انواع گیاهان دارویی و طریقه مصرف

[Ever Green]

اثرات تنش خشكي بر تغييرات هيپريسين گل راعي (Hypericum perforatum


خشکي به عنوان مهمترين عامل در تنش هاي محيطي محسوب مي شود. در اين بررسي اثرات تنش خشکي در تغييرات ماده موثر (هيپريسين) گل راعي (Hypericum perforutum) در اثر اجراي تيمارهاي آبياري کامل و تنش خشکي ملايم و شديد مورد ارزيابي قرار گرفت. در اين طرح که به صورت بلوکهاي کامل تصادفي در سه تکرار و در طي سالهاي 1375 تا 78 اجرا شد، تيمارها شامل آبياري کامل با 0.3- بار، تنش ملايم 3- بار و تنش شديد 15- بار به ترتيب معادل 17.4، 11.5 و 8.5 درصد وزني آب نسبت به خاک خشک بودند. هيپريسين گل راعي در طي دو مرحله توسط دستگاه سوکسله با حلالهاي کلروفرم و متانول استخراج شد و با اسپکتروفتومتر ماوراي بنفش اندازه گيري شد. نتايج حاکي از افزايش عملکرد سرشاخه گلدار، هيپريسين و عملکرد هيپريسين در اثر آبياري کامل بود. تنش خشکي ملايم و شديد باعث کاهش عملکردهاي کمي کيفي گل راعي گرديد. برداشت اول سرشاخه هاي گلدار گل راعي نسبت به برداشت دوم به مراتب داراي عملکرد کمي و کيفي بيشتري بود ولي تفاوتي از اين نظر در بين سالهاي آزمايش مشاهده نشد. درصد هيپريسين همبستگي مثبت و معني داري با تعداد گل در هر بوته و عملکرد هيپريسين داراي همبستگي بالا و معني دار با ماده خشک سرشاخه، تعداد گل در هر بوته، ارتفاع گياه و تعداد شاخه هاي گلدار داشت. گياه دارويي گل راعي عليرغم مقاومت بسيار در مقابل تنش خشکي، در اثر کمبود آب عملکردهاي کمي و کيفي پاييني توليد مي کند. بنظر مي رسد آبياري کافي و به موقع، رشد کامل گياه را به همراه داشته و با افزايش گلدهي، کيفيت گل راعي را نيز افزايش دهد.

 

[Ever Green]

اثرات ضد التهابي، ضد دردي، سميت حاد و تعيين مقدار هايپريسين در گياه علف چاي


سابقه و هدف: گياه علف چاي (Hypericum perforatum) از جمله گياهان دارويي است كه از آن در طب سنتي ايران به عنوان ضد التهاب و عامل التيام بخش ياد شده است. لذا با توجه به پيشينه و بومي بودن گياه فوق در ايران، اين مطالعه با هدف بررسي اثر ضد التهاب، ضد درد و سميت حاد آن انجام شده است.
مواد و روشها: مطالعه بصورت تجربي و (مداخله اي) انجام و با استفاده از حلال متانول و دستگاه سوكسله از گياه عصاره گيري و سپس عصاره فوق كاملا خشك گرديد. جهت بررسي اثر ضد التهابي عصاره از روش ادم ايجاد شده در پاي Rat با استفاده از كاراژينان و جهت مطالعه اثر ضد دردي از روش هاي آزمون فرمالين، صفحه داغ (Hot plate) و آزمون رايتينگ (Writhing) استفاده گرديد. براي بررسي هماهنگي حركتي آزمون روتارود (Rotarod) بكار گرفته شد. سميت حاد (LD50) عصاره با روش پروبيت و ميزان هايپريسن تام مطلق روش فارماكوپه تعيين گرديد. جهت آناليز داده ها از آناليز واريانس و بدنبال آن آزمون Student-Newman-Keuls با p<0.05 استفاده شد.
يافته ها: در بررسي اثر ضد التهابي، عصاره گياه علف چاي با دوزهاي 150 mg.kg و 100 اثرات مشابهي را با ايندومتاسين با دوز 4 mg.kg نشان داد. در آزمون فرمالين نيز عصاره گياه علف چاي در تمامي دوزهاي مورد مطالعه (25-250mg/kg) سبب مهار هر دو فاز درد گرديد (p<0.001). در آزمون صفحه داغ نيز در دامنه دوز مورد مطالعه (25-250mg/kg) افزايش معني داري در آستانه درد، در مقايسه با گروه شاهد، پس از 30 دقيقه مشاهده گرديد. در آزمون رايتينگ عصاره در دوزهاي (p<0.05) 25 و 100, 75, 50 و 150 ميلي گرم بازاي كيلوگرم وزن بدن (p<0.001) كاهش معني داري را در ميزان رايتينگ در مقايسه با گروه شاهد نشان داد. عصاره فوق در هيچ يك از دوزهاي مورد بررسي تاثيري بر هماهنگي حركات حيوان نداشت. LD50 كه شاخصي از سميت حاد عصاره مي باشد، پس از 72 ساعت در تجويز داخل صفاقي عصاره معادل 1111.47mg/kg در موش سوري تعيين گرديد. ميزان درصد هايپريسين تام نمونه معادل 0.101±0.003 گزارش گرديد.
نتيجه گيري: نتايج حاصل مي تواند گياه فوق را با اثرات ضد التهاب و ضد درد معرفي نمايد

