غزلیات وحشی بافقی

[Maryam]

عتاب اگر چه همان در مقام خونریز است

ولیک تیغ تغافل نه آنچنان تیز است


دلیریی که دلم کرد و می‌زند در صلح

به اعتماد نگه‌های رغبت آمیز است


مریض طفل مزاجند عاشقان ورنه

علاج رنج تغافل دو روز پرهیز است


شدیم مات به شطرنج غایبانهٔ تو

به ما بخند که خوش بازیت به انگیز است


کنند سلسله در گردنش به زلف تو حشر

دلم که بستهٔ آن طرهٔ دلاویز است


جگر زد آبله وز دیده می‌چکد نمکاب

که بخت شور به ریش جگر نمکریز است


رقیب عزت خود گو مبر که بردر عشق

حریف کوهکنی نیست آنکه پرویز است


به ذوق جستن فرهاد می‌رود گلگون

تو این مبین که عنان بر عنان شبدیز است


شدست دیدهٔ وحشی شکوفه دار و هنوز

در انتظار ثمر زان نهال نوخیز است

 

[Maryam]

خوار می‌کن ، زار می‌کش، منتت بر جان ماست

خواری ظاهر گواه عزت پنهان ماست


چشم ظاهر بین بر آزار است وای ار بنگرد

این گلستانها که پنهان زیر خارستان ماست


ترک ما کردی و مهر و لطف بیعت با تو کرد

ناز و استغنا ولی هم عهد و هم پیمان ماست


بی رضای ماست سویت آمدن از ما مرنج

این نه جرم ما گناه پای نافرمان ماست


بر وجود ما طلسمی بسته حرمان درت

کانچه غیر از ماست دیوار و در زندان ماست


تلخ داروی است زهر چشم و ترک نوشخند

لیکن آن دردی که ما داریم این درمان ماست


عقل را با عشق و عاشق را به سامان دشمنیست

بی خرد وحشی که در اندیشهٔ سامان ماست

 

[Maryam]

امروز ناز عذر جفاهای رفته خواست

عذری که او نخواست، تبسم ، نهفته خواست


من بندهٔ نگه که به سد شرح و بسط گفت

حرف عنایتی که تبسم، نگفته خواست


از نوک غمزه سفته شد و خوب سفته شد

درهای راز هم که نگاهش نسفته خواست


لطف آمد و تلافی سد ساله می‌کند

خشم ارچه کرد هر چه در این یک دو هفته خواست


بارد به وقت خود همه باران التفات

ابر عنایتی که ریاضی شکفته خواست


دل را نوید کاتش خوی تو پاک سوخت

خار و خسی کش از سر آن کوی رفته خواست


شکر خدا را که مرد به بیداری فراق

وحشی کسی که دیدهٔ بخت تو خفته خواست

 

[Maryam]

یار ما بی رحم یاری بوده است

عشق او با صعب کاری بوده است


لطف او نسبت به من این یک دو سال

گر شماری یک دوباری بوده است


تا به غایت ما هنر پنداشتیم

عاشقی خود عیب و عاری بوده است


لیلی و مجنون به هم می‌بوده‌اند

پیش ازین خوش روزگاری بوده است


می‌شنیدم من که این وحشی کسیست

او عجب بی اعتباری بوده است

 

[Maryam]

ابر است و اعتدال هوای خزانی است

ساقی بیا که وقت می ارغوانی است


در زیر ابر ساغر خورشید شد نهان

روز قدح کشیدن و عیش نهانی است


ساقی بیا و جام می مشکبو بیار

این دم که باد صبح به عنبر فشانی است


می هست و اعتدال هوا هست و سبزه هست

چیزی که نیست صحبت یاران جانی است


یاری به دست‌آر موافق تو وحشیا

کان یار باقی است و خود این جمله فانی است

 

[Maryam]

در دل همان محبت پیشینه باقی است

آن دوستی که بود در این سینه باقی است


باز آ و حسن جلوه ده و عرض ناز کن

کان دل که بود صاف چو آیینه باقی است


از ما فروتنی‌ست بکش تیغ انتقام

بر خاطر شریفت اگر کینه باقی است


نقدینه وفاست همان بر عیار خویش

قفلی که بود بر در گنجینه باقی است


وحشی اگر ز کسوت رندی دلت گرفت

زهد و صلاح و خرقهٔ پشمینه باقی است

 

[Maryam]

ترک من تیغ به کف ، بر زده دامن برخاست

جان فدایش که به خون ریختن من برخاست


می‌کشیدند ملایک همه چون سرمه به چشم

هر غباری که ترا از سم توسن برخاست


خرمن مشک چو بر دور مهت ظاهر شد

دود از جان من سوخته خرمن برخاست


وحشی سوخته را بستر سنجاب نمود

هر سحرگه که ز خاکستر گلشن برخاست

 

