غزلیات وحشی بافقی

[Maryam]

ماه من گفتم که با من مهربان باشد ، نبود

مرهم جان من آزرده جان باشد ، نبود


از میان بی موجبی خنجر به خون من کشید

اینکه اندک گفتگویی در میان باشد ، نبود


بر دلم سد کوه غم از سرگرانیهای او

بود اما اینکه بر خاطر گران باشد ، نبود


خاطر هرکس از و می‌شد، به نوعی شادمان

شادمان گشتم که با من همچنان باشد ، نبود


وحشی از بی لطفی او سد شکایت داشتیم

پیش او گفتم که یارای زبان باشد، نبود

 

[Maryam]

مرغ ما دوش سرایندهٔ بستانی بود

داشت گلبانگی و معشوف گلستانی بود


دیده کز نعمت دیدار نبودش سپری

مگسی بود که مهمان سرخوانی بود


دست امید که یک بار نقابی نکشید

بود دور از سر و نزدیک به دامانی بود


آنکه از تشنگیش بود گذر بر ظلمات

تف نشان جگرش چشمهٔ حیوانی بود


ریشه تفسیدهٔ گیاهی ز لب کوثر رست

که ز ابرش هوس قطرهٔ بارانی بود


خویش را ساخته آماده سد شعله خسی

گرم همصحبتی آتش سوزانی بود


بود وحشی که ز رخسار تو شد قافیه سنج

یا نواساز گلی مرغ خوش الحانی بود

 

[Maryam]

آنچه کردی ، آنچه گفتی غایت مطلوب بود

هر چه گفتی خوب گفتی هر چه کردی خوب بود


من چرا در عشق اندیشم ز سنگ طعن غیر

آنکه مجنون بود اینش در جهان سرکوب بود


چند گویی قصهٔ ایوب و صبر او بس است

بیش از این ما صبر نتوانیم آن ایوب بود


بود از مجنون به لیلی لاف یکرنگی دروغ

در میان گر احتیاج قاصد و مکتوب بود


من نمی‌دانم که این عشق و محبت از کجاست

اینقدر دانم که میل از جانب مطلوب بود


این عجایب بین که یوسف داشت در زندان مصر

پای در زنجیر و جایش در دل یعقوب بود


وحشی این مژگان خون پالا که گرد غم گرفت

یاد آن روزی که در راه کسی جاروب بود

 

[Maryam]

آن مستی تو دوش ز پیمانهٔ که بود

چندین شراب در خم و خمخانهٔ که بود


ای مرغ زود رام که آورد نقل و می

دام فریب آب که و دانهٔ که بود


روشن بسان آتش حسنت می که شد

شمعت زبانه کش پی پروانهٔ که بود


آوازه‌ات به مستی و رندی بلند شد

افشای آن ز نعرهٔ مستانهٔ که بود


وحشی چه پرسش است که شد با که آشنا

خود گو که او به غیر تو بیگانه که بود

 

[Maryam]

دوش در کویی عجب بی لطفیی در کار بود

تیغ در دست تغافل سخت بی زنهار بود


رفتن و ناآمدن سهل است با خود خوش کنیم

دیده را نادیده کرد و رفت این آزار بود


رسم این می‌باشد ای دیر آشنای زود سر

آنهمه لاف وفا آخر همین مقدار بود


یاری ظاهر چه کار آید خوش آن یاری که او

هم به ظاهر یار بود و هم به باطن یار بود


بر نیاوردن مروت بود خود انصاف بود

آرزوی خاطری گردور یک دم دار بود


کرد وحشی شکوهٔ بی التفاتی برطرف

درد سر می‌شد و گرنه درد دل بسیار بود

 

[Maryam]

با غیر دوش اینهمه گردیدنش چه بود
و ز زهر چشم جانب ما دیدنش چه بود

​

​

آن ناز چشم کرده سر صلح اگر نداشت
از دور ایستادن و خندیدنش چه بود

​

اظهار قرب اگر نه غرض بود غیر را
از من ره حریم تو پرسیدنش چه بود​

گر وعدهٔ وصال نبودش به دیگران
بی وجه تند گشتن و رنجیدنش چه بود

​

وحشی اگر نبود زما یار ما به تنگ
بی موجبی به جنگ رسانیدنش چه بود​

​

 

