در پروژه‌های ساختمانی، نگرانی از سقوط یا ناپایداری داربست یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هاست که پیمانکاران و کارگران با آن روبه‌رو می‌شوند. نصب ایمن داربست نه تنها جان افراد را حفظ می‌کند، بلکه تضمین‌کننده کیفیت کار و کاهش خسارت‌های مالی و زمانی پروژه نیز خواهد بود. این راهنمای نصب داربست به شما کمک می‌کند تا با رعایت اصول ایمنی داربست، استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب، بررسی شرایط محیطی نصب داربست و کنترل کیفیت مراحل نصب، خطرات احتمالی را به حداقل برسانید. با دنبال کردن این نکات کلیدی، میتوانید نصب داربست ساختمان را به‌طور ایمن و استاندارد انجام دهید و اطمینان داشته باشید که هر مرحله از نصب، مطابق بهترین شیوه‌های ایمنی و استانداردهای حرفه‌ای پیش می‌رود.
مراحل نصب ایمن داربست
در نصب ایمن داربست، رعایت مراحل و اصول مشخصی ضروری است تا از بروز حوادث جلوگیری شود و ایمنی کارگران تأمین گردد. در ادامه، مراحل اصلی نصب داربست به‌صورت گام‌به‌گام آورده شده است:
بررسی و آماده‌سازی محل نصب
قبل از هر اقدامی، محل نصب داربست باید کاملاً بررسی شود. سطح زمین باید صاف، محکم و قادر به تحمل وزن داربست و بارهای اضافی باشد. اگر زمین ناپایدار یا شیبدار باشد، از تخته‌های چوبی یا صفحات فلزی برای توزیع وزن استفاده می‌شود. همچنین، فاصله داربست از موانع مانند خطوط برق، درختان و ساختمان‌های مجاور باید رعایت شود تا در طول اجرای پروژه، خطر برخورد یا آسیب به داربست کاهش یابد.
انتخاب نوع و طراحی داربست
نوع داربست بسته به پروژه متفاوت است؛ داربست‌های ثابت، متحرک، مدولار و معلق هرکدام کاربرد خاص خود را دارند. طراحی داربست باید مطابق با استانداردهای ایمنی و بارگذاری انجام شود تا استحکام کافی داشته باشد و در برابر نیروهای جانبی مقاومت کند. انتخاب نوع مناسب، اولین گام در تضمین ایمنی است و خطرات داربست را به حداقل می‌رساند.
جمع‌آوری ابزار و تجهیزات مورد نیاز
ابزار و تجهیزات مناسب، پایه‌ی اجرای ایمن نصب داربست هستند. لوله‌های استاندارد با قطر مناسب، بست‌های مقاوم، تخته‌های کار با کیفیت، نرده‌ها و حفاظ‌های ایمنی، همگی برای یک نصب ایمن ضروری‌اند. علاوه بر این، کارگران باید کلاه ایمنی، کمربند ایمنی، دستکش و کفش ایمنی داشته باشند تا هنگام کار، از آسیب‌های احتمالی محافظت شوند.
نصب پایه‌های داربست
پایه‌های داربست باید بر روی سطح صاف و محکم قرار داده شوند. فاصله استاندارد بین پایه‌ها معمولاً کمتر از 2 متر است تا پایداری سازه حفظ شود. نصب صحیح پایه‌ها، کل ساختار داربست را پایدار نگه می‌دارد و از خطرات احتمالی سقوط جلوگیری می‌کند.
نصب ستون‌ها و بست داربست
ستون‌ها باید کاملاً عمودی و در راستای صحیح نصب شوند. اتصال ستون‌ها به پایه‌ها با بست‌های استاندارد انجام می‌شود و بست‌ها باید به‌طور محکم سفت شوند تا حرکت و جابجایی سازه به حداقل برسد. این مرحله مهم‌ترین بخش برای حفظ استحکام و ایمنی داربست است.
اتصال اجزای افقی و مورب
اجزای افقی (ترانزوم‌ها) و مهاربندهای مورب، استحکام و تعادل سازه را تامین می‌کنند. نصب دقیق این اجزا مانع از خم شدن، لغزش یا پیچش داربست می‌شود و مقاومت آن در برابر نیروهای جانبی و وزش باد افزایش می‌یابد.
