روان‌شناسی فرزندان طلاق

[یاسی جون]

وقتی پدری ناگهانی و بدون اطلاع قبلی از خانه می‌رود نبودنش ضربه روحی شدیدی به کودک وارد می‌کند که آثار آن به صورت اضطراب شدید در او ظاهر می‌گردد. صرف نظر از نزدیکی یا وابستگی به پدر، بچه‌ها با پریشانی و آشفتگی شدیدی دست به گریبان می‌شوند؛ چون نه علت عزیمت پدر را می‌دانند، نه دیگر اطمینان به ماندن مادر دارند و نه می‌توانند دیدار مجدد پدر را پیش‌بینی کنند. برای آن که تا حد امکان، کمترین فشار روحی به بچه وارد شود، روش درست این است که والدین چند روز قبل از جدایی آمادگی و فرصت کافی برای درک مسئله را به فرزند خود بدهند و تا زمینه را فراهم نساخته‌اند او را ترک نکنند. البته به ندرت اتفاق می‌افتد چنین شرایطی برای طفل مهیا شود.
اگر پدر یا مادری به طور ناگهانی فرزندش را ترک کرد، باید پس از جدایی، تماس‌های مکرر و پیش‌بینی شده‌ای را فراهم آورد. در صورت امکان، پدر باید در هفته اول هر روز به دیدار کودک برود یا تلفنی با او تماس بگیرد. ضمناً دانستن وقت و محل ملاقات بعدی از نظر روحی کمک زیادی به کودک می‌نماید و ناگفته نماند، ملاقات‌های بی‌نظم و ترتیب چندان مؤثر واقع نخواهد شد. والدین موظفند برنامه تماس و ملاقات منظمی با کودک ترتیب دهند. (22

 

[یاسی جون]

برقراری ارتباط مؤثر با بچه‌ها، نونهالان و نوجوانان​

برقراری ارتباط با بچه‌ها به این معناست که چگونه اعتماد و احساس امنیت در آن‌ها به وجود آورید و آن‌ها را مطمئن سازید که نیازهایشان مورد توجه شما قرار خواهند گرفت. پیشنهادهای زیر می‌تواند به طور مؤثر در برقراری ارتباط با بچه‌هایتان به شما کمک نماید. * به دنبال نشانه‌ها و سر نخ‌ها باشید: «ارتباط» برای بچه‌ها مترادف همان چیزی که برای بزرگ‌سالان است، نمی‌باشد. بچه‌ها برای این‌که صرفاً از طریق کلمات، خود را ابراز نمایند، پختگی عاطفی و عقلانی لازم را ندارند. بچه‌های کوچک‌تر غالباً افکار درونی خود را از طریق بازی، نقاشی و نوشتن و ساختن، بیان می‌کنند. به فعالیت‌ها، حالات چهره‌ای و زبان بدنی بچه‌های‌تان توجه کنید و به این ترتیب سعی کنید معنای آن‌ها را باز شناسید و بفهمید. * شنونده خوبی بشوید: «شنیدن فعال» مهارتی است که می‌توانید آن را برای برقراری ارتباط مؤثر با بزرگ‌سالان و بچه‌های کوچکتان یاد بگیرید. مثلاً به وسیله «باز پردازی» (تکرار ملایم گفته‌های بچه‌های‌تان با کلماتی کم و بیش متفاوت) می‌توانید بچه‌ها را مطمئن سازید که حرفشان شنیده و فهمیده شده است. همچنین گوش دادن فعال به بچه‌ها کمک می‌کند تا بر احساسات خود نامی بگذارند. همان‌طور که گفته‌های کودکتان را باز پردازی می‌کند می‌توانید بر احساسی که کودک بیان می‌کند، عنوانی بدهید؛ مثلاً «انگار احساس ناکامی می‌کنی»، «عصبانی هستی»، «ترسیده‌ای».