 

[Ever Green]

اثرعصاره علف چاي (Hypericum perforatum) برحاملگي موشهاي نژاد Balb/C


سابقه و هدف: تحقيق حاضر با هدف بررسي اثر عصاره گياه علف چاي (Hypericum Perforatum) بر سقط جنين و نقش اثرات ناهنجاري زايي احتمالي آن بر جنينهاي موش كوچك آزمايشگاهي نژاد Balb/C بخصوص اثر آن بر سيستم عصبي در حال تكوين و مغز جنين و نيز بر تخمدان و رحم مادر حامله صورت گرفت.
روش بررسي: به موشهاي حامله نژاد Balb/C ميزان 1.457g/kg (ميزان تقريبي مصرف خوراكي انسان در روز) عصاره خشك شده گياه در آب، به مدت 7 روز (از زمان مشاهده درپوش واژني به عنوان روز صفر حاملگي تا روز هفتم)، روزي يك بار خورانده شد. سپس جنينهاي تجربي در روز 15 حاملگي از رحم خارج گرديدند و با جنينهاي 15 روزه كنترل مقايسه شدند. در اين مطالعه از دو گروه كنترل (تجويز placebo و بدون تجويز هيچ دارويي) استفاده شد. كليه جنينهاي تجربي و كنترل از نظر ويژگيهاي ريخت شناختي خارجي و داخلي و ميزان بقا مورد مطالعه قرارگرفتند.
يافته ها: در كليه تجربيات، هيچگونه ناهنجاري خارجي يا داخلي مشخصي در جنينها و يا در رحم و تخمدان مادر حامله مشاهده نشد. از كليه پارامترهاي مورد بررسي فقط از نظر تعداد سلولهاي جسم زرد و اندازه آنها و نيز تعداد فوليكول هاي آتروفيه شده در تخمدان نمونه هاي تجربي تغيير معني داري نسبت به كنترل مشاهده شد. بعلاوه آناليز هورموني سرم خون مادران افزايش معني دار FSH و LH و كاهش معني دار ميزان هورمون پروژسترون را در نمونه هاي تجربي در مقايسه با نمونه هاي كنترل نشان داد.
نتيجه گيري: با توجه به مشاهدات فوق، مي توان نتيجه گرفت استفاده از عصاره گياه علف چاي در دوران بارداري توسط مادر حامله موجب بروز ناهنجاري در جنينها و تغيير در رشد و نمو آنها نمي گردد و كاهش ميزان پروژسترون در محدوده هاي حداقل نياز براي حفظ بارداري قرار دارد.

