گیاه بارهنگ / اخبار

[Last Star]

درمان التهاب لثه با گیاه دارویی بارهنگ

کارشناس مسئول گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی گفت: افشره رقیق شده بارهنگ به صورت غرغره برای رفع گلودرد، التهاب لثه و زخم‌های دهان بسیار موثر است.

اصغر نقشی در گفت وگو با (ایسنا) ، افزود: خواص دارویی برگ، ریشه و دانه بارهنگ توسط کارشناسان به اثبات رسیده است.وی تصریح کرد: بارهنگ در اطراف تهران، آذربایجان شرقی، لرستان، کرمان و به طور کلی غالب نواحی ایران بخصوص اگر محل رویش رطوبت کافی داشته باشد، می‌روید.نقشی ادامه داد: از ریشه، برگ و دانه این گیاه می‌توان به عنوان تصفیه کننده خون، آرام کننده، رفع ناراحتی‌های آسم، اسهال‌های ساده، ورم مخاط دهان، درد دندان و حتی درد گوش استفاده كرد.

کارشناس مسئول گیاهان دارویی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی با اشاره به تاثیرات این گیاه دارویی در کنترل آبریزش بینی یادآور شد: برگ بارهنگ خلط آور، شل کننده، ضد آبریزش بینی و مرهم موضعی است و افشرده بارهنگ که از برگ تازه آن تهیه می شود برای رفع التهاب غشاهای مخاطی در التهاب مثانه، اسهال و عفونتهای ریه مورد استفاده قرار می گیرد.وی ضمن بیان اثرات مثبت جوشانده تهیه شده از برگهای بارهنگ برای درمان برونشیت تاکید کرد: شربت تهیه شده با افشره بارهنگ را می توان برای رفع سرفه مصرف کرد.

 

[Last Star]

فواید دانه بارهنگ

دانه بارهنگ در درمان یبوست کاربرد زیادی دارد؛ به عبارتی اثر اصلی آن برای همین درد است و به‌عنوان داروی ضد‌التهاب دستگاه گوارش نیز مصرف می‌شود.

دانه بارهنگ، داروی ضد‌التهاب و درمان یبوست
بارهنگ گیاهی است چندساله، علفی و تا ارتفاع 70سانتی‌متر رشد می‌کند. ساقه این گیاه بیشتر ایستاده و گاهی به طرف زمین متمایل شده است، همچنین فاقد شیار بوده و به تعداد فراوان است و تقریبا در تمام نقاط ایران می‌روید. برگ‏‌های بارهنگ بیضی‌شکل و دارای دمبرگ‏‌های بلندی است که از این گیاه خارج می‌شود. این برگ‏‌ها 3 تا 9 رگبرگ مشخص و برجسته دارد. گل‌هایش کوچک و به‌صورت اجتماع سنبله استوانه‏‌ای در انتهای ساقه‏ قرار گرفته‌‏اند و به رنگ سبز متمایل به قهوه‏‌ای هستند.‌ قسمت مورد استفاده گیاه، برگ و دانه‏ آن است و دانه‌های آن کوچک، تخم‌‏مرغی و به رنگ قهوه‌‏ای تیره است.

تاریخچه بارهنگ
بارهنگ از دیرباز در دسترس بشر بوده و در کشاورزی مصرف می‌‏شد. رویش گونه‌های خاصی از بارهنگ، همراه با سکنی گزیدن انسان در مناطق مختلف (به‌ویژه در مستعمرات اروپایی) افزایش یافته است.

سرخپوستان آمریکای‌شمالی و مائوری‏‌های نیوزلند، بارهنگ را رد پای مرد انگلیسی «English Mans Foot » می‌‏نامند؛ زیرا رویش آن از نواحی مربوط به مستعمره‌های انگلیسی آغاز شد.
دانه بارهنگ در تفاله مالت (که قبلا به‌عنوان کود مصرف می‌‏شد) و پشم صادر شده از انگلیس دیده شد و کاربرد آن در خوراک طیور متداول است. مخلوطی از دانه آسیاب شده بارهنگ و روغن را به‌طور موضعی برای رفع التهاب به کار می‌‏برند. همچنین مخلوط جوشانده آن را با عسل برای درمان گلو درد مصرف می‌کنند. کاربرد دانه و کلوئید تصفیه شده بارهنگ در محصولات مسهل تجاری و عرضه شده به‌صورت فله‌‏ای متداول است.

ترکیبات مهم بارهنگ
این ترکیبات عبارت هستند از: ایریدوئید گلوکزید از جمله آکوبین (رینانتین)، موسیلاژ به میزان حدود 5/6درصد که حاوی دست‌کم

4 پلی‌ساکارید است. تانن‌‏ها، کومارین ازجمله آسکولتین، فلاونوئید از جمله آپی ژنین، اسید سیلی‌سیک به میزان دست‌کم یک‌درصد و املاح روی و پتاسیم.

