فعل ماضی و انواع آن

[baroon]

فعل های ماضی


​

​

زمان اصلی فعل از سه بیشتر نیست؛ گذشته، حال، آینده؛ امّا برای بیان وقوع فعل در هریک از زمان های اصلی ساخت های گوناگونی وجود دارد. این ساخت ها در موارد خاصی به کار می رود.

مثلاً اگر بخواهیم به مسافرت رفتن کسی را در زمان گذشته بیان کنیم، بنا به مورد خاص و بنا به بافتِ کلام ممکن است فعل را به شکل های گوناگون بیاوریم:

او به مسافرت رفت.
او به مسافرت رفته است.
او به مسافرت می رفت.
او به مسافرت رفته بود.
او به مسافرت رفته بوده است.


فعل این جمله ها همگی زمان گذشته را نشان می دهد، امّا هریک را در مورد خاصی به کار می بریم.

بر اساس دستور زبان دکتر حسن انوری

کپی برداری از این تاپیک با نام ایران انجمن مجاز است.


​

 

[baroon]

ماضی مطلق (ساده)

ماضی مطلق (ساده)


​

ماضی مطلق از بن ماضی + شناسه ها ساخته می شود.

جزء سوّم شخص مفرد، شناسه ندارد و بن ماضی به صورت فعل به کار می رود.

از آنجا که ماضی مطلق از جهت ساخت ساده ترین فعل های ماضی است، ماضی ساده نیز نامیده می شود.

شخص

[TD]بن ماضی[/TD]
[TD]شناسه[/TD]
[TD]ماضی مطلق[/TD]

[TR]
[TD]اول شخص مفرد
[/TD]
[TD] نوشت
[/TD]
[TD]ــَـ م[/TD]
[TD]نوشتم[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]دوم شخص مفرد[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[TD]ـــ ی[/TD]
[TD]نوشتی[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]سوم شخص مفرد[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[TD]ـــ[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]اول شخص جمع[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[TD]ـــ یم[/TD]
[TD]نوشتیم[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]دوم شخص جمع[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[TD]ـــ ید[/TD]
[TD]نوشتید[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD]سوم شخص جمع[/TD]
[TD]نوشت[/TD]
[TD]ــَـ ند[/TD]
[TD]نوشتند[/TD]
[/TR]

​

 

[baroon]

ماضی نقلی

ماضی نقلی
​

​

ماضی نقلی از صفت مفعولیِ فعل اصلی (بن ماضی + ه بیانِ حرکت) به اضافه ی فعل های معین اَم، ای، است، ایم، اید، اند ساخته می شود.

شخص

[TD="align: center"]بن ماضی + ه = صفت مفعولی[/TD]
[TD="align: center"]فعل معین[/TD]
[TD="align: center"]ماضی نقلی[/TD]

[TR]
[TD="align: center"]اول شخص مفرد[/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]ام[/TD]
[TD="align: center"]خورده ام[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="align: center"]دوم شخص مفرد[/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]ای[/TD]
[TD="align: center"]خورده ای[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="align: center"]سوم شخص مفرد[/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]است[/TD]
[TD="align: center"]خورده است[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="align: center"]اول شخص جمع[/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]ایم[/TD]
[TD="align: center"]خورده ایم[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="align: center"]دوم شخص جمع [/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]اید[/TD]
[TD="align: center"]خورده اید[/TD]
[/TR]
[TR]
[TD="align: center"]سوم شخص جمع[/TD]
[TD="align: center"]خورده + ه[/TD]
[TD="align: center"]اند[/TD]
[TD="align: center"]خورده اند[/TD]
[/TR]

​

نکته:
گاهی فعل معیّت از ماضی نقلی حذف می شود:
احمد به خانه رفته و هنوز برنگشته است.
مینا به مسافرت رفته.