 

[یاسی جون]

* درک آن‌ها را در طول زمان کامل نمائید: بچه‌ها هم‌چنان که بزرگ‌تر می‌شوند و مهارت‌های عقلانی بیشتری به دست می‌آورند، درکشان نیز از موقعیت، می‌تواند بیشتر و کامل‌تر گردد. فرصتی فراهم سازید تا دوباره در مورد موضوعات قبلی صحبت شود. * به کودکان و نوجوانان حق اظهار نظر در زندگی‌شان بدهید: شما باید مسئول تصمیم گیری‌ها باشید نه بچه‌های‌تان. ولی والد خوب بودن مستلزم گوش دادن به بچه‌ها و دادن حق انتخاب‌های مناسب به آن‌هاست به طوری که همیشه احساس ضعف نکنند. تا حد امکان، بچه‌های‌تان را تشویق کنید تا نیازها و نظرات خود را ابراز نمایند و در تصمیم‌های خانوادگی مثل فعالیت‌های تفریحی، تعطیلات، مناسبت‌های خاص و انتخاب لباس‌ها سهیم باشند. البته بدیهی است دادن حق انتخاب در فعالیت‌های روزمره با قرار دادن آن‌ها در جایگاهی که مسئول تصمیم‌های بزرگ‌سالان باشند، فرق زیادی دارد. اما بچه‌ها باید بدانندکه وقتی بزگ‌سالان در مورد مسائلی که بر زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد، تصمیم می‌گیرند، به حرف آن‌ها نیز توجه دارند. (23)

 

[یاسی جون]

کمک والدین به بچه‌ها در سنین مختلف​

* بچه‌ها باید بدانند که والدینشان چقدر آن‌ها را دوست دارند. بنابر این باید بکوشید محبت خود را به وسیله گفتار و کردار نشان دهید. * محیطی امن فراهم کنید تا کودکان در برابر کشمکش‌ها محافظت شوند (مثلاً جلوی آن‌ها دعوا نکنید). * بچه‌ها را در مسائل بزرگ‌سالان وارد نکنید. * به فرزندتان اجازه دهید احساساتش را بیان کند. * با بچه‌ها بازی کنید؛ به راستی بازی، کار دوران کودکی است. در هر مرحله از رشد، بازی کردن به تنهایی یا با دوستان و یا با بزرگ‌سالان، می‌تواند به رشد توانایی‌های عاطفی، عقلانی و اجتماعی کودکان کمک می‌کند. * از به کار بردن عبارات منفی در مورد والد دیگر خودداری کنید. * حتی برای چند دقیقه هم که شده اوقاتی را به تنهایی با هر یک از بچه‌ها بگذرانید. * تا حد امکان هم‌چنان پیوستگی و جریان عادی امور را حفظ نمائید. * به بچه‌ها اطمینان دهید که برای ملاقات خویشاوندان، دیدار و گذرانیدن وقت با دوستان فرصت دارند.

 

[یاسی جون]

* با مراقبین و معلمین در تماس باشید. اکثر آن‌ها با درک گرفتاری شما، خوشحال خواهند شد تا ایده‌ها و بینش‌های خود را با شما در میان بگذارند. آن‌ها همچنین می‌توانند اطلاعات خوبی در مورد رشد کودک و امکانات اجتماعی در ختیار شما قرار دهند. * با توجه به مرحله رشدی بچه‌ها، قوانین و محدودیت‌های معقولی را برای رفتار آن‌ها وضع کنید. * اگر به بچه‌ها قولی می‌دهید، به آن عمل کنید. * از خودتان مراقبت کنید؛ بچه‌های‌تان به شما وابسته هستند. (24)

 

[یاسی جون]

چگونه به فرزندان کمک کنید؛​

- سنین نوزاد تا حدود چهار سال:​

* برنامه روزمره آنان، مانند ساعت خواب، ساعت صرف غذا و ملاقات با هر یک از والدین را ثابت نگه دارید و تا جایی که امکان دارد این برنامه را در هر دو خانه رعایت کنید. * آنان را در آغوش بگیرید و آرامشان کنید. رفتارشان را تشویق نکنید، اما واکنش شدیدی نیز نشان ندهید. آنان با گذشت زمان بار دیگر به زندگی عادی برخواهند گشت. * سعی کنید آرامشتان را حفظ کنید و به آنان بگویید که شما و همسر سابقتان هنوز دوستشان دارید و برای همیشه در کنارشان خواهید ماند و هیچ کس مقصر نیست. * از هر چیزی که آنان را به یاد خانه قبلیشان می‌اندازد، دوری کنید و زمان ملاقات آنان را با پرستار قبلیشان کاهش دهید.

 

[یاسی جون]

- سنین پنچ تا هشت سال​

* به آنان اطمینان خاطر بدهید. * به زبان ساده‌ای که قابل درک باشد، همه چیز را برایشان توضیح دهید. * در حضور فرزندان، همسرتان را سرزنش نکنید یا با عصبانیت از او یاد نکنید. * به آنان بگویید که می‌توانند هر دو والدشان را دوست داشته باشند. * تا حد امکان سعی کنید زندگی روزمره آنان دارای نظم و قوانین ثابتی باشد.