[Maryam]

به جور، ترک محبت خلاف عادت ماست

وفا مصاحب دیرینهٔ محبت ماست


تو و خلاف مروت خدا نگه دارد

به ما جفای تو از بخت بی مروت ماست


بسا گدا به شهان نرد عشق باخته‌اند

به ما مخند که این رسم بد نه بدعت ماست


به دیگری نگذاریم ، مرده‌ایم مگر

نشان تیر تغافل شدن که خدمت ماست


تویی که عزت ما می‌بری به کم محلی

و گرنه خواری عشقت هلاک صحبت ماست


به دعوی آمده بودیم چاشنی کردیم

کمان ، تو نه به بازوی صبر و طاقت ماست


هزار بنده چو وحشی خرید و کرد آزاد

کند مضایقه از یک نگه که قیمت ماست

 

[Maryam]

گرد آن خانه بگردم که در او خلوت تست

سگ طالع شومش کیست که همصحبت تست


چشم ما را نرسد بیشتر از بام و دری

ای خوشا دولت آن دیده که برطلعت تست


وه چه بامست که جاروب کشش دیدهٔ من

جان من بندهٔ آن پای که در خدمت تست


همه بر بادهٔ رشکیست که در جام منست

قهقه شیشه که در انجمن عشرت تست


رخصت مجلس و بر وصل تغافل ای شوخ

این زیاد از تو و از حوصله طاقت تست


هجر بگزیدنت از وصل دلا وضع تو نیست

اختراعیست که خود کرده و این بدعت تست


وحشی از تست که ما نیز به بیرون دریم

مانعی نیست، اگر هست همین دهشت تست

 

[Maryam]

گرد آن خانه بگردم که در او خلوت تست

سگ طالع شومش کیست که همصحبت تست


چشم ما را نرسد بیشتر از بام و دری

ای خوشا دولت آن دیده که برطلعت تست


وه چه بامست که جاروب کشش دیدهٔ من

جان من بندهٔ آن پای که در خدمت تست


همه بر بادهٔ رشکیست که در جام منست

قهقه شیشه که در انجمن عشرت تست


رخصت مجلس و بر وصل تغافل ای شوخ

این زیاد از تو و از حوصله طاقت تست


هجر بگزیدنت از وصل دلا وضع تو نیست

اختراعیست که خود کرده و این بدعت تست


وحشی از تست که ما نیز به بیرون دریم

مانعی نیست، اگر هست همین دهشت تست

 

[Maryam]

بهر دلم که درد کش و داغدار تست

داروی صبر باید و آن در دیار تست


یک بار نام من به غلط بر زبان نراند

ما را شکایت از قلم مشکبار تست


بر پاره کاغذی دو سه مدی توان کشید

دشنام و هر چه هست غرض یادگار تست


تو بی‌وفا چه باز فراموش پیشه‌ای

بیچاره آن اسیر که امیدوار تست


هان این پیام وصل که اینک روانه است

جانم به لب رسیده که در انتظار تست


مجنون هزار نامهٔ ز لیلی زیاده داشت

وحشی که همچو یار فراموشکار تست

 

[Maryam]

وداع جان و تنم استماع رفتن تست

مرو که گر بروی خون من به گردن تست


زمانه دامنت از دست ما برون مکناد

خدای را نروی دست ما و دامن تست


به کشوری که کس از دوستی نشان ندهد

مرو مرو که نه جای تو ، جای دشمن تست


نشین و بال برافشان که هر کجا مرغیست

وطن گذاشته ، در آرزوی گلشن تست


در آتشی ز فراقش فتاده‌ای وحشی

که هر زبانهٔ آن برق سد چو خرمن تست

 

[Maryam]

بگذشت دور یوسف و دوران حسن تست

هر مصر دل که هست به فرمان حسن تست


بسیارسر به کنگره عشق بسته‌اند

آنجا که طاق بندی ایوان حسن تست


فرمان ناز ده که در اقصای ملک عشق

پروانه‌ای که هست ز دیوان حسن تست


زنجیر غم به گردن جان می‌نهد هنوز

آن مویها که سلسله جنبان حسن تست


آبش هنوز می‌رسد از رشحهٔ جگر

آن سبزه‌ها که زینت بستان حسن تست


دانم که تا به دامن آخر زمان کشد

دست نیاز من که به دامان حسن تست


تقصیر در کرشمهٔ وحشی نواز نیست

هر چند دون مرتبهٔ شان حسن تست

 

[Maryam]