 

[Ever Green]

بررسي اثر ضد تشنجي سر شاخه هاي علف چاي (.Hypericum perforatum L) در موش

در اين مطالعه، اثرات ضدتشنجي عصاره هاي آبي و الكلي سر شاخه هاي علف چاي مورد بررسي قرار گرفت. براي اين منظور از دو روش آزمون تشنجي پنتيلن تترازول و الكتروشوك به ترتيب به عنوان مدلهاي تجربي ايجاد صرع كوچك و بزرگ در موش استفاده شد. در آزمون پنتيلن تترازول، تزريق داخل صفاقي عصاره هاي آبي (1-۰.4 گرم بر كيلوگرم) و الكلي (1 گرم بر كيلوگرم) علف چاي موجب افزايش زمان شروع تشنج و درصد محافظت از مرگ و مير گرديد. در آزمون الكتروشوك اين گياه نتوانست مدت زمان تشنج را كاهش دهد. در آزمون پنتيلن تترازول،(1-10 mg/kg,i.p) L-NAME باعث مهار طولاني كردن زمان شروع تشنج شد. نتايج اين تحقيق نشان ميدهد كه عصاره هاي آبي و الكل سر شاخه هاي علف چاي مي تواند در صرع كوچك كارايي داشته باشد. احتمالاً قسمتي از اثر ضدتشنجي عصاره هاي آبي و الكلي اين گياه از طريق مسير نيتريك اكسايد صورت ميگيرد.

 

[Ever Green]

بررسي تاثير قطره گياه (Hypericum perforatum) در پيشگيري حملات سردرد ميگرني و مقايسه آن با آمي تريپتيلين و پروپرانولول

نظر بر شيوع سردردهاي ميگرني و مشكلات فراوان ناشي از آن تصميم گرفتيم در مورد درمان هاي قابل دسترس بررسي به عمل آوريم كه در اين ميان هايپريكوم را با توجه به كاربرد شايع آن در درمان ميگرن در كشورمان و عدم وجود بررسي و تحقيق ثبت شده درباره آن تحت بررسي قرار داده و اثرات آن را با آمي تريپ تيلين و پروپرانولول مقايسه كرديم.
از مراجعين با شكايت سردرد بر اساس كريترياي ×IHS بيماران ميگرني تشخيص داده مي شد و در صورت وجود انديكاسيون، تحت درمان پيشگيري با هايپريكوم يا آمي تريپ تيلين يا پروپرانولول به طور راندوم قرار مي گرفتند و جواب به درمان از نظر كاهش دفعات و مدت و شدت حملات ميگرني به صورت ماهانه در سه نوبت متوالي بررسي مي شد.
از كل مراجعين با شكايت سردرد، 181 نفر ميگرن تشخيص داده شد كه از بين آنها تنها 96 نفر در درمان پيشگيري ميگرن همكاري كردند.
هايپريكوم در درجه اول در كاهش مدت و شدت حملات ميگرني موثر بوده (85.7%) و در مراتب بعدي سبب كاهش دفعات سردرد (71.4%) مي شود آمي تريپ تيلين از نظر كاهش دفعات سردرد در 91.7% و از نظر مدت و شدت سردرد در 100% بيماران موثر بوده است پروپرانولول در كاهش دفعات سردرد در 100% و در كاهش مدت و شدت حملات سردرد در 80% بيماران تاثير داشته است.

 

[Ever Green]

مهار درد حاد و مزمن با عصاره آبي علف چاي (.Hypericum perforatum L) در موش صحرايي نر

مقدمه: گياه هاپيريکوم پرفوراتوم در پژوهشکده گياهان دارويي دانشگاه شهيد بهشتي کدگذاري گرديد و عصاره گيري با استفاده از روش جوشاندن (decoction) انجام شد. گزارشات فراواني راجع به اثرات ضد افسردگي هايپريکوم و پرفوراتوم وجود دارد؛ اما در رابطه با اثرات ضد دردي خانواده هايپريکوم (به ويژه هايپريکوم پرفوراتوم) مطالعات کمي انجام شده است. هدف از اين تحقيق بررسي اثرات مهاري عصاره آبي علف چاي بر درد حاد (حرارتي و شيميايي) و درد مزمن (شيميايي) مي باشد.
مواد و روشها: در اين مطالعه تجربي از 70 عدد موش صحرايي نر Sprague- Dawely در محدوده وزني 200-230 گرم براي تمام آزمايش ها و براي تعيين دوز کشنده از 50 عدد موش سوري با محدوده وزني 37-34 گرم انجام شد. براي اندازه گيري درد از دو روش آزمايش فرمالين (مدل درد حاد و مزمن شيميايي) و آزمايش Tail- flick (درد حاد حرارتي) استفاده عصاره هايپريکوم با سديم ساليسيلات به عنوان شاهد مثبت مقايسه گرديد. محدوده دوز کشنده LD50 حدود 6000mg/kg تعيين گرديد. آناليز آماري بر حسب مورد، unpaired, paired t-test و ANOVA انجام شد.
يافته ها: نتايج آزمايشات نشان مي دهد که تجويز داخل صفاقي سديم ساليسيلات (300mg/kg) بر زمان تاخير آزمون Tail flick اثري نداشت؛ در حاليکه عصاره آبي در تمامي دوزهاي مصرفي باعث افزايش زمان تاخير آزمون گرديد. هم چنين عصاره آبي در تمامي دوزهاي مصرفي بي دردي حيوان را در هر دو فاز آزمون افزايش داد؛ اما سديم ساليسيلات فقط بر فاز دوم آزمون فرمالين موثر بود.
نتيجه گيري: نتايج نشان مي دهند که عصاره آبي هايپريکوم بر مدل هاي درد حاد (حرارتي و شيميايي) و درد مزمن (شيميايي) موثر مي باشد و هم چنين مي توان اثرات ضد دردي محيطي و مرکزي براي عصاره قايل شد.