[Maryam]

چون تو مستغنی ز دل بودی دل آرایی چه بود
بر دل و جان ناز را چندین تقاضایی چه بود

​

در تصرف چون نمی‌آورد حسنت ملک دل
این حشر بردن به اقلیم شکیبایی چه بود

​

مشکلی دارم بپرسم از تو ، یا از یارتو
جلوهٔ خوبی چه و منع تماشایی چه بود​

بود چون در کیش خوبی عیب عاشق داشتن
جرم چشم ما چه باشد عرض زیبایی چه بود

​

گشته بودم مستعد عشق ، تقصیر از تو شد
آنچه باشد کم مرا زاسباب رسوایی چه بود

​

از پی رم کرده آهویی که پنداری‌پرید
کس نمی‌پرسد مراکاین دشت پیمایی چه بود​

گر مرا می‌کرد بدخو همنشینیهای خاص
وحشی اکنون حال من در کنج تنهایی چه بود

​

​

 

[Maryam]

دوش از عربده یک مرتبه باز آمده بود
چشم پر عربده‌اش بر سر ناز آمده بود

​

چشمش از ظاهر حالم خبری می‌پرسید
غمزه‌اش نیز به جاسوسی راز آمده بود

​

بود هنگامهٔ من گرم چنان ز آتش شوق
که نگاهش به تماشای نیاز آمده بود​

غیر داند که نگاهش چه بلا گرمی داشت
زانکه در بوتهٔ غیرت به گداز آمده بود

​

چه اداها که ندیدم چه نظرها که نکرد
بنده‌اش من که عجب بنده نواز آمده بود

​

آرزو بود که هر لحظه به سویت می‌تاخت
داشت می‌دانی و خوش در تک و تاز آمده بود​

وحشی از بزم که این مایهٔ خوشحالی یافت
که سوی کلبهٔ ما با می و ساز آمده بود

​

​

 

[Maryam]

زان عهد یاد باد که از ما به کین نبود
بودش گمان مهر وهنوزش یقین نبود

​

اقرار مهر کردم وگفتم وفاکنی
کشتی مرا قرار تو با من چنین نبود

​

انکار مهر سد ره سد تغافل است
اما چه سود چون دل ما پیش بین نبود​

من خود گره به کار خود انداختم که تو
زین پیش با منت گرهی بر جبین نبود

​

افسانه‌ایست بودن شیرین به کوهکن
آن روز چشم فتنه مگر در کمین نبود

​

وحشی کسی که چشم وفا داشتم ازو
زود ازنظر فکند مرا چشم این نبود​

​

 

[Maryam]

هر دلی کز عشق جان شعله اندوزش نبود
گر سراپا آتش سوزنده شد سوزش نبود

​

عشق را آماده بود اسباب و جان مستعد
کار چون افتاد با دل بخت فیروزش نبود

​

خرمن من بود و خرمن سوز شوخی بود نیز
گرمی خاصی که باشد شعله افروزش نبود​

در کمان ناز آن تیری که من می‌خواستم
بود پر ، کش لیک پیکان جگر دوزش نبود

​

طاقت آوردیم چندین سال ازو بیگانگی
آشنایی شد ضرورت تاب یک روزش نبود

​

آنکه سد مرغ است در دامش اگر وحشی رمد
گو تصور کن که یک مرغ نو آموزش نبود​

​

 

[Maryam]

مرا وصلی نمی‌باید من و هجر و ملال خود
صلا زن هر که را خواهی تو دانی و وصال خود

​

نخواهد بود حال هیچ عاشق همچو حال من
تو گر خود را گذاری با تقاضای جمال خود

​

ز من شرمنده‌ای از بسکه کردی جور می‌دانم
ز پرکاری زمن پنهان نمایی انفعال خود​

زبان خوبست اما بی‌زبانی چون زبان من
که گردد لال هر گه شرح باید کرد حال خود

​

کدام از من بهند این پاک دامان عاشقان تو
قراری داده خواهی بود ما را در خیال خود

​

چه یاری خوب پیدا کرد نزدیکست کز غصه
به دست خود کنم این چشم و سازم پایمال خود​

نمی‌گفتم مشو پروانهٔ شمع رخش وحشی
چو نشنیدی نصیحت این زمان می‌سوز بال خود​

​

 