 

[یاسی جون]

- سنین نُه تا دوازده سال​

* مرز ارتباطات خود را حفظ کنید و تشویقشان کنید تا مستقل شوند و زندگی و روابط اجتماعی مستقلی داشته باشند. * برای آن که احساس بهتری داشته باشند و اوضاع را بهتر درک کنند، اطلاعات بیشتری به آنان بدهید، اما هرگز همسرتان را سرزنش نکنید. * اجازه ندهید بچه‌ها محرم تمام اسرارتان باشند یا مسئولیت‌هایی را که مناسب سنشان نیست بپذیرند. * محیطی را در خانه ایجاد کنید تا هر وقت فرزنداتان خواست بتواند با شما گفتگو کند

 

[یاسی جون]

- سن سیزده به بالا​

* به خاطر داشته باشید که نامعقول و دمدمی مزاج بودن آنان اقتضای سنین نوجوانی است. * به آنان فرصت بدهید که هرگاه خواستند تنها باشند و با خود خلوت کنند. * در مورد دیدارها و ارتباطات آنان انعطاف‌پذیر باشید. * به آنان بگویید که بد نیست گاهی احساس کنند هنوز بچه هستند، اما به حق مشارکت آنان در تصمیم گیری‌هایی که بر زندگی‌شان تأثیر مستقیمی خواهند داشت، احترام بگذارید. * محیطی را در خانه ایجاد کنید که آنان هرگاه خواستند، بتوانند با شما حرف بزنند، اما به خاطر داشته باشید که آنان اغلب ترجیح می‌دهند با دوستانشان حرف بزنند.

 

[یاسی جون]

همیشه همه چیز بد نیست.​

متأسفانه بعضی از بچه‌ها در مقابل طلاق والدینشان بیش از حد واکنش منفی نشان می‌دهند. ممکن است برای بعضی‌ها، این رویداد مدت‌ها قبل در زندگی آنان اتفاق افتاده باشد و اکنون چیزی به خاطر نیاورند. ارتباط دائم و منظم آنان با پدر و مادرشان، سبب می‌شود که آنان احساس کنند زندگی خانوادگی عادی‌ای دارند. سایر بچه‌ها که مدت‌ها در خانواده‌ای سرد و پرتنش، زندگی کرده‌اند، ممکن است در مقابل طلاق والدین، کمی مقاومت و ناسازگاری نشان دهند، اما وقتی احساس می‌کنند دیگر مجبور نیستند در محیطی پر از تنش، جنگ و مشاجره زندگی کنند، احساس آرامش بر هیجانات منفی‌شان غلبه می‌کند. شما به عنوان پدر و مادر، باید خود را برای هر نوع واکنش فرزندانتان آماده کنید. هیچ کس آنان را به اندازه‌ای که شما می‌شناسید، نمی‌شناسد. (25) چگونه کودکان هراس ناشی از دست دادن عشق پدر و مادر را ابراز می‌کنند؟

 

[یاسی جون]

والدین با توجه به الگوهای رفتاری کودک می‌توانند به نگرانی ناشی از تنهایی او پی ببرند. در درجه اول جدایی‌هایی که طفل در طی روز به راحتی می‌پذیرفت پس از طلاق برایش نفرت‌آور می‌شود، مثل رفتن به مدرسه، تنها ماندن با پرستار و... یا حتی ماندن در رختخواب به هنگام شب. بچه چهار ساله‌ای که قبلاً با شوق و اشتیاق از ماشین پیاده می‌شد و به مهد کودک می‌رفت، پس از جدایی، به پدر یا مادر می‌چسبد و حاضر نیست از ماشین پیاده شود. اگر پدر یا مادر تصمیم به رفتن به مهمانی داشته باشند. به مجرد رسیدن پرستار و مراقب، کودک مثل بمب منفجر می‌شود و داد و فریاد راه می‌اندازد، به طوری که لحظات را بر صبورترین و بی‌تقصیرترین والدین حرام می‌کند. هرگونه غیبتی، حتی اگر کوتاه باشد این وحشت را به دل کودک می‌اندازد که ممکن است پدر و مادر، دیگر برنگردند. والدین معمولاً در مقابل چنین رفتارهایی خشم و بی‌قراری از خود نشان می‌دهند، که گناهی هم متوجه آن‌ها نیست و با وجود آن که واکنش آن‌ها قابل درک است؛ لیکن این بازتاب صرفاً به صورت عادت تکراری عذاب‌آوری در می‌آید که هم تضاد والدین و هم طفل را افزایش می‌دهد.