 

[Ever Green]

به لیمو
Lippia citriodora
Lemon verbena
Synonyms: Aloysia citriodora , Aloysia triphylla , Verbena triphylla
Verbenaceae

معرفی و گیاهشناسی
به لیمو درختچه ای است خزان پذیر از خانواده ی شاهپسند که ارتفاع این گیاه به 3 تا 5 متر نیز میرسد. برگ های این گیاه به صورت کشیده و به رنگ سبز کمرنگ دیده می شوند و بصورت دسته های سه تایی بر روی ساقه قرار می گیرند. گلهای این گیاه به رنگ بنفش کمرنگ بصورت گل آذین پانیکول در انتهای ساقه وجود دارند. جنس Lippia دارای بیش از 200 گونه است که در این بین L.citriodora دارای اهمیت ویژه ای می باشد.

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
به لیمو گیاهی است بومی کشورهای آمریکای جنوبی (شیلی و پرو) که بطور وسیع در باغ های کشورهای اروپایی کشت می گردد. این گیاه امروزه در شمال کشورمان کشت و کار می گردد و گونه های بومی ای نیز از جنس Lippia در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری کشورمان وجود دارند.
به لیمو برای رشد به هوای گرم، نور فراوان و رطوبت بالا نیاز دارد و به سرما حساس می باشد. برای رشد به خاک هایی با بافت سبک و لومی نیازمند است و pH خاک مناسب برای این گیاه 5/6 ذکر گردیده است.

کاشت، داشت و برداشت
در زمینه ی کشت و کار این گیاه اطلاعات بسیار محدودی موجود است. تکثیربه لیمو به آسانی در تابستان بوسیله ی قلمه صورت می گیرد و بهتر است جهت ریشه دار شدن قلمه ها، آنها را مدتی در زیر سایبان قرار دهیم. نیاز این گیاه به عناصری چون نیتروژن و پتاسیم بیشتر از سایر عناصر می باشد.

 

[Ever Green]

فرآوری
برگ ها و پیکر رویشی تازه ی این گیاه حاوی اسانسی می باشند که بوی لیمو می دهد و آنچنان عطر دلنشینی دارد که همیشه به عنوان یک گیاه معطر در باغ های سلطنتی اسپانیا کشت می شده است. ترکیب اصلی اسانس به لیمو سیترال می باشد و سایر اجزای اسانس آن عبارتند از: لیمونن، کارون، لینالول، ژرانیول و ... .


خواص درمانی و کاربرد
برگ ها و پیکر رویشی این گیاه دارای خاصیت تب بر، مسکن، ضدنفخ، کمک کننده به هضم غذا، آرامش بخش و ... هستند. چای به لیمو فوق العاده آرام بخش و تسکین دهنده اعصاب است. اسانس این گیاه در صنایع غذایی و در تهیه ی انواع عطر و ادکلن بسیار کاربرد دارد. به لیمو یکی از گیاهانی است که امروزه در باغ های آروماتیک کشورهای اروپایی بوفور کشت می گردد.