[Maryam]

نیازی کز هوس خیزد کدامش آبرو باشد
نیاز بلهوس همچون نماز بی‌وضو باشد

​

ز مستی آنکه می‌گوید اناالحق کی خبر دارد
که کرسی زیر پا، یا ریسمانش در گلو باشد

​

نهم در پای جان بندی که تا جاوید نگریزد
از آن کاکل که من دانم گرم یک تار مو باشد​

به خون غلتیدم از عشق تو، سد چون من نگرداند
به یک پیمانه آن ساقی کش این می‌در سبو باشد

​

نه صلحت باعثی‌دارد نه خشمت موجبی ، یارب
چه خواند این طبیعت را کسی وین خو چه خو باشد​

بدین بی مهری ظاهر مشو نومید ازو وحشی
چه می‌دانی توشاید در ته خاطر نکو باشد​

​

​

 

[Maryam]

ترسم در این دلهای شب از سینه آهی سرزند
برقی ز دل بیرون جهد آتش به جایی درزند

​

از عهده چون آید برون گر بر زمین آمد سری
آن نیمه‌های شب که او با مدعی ساغر زند

​

کوس نبرد ما مزن اندیشه کن کز خیل ما
گر یک دعا تازد برون بر یک جهان لشکر زند​

آتشفشانست این هوا ، پیرامن ما نگذری
خصمی به بال خود کند مرغی که اینجا پرزند

​

می بی صفا، نی بی نوا ، وقتست اگر در بزم ما
ساقی می دیگر دهد مطرب رهی دیگر زند

​

ما را درین زندان غم من بعد نتوان داشتن
بندی مگر بر پانهد، قفلی مگر بر در زند​

وحشی ز بس آزردگی زهر از زبانم می‌چکد
خواهم دلیری کاین زمان خود را بر این خنجر زند​

​

 

[Maryam]

بتان که اهل تعلق به قید شان بندند
غریب سخت دلی چند سست پیوندند

​

تهیهٔ سبب گریه‌های چون زهر است
شکر فشانی اینان که در شکر خندند

​

در این جریده افسوس رنگ معنی نیست
چنین نگاشته مطبوع صورتی چندند​

به رود نیل فکندند دیدهٔ پدران
جماعتی که از ایشان بهینه فرزندند

​

فغان که نغمه سرایان گل نیند آگه
که هست رنگی و بویی بدانچه خرسندند

​

حقوق خدمت سد ساله لعب اطفال است
به کشوری که در آن کودکان خداوندند​

ز شور این نمکینان جز این نیاید کار
که بر جراحت وحشی نمک پراکندند
​

​

 

[Maryam]

لب بجنبان که سر تنگ شکر بگشاید
شکرستان ترا قفل ز در بگشاید

​

غمزه را بخش اجازت که به خنجر بکند
دیده‌ای کو به تو گستاخ نظر بگشاید

​

ره نظارگیان بسته به مژگان فرما
که به یک چشم زدن راه گذر بگشاید​

در گلویم ز تو این گریه که شد عقدهٔ درد
گرهی نیست که از جای دگر بگشاید

​

شب مارا به در صبح نه آن قفل زدند
که به مفتاح دعاهای سحر بگشاید

​

همه را کشت، بگویید که با خاطر جمع
این زمان باز کند تیغ و کمر بگشاید​

راه تقریب حکایت ندهی وحشی را
که مبادا گله را پیش تو سر بگشاید​

​

 

[Maryam]

خرم دل آن کس که ز بستان تو آید
گل در بغل از گشت گلستان تو آید

​

ما با لب تفسیده ره بادیه رفتیم
خوش آنکه ز سرچشمهٔ حیوان تو آید

​

خوش می‌گذری غنچه گشای چمن کیست
این باد که از جنبش دامان تو آید​

بر مائدهٔ خلد خورانم همه خونم
رشک مگسی کان ز سر خوان تو آید

​

گو ماتم خود دار و به نظاره قدم نه
آنکس که به راه سر میدان تو آید

​

سر لشکر هر فتنه که آید پی جانی
تازان ز ره عرصهٔ جولان تو آید​

وحشی مرض عشق کشد چاره گران را
بیچاره طبیبی که به درمان تو آید​

​

​

 

[Maryam]

