فهرست ميراث جهاني يونسکو در حال حاضر، بر اساس سايت رسمي کنوانسيون ميراث جهاني، 911 مورد را شامل ميشود. مواردي در اين فهرست جاي ميگيرند که از نظر فرهنگي يا طبيعي منحصر به فرد باشند و کميته ميراث جهاني در جلسات خود، آنها را داراي ارزش جهاني بداند. هر مکان يا بنايي که در اين فهرست جاي ميگيرد، کشورهاي عضو کنوانسيون موظف به محافظت از آن ميگردند. در اين بين، سهم ايران از اين فهرست تا به حال 12 مورد بوده که برخي از آنها را در گزارش تصويري زير ميبينيد.
بم و فضاي فرهنگي آن، کرمان سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2004/ 1385 (در ليست ميراث جهاني در خطر قرار گرفته است). بم در محيطي بياباني قرار گرفته است و در اصل به زمان هخامنشيان (قرنهاي 4 تا 6 قبل از ميلاد مسيح) برميگردد. دوران طلايي آن بين قرنهاي 7 و 11 ميلادي بود که در مسير راههاي مهم قرار داشت و به توليد پوشاک ابريشم و کتان مشهور بود.
پاسارگاد، فارس سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2004/ 1383. پاسارگاد اولين پايتخت دودماني هخامنشيان بود که در قرن 6 قبل از ميلاد توسط کوروش کبير در پارس، سرزمين پارسيان بنا نهاده شد. کاخها، باغها و آرامگاه کوروش، نشان از تمدن استثنايي پارسها و هنر و معماري هخامنشيان دارند.
گنبد سلطانيه، زنجان سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2005/ 1384. مقبره اولجايتو در شهر سلطانيه در فاصله سالهاي 1302 تا 1312 ساخته شده است. سلطانيه پايتخت سلسله ايلخانيان بود که توسط مغولها پايهگذاري شد. اين اثر از کليدهاي مهم رشد معماري اسلامي به حساب ميآيد.
بيستون، کرمانشاه .. سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2006/ 1385. از آثار مهم بيستون، نقش برجسته داريوش بزرگ است که يک کمان را به نشانه حاکميت در دست دارد و شورشيان را به بند کشيده است. زير نقش برجسته، در 1200 خط، داستان اين واقعه و نيز اسامي شورشيان و حاميان شرح داده شده است.
مجموعه آثار رهباني ارامنه در ايران، شمال غرب ايران سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2008/ 1387. اين مجموعه، سه کليساي مسيحي ارامنه به نامهاي سنت تادئوس، سنت استپانوس و زور زور را شامل ميشود. اين سه کليسا که قديميترين آنها (سنت تادئوس يا قره کليسا) به قرن 7 برميگردد، کليدهاي معماري ارمني و يادبود تزيينات سنتي آنها هستند.
سازههاي آبي شوشتر، خوزستان سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2009/ 1388. سازههاي آبي يا سيستمهاي هيدروليکي باستاني شوشتر به دوران داريوش بزرگ در قرن 5 قبل از ميلاد برميگردد و از آن به عنوان بزرگترين مجموعه صنعتي قبل از انقلاب صنعتي ياد ميشود: مجموعهاي از کانالهاي آبي و آسيابها براي استفاده از آب.
بقعه و خانگاه شيخ صفيالدين، اردبيل سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2010/ 1389. ساخت بقعه و خانقاه شيخ صفيالدين بين اوايل قرن 16 و اواخر قرن 18 بوده است و بر اساس سنت صوفيان و اشکال سنتي معماري ايراني ساخته شده است. ويژگي آن، استفاده بهينه و حداکثري از فضاي ممکن براي فعاليتهاي گوناگون است.
مجموعه بازار تاريخي تبريز، آذربايجان شرقي .. سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 2010/ 1389. بازار تاريخي تبريز يکي از اماکن مهم خريد و فروش روي جاده ابريشم و در نتيجه مرکز مهم تبادل فرهنگي محسوب ميشده است. بازار تبريز ترکيبي از سازههاي خشتي، بازارهاي سرپوشيده و فضاهاي بسته براي فعاليتهاي گوناگون است.
ميدان نقشجهان، اصفهان سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 1979/ 1358. اين ميدان توسط شاه عباس صفوي در قرن 17 ميلادي ساخته شده است و روي تمامي ضلعهاي خود، ساختمانهاي تاريخي را جاي داده است: مسجد شيخ لطفالهخ، مسجد شاه (که امروزه مسجد امام ناميده ميشود)، بازار قيصريه و کاخ عاليقاپو
چغازنبيل، خوزستان .. سال ثبت به عنوان ميراث جهاني: 1979/ 1358. خرابههاي شهر مقدس پادشاهي ايلام که با سه ديواربزرگ هممرکز احاطه شده، در چغازنبيل در نزديکي شوش، خوزستان کشف شدند. هزاران آجر استفاده نشده در اطراف، نشان ميدهد ساخت اين شهر که 1250 سال قبل از ميلاد مسيح آغاز شده، نيمهتمام مانده است