 

[Ever Green]

بررسي تركيبات شيميايي اسانس گياه به ‌ليمو


اسانس گياه به‌ليمو با نام علمي .Lippia citriodora H.B.K (از خانواده وربناسه ) كاشته شده در ايران با روش تقطير با آب استخراج شد. راندمان اين عمليات 6/0 درصد بود. اسانس حاصل با استفاده از روش‌هاي كروماتوگرافي گازي تجزيه‌اي و متصل به طيف نگار جرمي و نيز روش co-injection بررسي شد. ضريب بازداري اجزاي اسانسي محاسبه و همراه با طيف‌هاي جرمي‌شان با استاندارد مقايسه گرديد. بيست وپنج تركيب مشتمل بر 6/94 درصد كل اسانس شناسايي شد. مواد عمدة اين اسانس عبارتند از: ژرانيول، ليمونن، سينئول، نرال، 1- اكتن-3-ال و نرول

 

[Ever Green]

علف لیمو
Cymbopogon spp
Lemon grass
Poaceae

معرفی و گیاهشناسی
علف لیمو یکی از گیاهان دارویی است که از 60 یا 70 سال پیش اهمیت زیادی پیدا کرده و در کشورهایی مانند هندوستان، چین و در قسمت های وسیعی از آفریقا و آمریکای جنوبی در سطوح وسیع کشت می گردد. علف لیمو گیاهی است چندساله از خانواده ی گندمیان که گونه های متعددی دارد و ارتفاع این گیاه بسته به شرایط محیطی بین یک تا دو متر می باشد. ریشه های این گیاه به صورت افشان و کوتاه هستند و برگ های این گیاه طویل و به رنگ سبز روشن می باشند. مهمترین گونه های جنس علف لیمو عبارتند از: C.citratus و C.flexuosus. گونه ای از جنس Cymbopogon با نام كاه مكي(C.olivieri)در مناطق جنوبی و غرب كشور بصورت خودرو مي رويد که بوي معطري داشته و ترکیبات اسانس این گیاه با علف لیمو تفاوت زیادی دارد.

 

[Ever Green]

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
علف لیمو بومی نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان است. این گیاه بومی ایران نیست ولی اخیرا در مناطق شمالی کشور و در برخی گلخانه ها کشت و کار می گردد. علف لیمو به درجه حرارت زیاد، آبیاری منظم و نور فراوان نیاز دارد. خاک هایی با بافت لومی شنی و pH نسبتا اسیدی (5 تا 8) برای این گیاه بسیار مناسب می باشد.

 

[Ever Green]

کاشت، داشت و برداشت
تکثیر این گیاه به دو روش جنسی(کشت غیرمستقیم بذر) و غیر جنسی(تقسیم بوته) صورت می گیرد. در تکثیر جنسی، بذور این گیاه را در اواخر اسفندماه در خزانه ی زیر پلاستیک کشت می کنند و نشاها در اواخر بهار و یا در اوایل پائیز به زمین اصلی منتقل می شوند. تکثیر غیرجنسی این گیاه بصورت تقسیم بوته ی گیاهان 3 تا 4 ساله در پائیز می باشد. گیاهان در مزرعه در ردیف هایی با فاصله ی 50 سانتی متر و با فاصله ی 30 تا 50 سانتی متر از یکدیگر کشت می شوند.
در هنگام تولید نشا و در طول رویش مبارزه با علف های هرز ضروری می باشد. کاربرد کودهای ازته، پتاسه و فسفره در طول رویش این گیاه نقش مهمی در افزایش عملکرد این گیاه دارد.

 

[Ever Green]

علف لیمو گیاهی چندساله است و معمولا بعد از سال سوم این گیاه را از زمین خارج کرده و کشت دوباره صورت میگیرد زیرا طبق تحقیقات علمی، از سال سوم به بعد عملکرد این گیاه کاهش می یابد. برداشت این گیاه سه تا چهار بار در طول سال انجام می شود. نکته ی مهم در مورد برداشت این گیاه این است که این عمل بایستی قبل از گلدهی این گیاه صورت بگیرد و تا جای ممکن بایستی سعی شود که گیاه به گل نرود زیرا ساقه ی این گیاه در مرحله ی گلدهی چوبی شده و عملکرد اسانس گیاه کاهش می یابد. میزان عملکرد اسانس این گیاه بسته به شرایط محیطی و سن گیاه متفاوت است و بین 140 تا 300 کیلوگرم در هکتار می باشد.