نزدیک ما سگان درت جا نمی‌کنند
مردم چه احتراز که از ما نمی‌کنند

​

رسم کجاست این ، تو بگو در کدام ملک
دل می‌برند و چشم به بالا نمی‌کنند

​

رحمی نمی‌کنی، مگر این محرمان تو
اظهار حال ما به تو اصلا نمی‌کنند​

لیلی تمام گوش و ندیمان بزم خاص
ذکر اسیر بادیه قطعا نمی‌کنند

​

این قرب و بعد چیست نه ما جمله عاشقیم
آنها چه کرده‌اند که اینها نمی‌کنند

​

عشق آن دقیقه نیست که از کس توان نهفت
مردم مگر نگاه به سیما نمی‌کنند​

پند عبث بلاست بلی زیرکانه عشق
بیهوده جا به گوشهٔ صحرا نمی‌کنند

​

این طرفه بین که تشنه لبان را به قطره‌ای
سد احتیاج هست و تمنا نمی‌کنند

​

وحشی چه کرده‌ای تو که خاصان بزم او
هرگز عنایتی به تو پیدا نمی‌کنند​

​

 

[Maryam]

گر دیده به دریوزهٔ دیدار نیاید
دل در نظر یار چنین خوار نیاید

​

ور دعوی جانبازی عشقی نکند دل
بر جان کسی اینهمه آزار نیاید

​

فرماندهی کشور جان کار بزرگیست
نو دولت حسنی، ز تو این کار نیاید​

ندهد دل ما گوشهٔ هجر تو به سد وصل
عادت به قفس کرده به گلزار نیاید

​

با بوی بسازم که گل باغچه وصل
بیش از بغل و دامن اغیار نیاید

​

ناپخته ثمر اینهمه غوغای خریدار
نو باوهٔ این باغ به بازار نیاید​

بس ذوق که حاصل کند از زمزمهٔ عشق
از وحشی اگر یار مرا عار نیاید
​

​

 

[Maryam]

​

گر چه می‌دانم که می‌رنجی و مشکل می‌شود
گر نکوبی حلقه صد جا بر در دل می‌شود

​

همچو فانوسش کسی باید که دارد پاس حسن
زانکه لازم گشت و جایش شمع محفل می‌شود

​

یک رهش خاص از برای جان ما بیرون فرست
آن نگه کش تا به ما سد جای منزل می‌شود​

رخنه بند دیده امید خواهد شد مکن
خاک کویت کز سرشک اشک ما گل می‌شود

​

آنچه کردی انفعالش عذر خواهد باک نیست
چشمها روزی اگر با هم مقابل می‌شود

​

دیده را خونبار خواهد کرد از دیدار زود
گر تغافل در میان زینگونه حایل می‌شود​

دست بر هم سودنی دارد کزو خون می‌چکد
در کمین صید صیادی که غافل می‌شود

​

عشوه‌های چشم را کان غمزه می‌خوانند و ناز
من گرفتم سحر شد آخر نه باطل می‌شود

​

گل طراوت دارد اما گو به بلبل خوش ترا
کاب و رنگ صبحگاهش چاشت زایل می‌شود​

دل اگر دیوانه شد دارالشفای صبر هست
می‌کنم یک هفته‌اش زنجیر و عاقل می‌شود

​

عشق و سودا چیست وحشی مایهٔ بی‌حاصلی
غیر ناکامی ز خودکامان چه حاصل می‌شود
​

​

 

[Maryam]

شهر، بیم است کزین حسن پرآشوب شود
اینقدر نیز نباید که کسی خوب شود

​

در زمینی که به این کوکبه شاهی گذرد
سر بسیار گدایان که لگد کوب شود

​

نشود هیچ کم از کوکبهٔ شاهی حسن
یوسف ار ملتفت سجدهٔ یعقوب شود

​

خاک بادا به سر آن مژهٔ گرد آلود
کش در آن کو نپسندند که جاروب شود​

طلبش گر بکشند نیز مبارک طلبی‌ست
طالبی را که کسی مثل تو مطلوب شود

​

من خود این مطلب عالی ز خدا می‌طلبم
زین چه خوشتر که محب کشتهٔ محبوب شود

​

برو ای وحشی و بگذار صف آرایی صبر
شوق لشکر شکنی نیست که مغلوب شود
​

​