ابروی تو جنبید و خدنگی ز کمان جست

بر سینه چنان خورد که از جوشن جان جست


این چشم چه بود آه که ناگاه گشودی

این فتنه دگر چیست که از خواب گران جست


من بودم و دل بود و کناری و فراغی

این عشق کجا بود که ناگه به میان جست


در جرگهٔ او گردن جان بست به فتراک

هر صید که از قید کمند دگران جست


گردن بنه ای بستهٔ زنجیر محبت

کز زحمت این بند به کوشش نتوان جست


گفتم که مگر پاس تف سینه توان داشت

حرفی به زبان آمد و آتش ز دهان جست


وحشی می منصور به جام است مخور هان

ناگاه شدی بیخود و حرفی ز زبان جست

 

[Maryam]

بگذران دانسته از ما گر ادایی سرزدست

بوده نادانسته گر از ما خطایی سرزدست

آخر ای صاحب متاع حسن این دشنام چیست

در سر دریوزه ، گر از ما دعایی سرزدست


اله اله محرم راز تو سازم حرف صوت

این زبان و تیغ اگر حرفی ز جایی سرزدست


التفات ابر رحمت نیست ورنه بر درت

تخم مهری کشتم و ، شاخ وفایی سرزدست


ابر رحمت گر نبارد گو سمومش خود مسوز

بعد سد خون جگر کاینجا گیایی سرزدست


هست وحشی بلبل این باغ و مست از بوی گل

از سر مستیست ، گر از وی نوایی سرزدست

 

[Maryam]

از نظر افتادهٔ یاریم مدتها شدست

زخمهای تیغ استغنا جراحتها شدست


پیش ازین با ما دلی زایینه بودش صافتر

آهی از ما سرزدست و این کدورتها شدست


چشم من گستاخ بین ، آن خوی نازک زود رنج

تا نگاهم آن طرف افتاده صحبتها شدست


بر سر این کین همه خواری چرا باید کشید

با دل بیدرد خود ما را خصومتها شدست


زین طرف وحشی یکی سد گشته پیوند امید

گر چه زان جانب به کلی قطع نسبتها شدست

 

[Maryam]

هنوز عاشقی‌و دلرباییی نشدست

هنوز زوری و زور آزماییی نشدست


هنوز نیست مشخص که دل چه پیش کسیست

هنوز مبحث قید و رهاییی نشدست


دل ایستاده به دریوزهٔ کرشمه، ولی

هنوز فرصت عرض گداییی نشدست


ز اختلاط تو امروز یافتم سد چیز

عجب که داعیهٔ بیوفاییی نشدست


همین تواضع عام است حسن را با عشق

میان ناز و نیاز آشنایی نشدست


نگه ذخیرهٔ دیدار گو بنه امروز

که هست فرصت و طرح جداییی نشدست


هنوز اول عشق است صبر کن وحشی

مجال رشکی و غیرت فزاییی نشدست

 

[Maryam]

بازم زبان شکر به جنبش درآمدست

نیشکر امید ز باغم بر آمدست


آن دولتی که می‌طلبیدیم در به در

پرسیده راه خانه و خود بر در آمدست


ای سینه زنگ بسته دلی داشتی کجاست

آیینه‌ات بیار که روشنگر آمدست


تا بامداد کوس بشارت زدیم دوش

غم را ازین شکست که بر لشکر آمدست


از من دهید مژده به مرغ شکر پرست

کاینک ز راه قافلهٔ شکر آمدست


وحشی تو هرگز اینهمه شادی نداشتی

گویا دروغهای منت باور آمدست

 

[Maryam]

خوش صید غافلی به سر تیر آمدست

زه کن کمان ناز که نخجیر آمدست


روزی به کار تیغ تو آید نگاه دار

این گردنی که در خم زنجیر آمدست


کو عشق تا شوند همه معترف به عجز

اول خرد که از پی تدبیر آمدست


عشقی که ما دو اسبه ازو می‌گریختیم

اینست کامدست و عنانگیر آمدست


ملک دل مرا که سواری بس است عشق

با یکجهان سپاه به تسخیر آمدست


در خاره کنده‌اند حریفان به حکم عشق

جویی که چند فرسخ از آن شیر آمدست


بی لطفیی به حال تو دیدم که سوختم

وحشی بگو که از توچه تقصیر آمدست

 

[Maryam]

ناتوان موری به پابوس سلیمان آمدست

ذره‌ای در سایهٔ خورشید تابان آمدست


قطره‌ای ناچیز کو را برد ابر تفرقه

رفته از عمان و دیگر سوی عمان آمدست


سنگ ناقص کرده خود را مستعد تربیت

تا کند کسب کمالی جانب کان آمدست


بی زبان مرغی که در کنج قفس دم بسته بود

سد زبان گردیده و سوی گلستان آمدست


تشنهٔ دیدار کز وی تا اجل یک گام بود

اینک اینک بر کنار آب حیوان آمدست


تا به کی این رمز و ایما، این معما تا به چند

چند درد سر دهم کین آمدست، آن آمدست


مختصر کردم سخن وحشیست کز سر کرده پا

بهر پابوس سگان میر میران آمدست