 

[Ever Green]

فرآوری
برگ ها و ساقه های جوان این گیاه دارای اسانسی زرد رنگ (به میزان یک تا سه درصد) می باشد که بوسیله ی تقطیر با بخار آب استحصال می گردد. اسانس این گیاه دارای بویی شبیه لیمو است و به اسانس بادرنجبویه شباهت زیادی دارد. مهمترین اجزای اسانس علف لیمو عبارتند از: سیترال(80 درصد)، سیترونلول، ژرانیول و ... .

 

[Ever Green]

خواص درمانی و کاربرد
اسانس این گیاه دارای خواصی مانند آنتی باکتریال قوی، اشتها آور، ضد کرم و ضد نفخ است. مصرف موضعی این اسانس سبب کاهش دردهای روماتیسمی و عصبی می گردد. اسانس این گیاه دارای کاربرد بسیار وسیع در صنایع آرایشی و بهداشتی است و سالانه 6000 تن از اسانس علف لیمو در جهان تولید می گردد.

 

[Ever Green]

مطالعه سازگاري و ارزيابي عملكرد اسانس توده هاي بومي علف ليموي ايران



علف ليمو، يك گياه دارويي و معطر از تيره گندميان است كه بيش از نيم قرن از سابقه كشت آن در جهان، بويژه در نواحي گرمسيري شرق آسيا مي گذرد. گونه اي از اين گياه (كاه مكي) با نام علمي Cymbopogon olivieri (Boiss.) Bor در نواحي جنوب (سرباز و جيرفت) و غرب ايران (دزفول و مسجد سليمان) پراكنده است. اين تحقيق به منظور جمع آوري و ارزيابي شاخص هاي رويشي و عملكرد اسانس گونه مذكور در نواحي بومي و همچنين مطالعه سازگاري توده هاي بومي نواحي غرب در مناطق جديد بر اساس طرح بلوكهاي كامل تصادفي طي سالهاي 78 و 79 انجام گرفت. نتايج نشان داد كه بين توده هاي بومي از نظر طول برگ بعنوان اندام حاوي اسانس، عملكرد وزن تر بوته و مقدار اسانس (%v/w) اختلاف معني دار وجود دارد. بطوريكه توده مسجد سليمان با 3.33 درصد و توده سرباز با 1.41 درصد به ترتيب داراي بيشترين و كمترين درصد اسانس در واحد وزن خشك گياه مي باشند. سازگاري توده هاي مسجد سليمان و دزفول نشان داد كه صفات مورد اندازه گيري به نحو بارزي تحت تاثير شرايط محيطي مناطق جديد قرار گرفتند. بطوريكه عملكرد وزن تر بوته و درصد اسانس اين توده ها در برخي از مناطق نظير كرج و شمال تهران افزايش يافت.

 

[Ever Green]

شناسايي و معرفي اجزاي روغن فرار گياه علف ليمو (Cymbopogon citratus (DC) Stapf) كاشته شده در شمال ايران



جنس Cymbopogon كه از خانواده Poaceae مي‌باشد به صورت گسترده‌اي در مناطق حاره و نيمه حاره كاشت مي‌شود. روغن فرار به دست آمده از اين گياه كه عمدتاً داراي ماده سيترال مي‌باشد شباهت زيادي به تركيبات اسانس با درنجبويه دارند. از آنجايي كه مقدار اسانس در پيكر رويشي گياه بادرنجبويه بسيار كم (1/0 تا 2/0 درصد) مي‌باشد در نتيجه توليد آن هزينه زيادي را تحميل مي‌كند. لذا گونه‌هاي مختلف جنس Cymbopogon به عنوان منبع تهيه اسانس براي استفاده در صنايع غذايي، صابون‌سازي، عطرسازي و دارويي مورد توجه قرار گرفت. گونه C. citratus (DC) Stapf كه براي اولين بار در ايران كاشته شده است به منظور بررسي راندمان اسانس و شناسايي اجزاي آن مورد مطالعه قرار گرفت. روغن فرار با استفاده از تقطير با آب (Hydrodistillation) استحصال شد و با استفاده از دستگاه گاز كروماتوگراف متصل به طيف سنج جرمي مورد بررسي قرار گرفت. از مقدار 1/91 درصد اجزاي شناسايي شده به ترتيب سيترال (43/49 درصد)، سيترونلال (25/30 درصد) و ژرانيل استات (41/6 درصد) داراي بيشترين مقدار بودند.