 

[یاسی جون]

پدر یا مادر مستأصل معمولاً از بهانه‌جویی‌های پی‌درپی طفل، عصبانی و خسته شده او را تهدید یا تنبیه می‌کند. در مقابل این خشونت، بچه‌ها که خود را نیازمند به نوازش بیشتر می‌بینند احساس می‌کنند که پدر و مادر، آن‌ها را رد کرده یا از خود دور می‌سازند. این واکنش‌ها سبب می‌شود بچه بیشتر احساس تنهایی کند و از رها شدن وحشت نماید. در چنین موقعیتی به دلیل نیاز کودک به دریافت اعتماد به نفس بیشتر، خواهش‌ها و زیاده‌طلبی‌هایش رو به افزایش می‌گذارد و متأسفانه او را بیش از گذشته از پدر یا مادر دور و بیگانه می‌کند. شرایط دیگری که پس از جدایی به اضطراب کودک می‌افزاید، ملاقات‌های آخر هفته‌ای است که معمولاً طفل با پدر یا مادری که با او زندگی نمی‌کند، دارد. برای نمونه، پدر و مادری هستند که مدت‌ها درباره رفتار خنده‌آوری که کودک به هنگام ملاقات با پدر داشت، گفتگو می‌کردند. طبق توافق قبلی، هر چهارشنبه پدر برای گرفتن بچه می‌آمد و او را به خانه خود می‌بُرد. به مجرد آن که آن دو از منزل بیرون می‌آمدند، دختر شروع به گریه می‌کرد و تمام شب اخم‌آلود بود و روز بعد که به نزد مادر می‌آمد شروع به صحبت درباره بابا می‌کرد و از اشتیاقی که برای ماندن نزد او داشت سخن می‌گفت.

 

[یاسی جون]

والدین چگونه می‌توانستند تضاد کودک را برای خود توجیح کنند. از یک‌سو این ابهام برای مادر پیش آمد که رفتار زننده پدی سبب بی‌میلی طفل به رفتن نزد او شده، و از سوی دیگر پدر نسبت به دختر احساس بیگانگی می‌کرد و از مادر رنجیده خاطر بود؛ برای آن که طفل آشکارا مادر را به او ترجیح می‌داد، و در نهایت، شوق چندانی به دیدار دختر نداشت. پس از آن که این پدر و مادر در جلسه مشاوره، تشویق‌های ناشی از جدایی والدین را که خاصه در کودکان سه ساله شدت دارد را متوجه شدند، هر دو نسبت به تعارض دختر خود آگاه شدند و به این واقعیت پی‌بردند که ناراحتی و نگرانی وی، درست از لحظه‌ای که پدر خانه را ترک کرد شروع شده بود. با عزیمت و دوری پدر، ترس از تنهایی در کودک بیدار شده بود. آن‌ها متوجه شدند چگونه درباره هراس ناشی از رها شدن، با فرزند خود صحبت کنند و موضع طلاق را بیشتر برایش بشکافند. پدر و مادر جداگانه به کودک اطمینان دادند که گر چه جدا از هم زندگی می‌کنند، اما برای همیشه مامان و بابای او باقی خواهند ماند و هیچ وقت وی را ترک نکرده و از او دور نمی‌شوند. در همان هفته اول دختر خرد سال بدون دردسر از منزل مادر به نزد پدر رفت. (26) با کارهای زیر می‌توانید به فرزندانتان کمک کنید حرف بزنند

 

[یاسی جون]

* تمام وجود خود را به حرف‌های آنان معطوف کنید؛ * از هر چیزی که حواستان را پَرت می‌کند، اجتناب کنید؛ به عنوان مثال: تلوزیون را خاموش کنید یا به تلفن جواب ندهید؛ * بگذارید هر وقت که دلشان می‌خواهد حرف بزنند و هر طور که می‌خواهند احساساتشان را بیان کنند؛
* برداشت خود را از احساسات فرزندتان بیان کنید؛ به عنوان مثال، به او بگویید: «به نظر می‌رسد که عصبانی هستی، این طور نیست؟»؛ * بی آن که فرزندتان را سرزنش یا در موردش قضاوت کنید، به حرف‌هایش گوش دهید؛ * فقط زمانی که حرف‌های او تمام می‌شود، شروع به صحبت کنید؛ * هر چه‌قدر که لازم است به فرزندانتان وقت بدهید و هر وقت که خواستند، گفتگو را قطع کنید؛
* برداشت خود را از حرف‌های فرزندانتان به طور خلاصه بیان کنید؛ * به فرزندانتان بگویید که خوشحالید با شما صحبت کرده‌اند، حتی اگر این کار برایشان سخت بوده باشد. (27)

