهسوز) نابود كنيد. اگر به امكانات زبالهسوزي دسترسي نداريد، از مركز محلي خدمات آمبولانس يا اداره بهداشت محيط منطقه در مورد نحوه برخورد با اين نوع زبالهها سؤال كنيد. |
![]() |
استفاده از يك كيسه زباله بيمارستاني اگر يك كيسه زباله زردرنگ در اختيار داريد، بايد آن را براي دفع بيخطر اشياي زايد (مثل پانسمانهاي آلوده) به كار ببريد. سپس بايد در اين كيسهها را محكم بسته، آنها را بسوزانيد. |
برخورد با استرس |
طبيعي است كه وقتي براي اجراي كمكهاي اوليه فرا خوانده ميشويد، دچار استرس و يا پس از اتمام درمان مصدوم، بسيار هيجانزده باشيد. استرس ميتواند در سلامت فيزيكي يا رواني فرد مشكل ايجاد كند. بعضي از افراد نسبت به ديگران بيشتر مستعد استرس هستند. يادگيري روشهاي برخورد با استرس به منظور حفظ سلامت و اثربخشي خود به عنوان ارايهكننده كمكهاي اوليه، بسيار مهم است. |
احساسات پس از يك حادثه |
موارد اورژانس براي تمام ارايهكنندگان كمكهاي اوليه يك تجربه هيجاني محسوب ميشود. واكنشهاي هيجاني ميتوانند شامل احساس رضايت يا حتي شعف باشند اما بيشتر به صورت احساس نگراني و دلخوري هستند. پس از درمان يك مصدوم، بسته به نوع حادثه و پيامد آن، ممكن است دچار حالات زير شويد: احساس رضايت و خرسندي احساس سردرگمي و دودلي احساس خشم و غم هرگز خود را سرزنش نكنيد و يا سعي نكنيد احساسات خود را مخفي كنيد. اگر در اولين فرصت با يكي از همكاران، مربي كمكهاي اوليه يا پزشك خود در مورد تجربه احساسيتان گفتگو كنيد، بسيار مفيد خواهد بود. با انجام اين كار، احتمالاً متوجه ميشويد كه احساسات شما در مورد حادثه مذكور به سرعت برطرف ميشود. مطلوبترين كار آن است كه با شخص ديگري كه در محل حادثه حاضر بوده است، صحبت كنيد. ممكن است احساسات مشابهي داشته باشيد. |
![]() |
گفتگو با يك دوست ماجرا را با يكي از دوستان يا اقوام در ميان بگذاريد تا بتوانيد با آن كنار بياييد. بهتر است با شخصي صحبت كنيد كه در محل حادثه حضور داشته است؛ چنين فردي ممكن است احساساتي مشابه با شما داشته باشد. |
واكنشهاي تأخيري |
مشاركت و دخالت در يك حادثه، ممكن است پس از بازگشت به محيط كار روزانه، باعث ايجاد واكنش استرس تأخيري شود. ميزان اين واكنش ممكن است وابسته به سطحي از كمك اوليه كه در ارايه آن مشاركت داشتهايد و نيز حادثه، متفاوت باشد. استرس در درازمدت خود را به اشكال مختلفي نشان ميدهد كه عبارتند از: لرزش دستها و دلشوره عرق كردن بيش از حد به ياد آوردن صحنههايي از حادثه كابوسهاي شبانه يا اختلال خواب گريه و زاري تنش يا بيقراري احساس كنارهگيري از جمع و انزوا اين علايم بايد با گذشت زمان برطرف شوند. ورزش يا روشهاي آسودهسازي (مثل يوگا) ميتوانند مفيد باشند. در حقيقت هرگونه فعاليتي كه از آن لذت ببريد، راه مناسبي براي آسودهسازي است و ميتواند به رفع تنش كمك كند. |
واكنشهاي استرس شديد |
در صورتي كه شاهد يك حادثه جدي تهديدكننده حيات بودهايد يا براي خودتان اتفاق افتاده است، ممكن است تا مدتي پس از حادثه، از احساس استرس شديد رنج ببريد. ممكن است: حادثه را مجدداً تجسم كنيد. از موقعيتها، افراد و مكانهاي مرتبط با حادثه دوري كنيد. احساس جنب و جوش و بيقراري داشته باشيد. اگر علايم يا خاطرات مربوط به حادثه استرسزا را بهصورت دايم تجربه ميكنيد و اين كار مزاحم عملكرد اصلي شما ميشود، لازم است براي دريافت كمكهاي طبي به پزشك خود و يا احتمالاً يك مشاور مراجعه كنيد. |