 

[Ever Green]

شیرین بیان
Glycyrrhiza glabra
Licorice
Fabaceae (Leguminosae)

معرفی و گیاهشناسی
شیرین بیان یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی جهان است که از دیرباز مورد توجه انسان بوده و بواسطه ی قدمت زیاد آن به پدربزرگ گیاهان دارویی مشهور می باشد. شیرین بیان گیاهی است چندساله و از خانواده ی بقولات Fabaceae که ارتفاع آن گاها به 1 تا 2 متر می رسد. برگ های آن به فرم شانه ای مرکب فرد می باشند که برگچه های آن دارای حالت چسبناکی هستند. گل های شیرین بیان به رنگ های آبی یا آبی متمایل به ارغوانی و گاها زرد دیده می شوند. میوه ی این گیاه از نوع نیام است که معمولا هر میوه دارای 3 تا 6 عدد دانه ی لوبیایی شکل می باشد. ریشه ها و ریزوم های این گیاه دارای پوستی قهوه ای رنگ هستند که پس از جدا کردن این پوسته ی خارجی به سایر قسمت های ریشه می رسیم که به رنگ زرد دیده می شوند و دارای طعم شیرینی می باشند.

 

[Ever Green]

پراکنش و نیازهای اکولوژیکی
شیرین بیان در اکثر مناطق جهان بخصوص میان دو عرض جغرافیایی 30 و 45 درجه در نیمکره شمالی زمین می روید. این گیاه در کشورمان نیز پراکنش بسیار وسیعی دارد و در استان هایی چون خراسان (شمالی و رضوی)، آذربایجان شرقی و غربی، زنجان، گلستان، کردستان، فارس، اصفهان، تهران و ... مشاهده می شود. شیرین بیان بطور کلی گیاهی نورپسند است که در طول رویش به هوای گرم و رطوبت متوسط نیاز دارد. این گیاه در خاک های شنی عمیق که حاوی ترکیبات کلسیمی باشند بخوبی رشد می کند و pH مناسب برای این گیاه 5/5 تا 2/8 ذکر شده است.

 

[Ever Green]

کاشت، داشت و برداشت
آماده سازی زمین برای کشت این گیاه شامل یک شخم عمیق در ابتدای فصل پائیز به همراه افزودن 30 تا 40 تن کود دامی کاملا پوسیده است. تکثیر رویشی (تقسیم ریزوم و ریشه) روش تجاری تکثیر شیرین بیان می باشد اما این گیاه را بوسیله ی بذر نیز می توان تکثیر نمود که در اینجا به تکثیر رویشی این گیاه می پردازیم. در فصل پائیز (آبان ماه) ریزوم گیاهان 3 تا 4 ساله را پس از خروج از خاک به قطعات 15 تا 25 سانتی متری تقسیم می کنند. این قطعات را در ردیف هایی با فاصله ی 60 تا 80 سانتی متر و با فاصله ی30 تا 40 سانتی متر از یکدیگر کشت می نمایند. پس از کاشت بایست به سرعت آبیاری صورت بگیرد. شیرین بیان یکی از گیاهان دارویی است که بیشتر بصورت بهره برداری از طبیعت به بازار مصرف می رسد و کمتر مورد کشت و کار قرار می گیرد و جالب است که بدانیم ریشه ی این گیاه بصورت خشک شده یا عصاره، یکی از مهمترین اقلام صادراتی کشورمان در بخش گیاهان دارویی است و در بسیاری از کشورهای اروپایی نظیر انگلیس، آلمان، بلژیک، فرانسه و ... مورد کشت وسیع قرار می گیرد.
مرحله ی داشت این گیاه شامل مبارزه ی مکانیکی با علف های هرز و قطع ساقه های این گیاه از فاصله ی 10 سانتی متری خاک در ابتدای فصل رویش هر سال می باشد.
برداشت ریشه های این گیاه در فصل پائیز سال سوم یا چهارم صورت می گیرد. این عمل در سطوح کوچک با استفاده از بیل و در سطوح وسیع توسط ماشین های مخصوص انجام می شود. میزان عملکرد ریشه بصورت خشک شده 5/1 تا 2 تن در هکتار ذکر شده است.