اثرات مهم بارهنگ
برگ بارهنگ در درمان تورم نزله‌های قسمت‏های فوقانی تنفسی (به‌علت دارا بودن تانن و موسیلاژ گیاه) مؤثر است. تمام اشکال خیسانده عصاره مایع، شربت، آب برگ تازه و پاستیل‏‌های تهیه شده از آن، مصرف می‌شود.

عصاره آبی بارهنگ در حالت سرد و عصاره مایع آن و همچنین آب برگ بارهنگ، اثرات توقف باکتری‌‏ها و باکتری‌کشی را داراست؛ در حالی که دم کرده و جوشانده برگ، فاقد اثر است؛ چرا که در اثر گرما د-گلوکزید از آن شکسته شده و از عمل فعال شدن اجسام بعدی، جلوگیری می‌کند.

طریقه و میزان مصرف بارهنگ
برگ: روی 2 تا 4 گرم برگ خرد یا پودر شده، یک لیوان آب سرد ریخته و تا حد جوشیدن، حرارت دهید و بعد از آن حرارت را خاموش کنید. سپس 10دقیقه صبر کرده و محصول را صاف و میل کنید. فراورده‌های گیاهی‏ برگ بارهنگ، بیشتر به‌صورت تی‌بگ حدود یک گرمی عرضه می‌شود و داروهای گیاهی تهیه شده از برگ، به‌صورت قطره یا شربت، به‌عنوان ضد‌سرفه و خلط‏آور در بازارهای جهان، در دسترس هستند.

دانه: منابع مختلف، مصرف روزانه بین 5 تا 15گرم دانه‏ بارهنگ را توصیه کرده‌اند. دانه‌ها را داخل نصف استکان آب ریخته، مخلوط کرده و میل کنید.

مهم‌ترین اثرات گزارش شده بارهنگ: (مربوط به برگ و دانه Major Plantago) ضد‌آلزایمر، ضد‌آرتریت، ضد‌تصلب شرائین، ضد‌باکتری، ضد‌سرطان، ضد‌کرم، ضد‌شکنندگی عروق، ضد‌ادم، ضد‌التهاب، ضد‌اکسیدان، ضد‌تب، ضد‌روماتیسم، ضد‌قارچ کاندیدا، ضد‌عفونی کننده، ضد‌تومور، ضد‌سرفه، ضد‌زخم‏‌های داخلی، قابض، بازکننده برونش‌‏ها، ملین، مسهل، معرق، هضم‌کننده غذا، ادرار‏آور، خلط‏آور، محافظ کبد، محرک ایمنی بدن، شیرافزا، کاهش‌دهنده چربی، مقوی رحم، ترشح‏‌کننده اسیداوریک در ادرار و درمان‌کننده زخم.

عوارض جانبی
برگ و دانه در حد مصرف دارویی، همراه با عارضه نیستند.

نکات ضروری
در هنگام مصرف بارهنگ، باید مایعات به مقدار زیاد نوشید تا موسیلاژ روی سطح دانه‌ها، به خوبی بتوانند آب جذب کنند و متورم شوند و از متراکم‌شدن در معده و روده جلوگیری شود.
مصرف بارهنگ در زمان حاملگی و شیردهی توصیه نمی‌شود؛ چون روغن دانه که شباهتی به روغن خردل دارد، باعث تحریک رحم شده و با حالت مسهلی که ایجاد می‌کند ممکن است مشکل ساز شود.
ممکن است روغن این دانه باعث آلرژی، التهاب و درماتیت در بعضی افراد حساس شود.

دانه‌های بارهنگ موجود در بازار ایران مربوط به‌گونه دیگری از بارهنگ به نام Major Plantago (یا بارهنگ کبیر با نام‏های مترادف
Exaltata Plantago یا Cemata Plantago) مربوط است. این‌گونه بارهنگ دارای برگ‏های پهن و بزرگ است که روی سطح زمین قرار گرفته‏‌اند. در پهنگ این برگ‌‏ها 3 تا 11رگبرگ سراسری در طول برگ به خوبی نمایان است. گل‌‏ها به‌صورت سنبله درازی روی محوری که از وسط برگ‏‌ها می‌‏روید ظاهر شده که سپس به میوه و دانه‌هایی که روی همین محور قرار دارند تبدیل می‌شوند.

قسمت مورد استفاده این گیاه، دانه، برگ و ریشه است که در طب عوام از آنها استفاده می‌شود.
گونه دیگری که ممکن است از دانه آن در ایران به‌عنوان بارهنگ استفاده شود Media Plantago است.
دانه بیشتر گونه‌های بارهنگ (Plantago) حاوی موسیلاژ بوده که در نقاط مختلف جهان مورد مصرف دارویی مشابه دارند.

طبق کتاب «گیاهان دارویی سنتی ایران» مخلوطی از دانه‌های بارهنگ، قدومه، تخم مرو و به‌دانه به نام چهارتخمه تهیه می‌شود که در طب عوام، به‌عنوان نرم‌کننده سینه و برطرف‌کننده سرفه و خارش‌‏های گلو، مصرف می‌شود.

منبع : Hamshahrionline.ir