نصب تخته‌ها و سکوهای کار
تخته‌ها یا سکوی کار باید به‌طور ایمن روی اجزای افقی قرار گیرند و از لغزش آن‌ها جلوگیری شود. انتخاب تخته‌های مقاوم و با ابعاد استاندارد اهمیت بالایی دارد؛ زیرا محل قرار گرفتن کارگران است و کوچک‌ترین لغزش می‌تواند منجر به سقوط شود.
نصب نرده‌ها و حفاظ‌های ایمنی
نرده‌ها باید در ارتفاع‌های 55 و 110 سانتی‌متر از سطح سکوی کار نصب شوند تا از سقوط افراد جلوگیری کنند. حفاظ‌ها باید محکم و بدون فاصله نصب شوند. استفاده از نرده و حفاظ، یکی از اصلی‌ترین اقدامات برای تضمین ایمنی داربست به شمار می‌رود.
بازرسی و بررسی نهایی داربست
پس از نصب کامل، داربست باید توسط فرد صلاحیت‌دار بازرسی شود. تمامی اتصالات، مهاربندها و تخته‌ها بررسی می‌شوند تا از استاندارد بودن و ایمنی آن‌ها اطمینان حاصل شود. این بازرسی شامل بررسی محکم بودن بست‌ها، تراز بودن ستون‌ها و استحکام کلی سازه است.
تجهیز کارگران به وسایل ایمنی و آموزش
کارگران قبل از استفاده از داربست باید مجهز به کلاه ایمنی، کمربند ایمنی، دستکش و کفش ایمنی شوند. علاوه بر آن، آموزش‌های لازم درباره نحوه صحیح استفاده از داربست و رعایت نکات ایمنی باید ارائه گردد.
نکات ایمنی هنگام نصب داربست
در نصب ایمن داربست، رعایت نکات ایمنی ضروری است تا از بروز حوادث جلوگیری شود و ایمنی کارگران تأمین گردد. برخی از مهم‌ترین نکات ایمنی در نصب داربست شامل:
استفاده از لوله‌های استاندارد
لوله‌های داربست باید با قطر ۴۸ میلی‌متر و ضخامت ۲ تا ۳ میلی‌متر انتخاب شوند. استفاده از لوله‌های زنگ‌زده یا دارای خمیدگی، خطرات جدی به همراه دارد.
بازرسی دقیق قبل از نصب
قبل از نصب، تمامی لوله‌ها، بست‌ها و صفحات باید از نظر زنگ‌زدگی، ترک‌خوردگی، شکستگی یا خم‌شدگی بررسی شوند. استفاده از قطعات آسیب‌دیده می‌تواند خطر سقوط را افزایش دهد.
نصب توسط افراد ماهر
نصب داربست باید تنها توسط افرادی انجام شود که دوره آموزش داربست‌بندی را گذرانده‌اند و تجربه کافی دارند. نصب اشتباه حتی یک اتصال می‌تواند جان چندین نفر را تهدید کند.
جلوگیری از کار در شرایط نامساعد جوی
در شرایط آب‌وهوایی نامساعد مانند باد شدید یا باران سنگین، کار باید متوقف شده و تا بهبود شرایط به تعویق بیافتد. این کار به منظور جلوگیری از حوادث و حفظ ایمنی کارگران ضروری است.
اشتباهات رایج در نصب داربست و چگونه از آن‌ها جلوگیری کنیم؟
نصب داربست یکی از مراحل حساس در پروژه‌های ساختمانی است و بروز اشتباهات مرگبار در نصب داربست می‌تواند به خطرات جدی برای کارگران و خسارات مالی بزرگ منجر شود. استفاده از لوله‌ها و بست‌های آسیب‌دیده یا غیر استاندارد، نصب ناقص مهاربندهای افقی و مورب و بارگذاری بیش از حد داربست، از جمله رایج‌ترین خطاهایی هستند که پایداری سازه را به شدت کاهش می‌دهند. همچنین، نصب داربست در نزدیکی خطوط برق، عدم استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مانند کلاه و کمربند ایمنی و فقدان آموزش کافی برای کارگران، خطر وقوع حوادث را افزایش می‌دهد. رعایت استانداردهای نصب، انجام بازرسی‌های منظم و تجهیز کارگران به آموزش و وسایل ایمنی، بهترین راهکار برای پیشگیری از این اشتباهات مرگبار و تضمین ایمنی کامل در پروژه‌های ساختمانی است.