 

[یاسی جون]

توجه به نیازهای فرزندان​

فهرست سؤالات زیر به شما کمک می‌کند تا وقتی به عواقب روشی که برای ادامه زندگی‌تان در نظر گرفته‌اید فکر می‌کنید، به نیازهای فرزندان نیز توجه داشته باشید: * تعهدات و محدودیت‌های مالیتان کدامند؟ * قوانین و تدابیری که برای زندگی‌تان اندیشیده‌اید، چه تأثیری بر دیدارهای شما با فرزندانتان و مراقبت از آنان خواهند داشت؟ * بچه‌ها باید به دیدن کدام یک از اعضای خانواده و بستگان بروند؟ * آیا بچه‌ها هر وقت بخواهند می‌توانند به والدین خود دسترسی داشته باشند؟ * چه موقع بچه‌ها می‌توانند با والد دیگر خود ملاقات کنند؟ * آیا تدابیری که برای زندگی‌تان در نظر گرفته‌اید ثابت و از پیش تعیین شده هستند یا به اقتضای زمان تغییر می‌کنند؟ * بچه‌ها در تعطیلات مدرسه چه خواهند کرد؟ * برای برگزاری جشن‌ها و اعیاد، مانند روزهای تولد و عید، چه تدابیری اندیشیده‌اید؟ * والدین تا چه اندازه نزدیک هم زندگی خواهند کرد؟ * برای انجام دادن کارهای خانه چه روش مؤثری را در نظر گرفته‌اید؟ * آیا بچه‌ها می‌توانند با دوستان و بستگان در ارتباط باشند؟ * کدام یک از فعالیت‌های خارج از مدرسه بچه‌ها ادامه خواهد داشت و چه کسی بر آن‌ها نظارت می‌کند؟ * کدام یک از والدین قصد دارد در جلسات مدرسه حضور داشته باشد؟ * بچه‌ها چگونه می‌توانند ارتباط خود را با والدی که با آنان زندگی نمی‌کند، حفظ کنند؟ * بچه‌ها چگونه می‌توانند ارتباط خود را با سایر بستگانشان حفظ کنند؟ (28)

 

[یاسی جون]

آیا فرزندتان اندوهش را پنهان می‌کند؟​

اگر فرزندتان: * به جدائی یا این واقعیت که والد دیگر در کنارش نیست، اشاره نمی‌کند؛ * بیش از حد مشتاق است که به شما کمک کند؛ * اغلب می‌گوید یا می‌نویسد: «من مراقب تو هستم» و «همیشه دوستت خواهم داشت»؛ * به نظر می‌رسد از دعوای پدر و مادر یا غیبت آن‌ها در موعد مقرر دیدار ناراحت نمی‌شود؛ * به طور کلی احساسی را نشان نمی‌دهد؛ * اکنون نسبت به افراد، چیزها و کارهایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بُرد، اشتیاق کمتری نشان می‌دهد؛ * ناگهان به فیلم‌ها، کتاب‌ها یا گزارش‌های خبری ناراحت کننده علاقه‌مند شده است. احتمالاً اندوه خود را پنهان می‌کند. با ملایمت به موضوع اندوه اشاره‌ای بکنید و شرح دهید که احساس اندوه در چنین شرایطی نه تنها طبیعی بلکه سالم است. کودکان با شنیدن چنین عباراتی اجازه کامل می‌یابند تا اندوه خود را ابراز کنند؛ توجه کنید که آن‌ها بدانند همیشه و هر احساسی که داشته باشند به آن‌ها کمک خواهیدکرد. (29)

 

[یاسی جون]

مظاهر افسردگی در بچه‌های طلاق​

1. عاطفی: بچه‌های افسرده معمولاً اندوهگین و بغض به گلو بوده، با کوچک‌ترین حرفی گریه می‌افتند. حالت غمگینی که از عوارض اولیه جدایی است معمولاً تا شش ماه بعد از جدایی ادامه پیدا می‌کند. 2. انگیزشی: به علت انجام ندادن تکالیف مدرسه و نداشتن انگیزه‌ای برای مطالعه، نمرات و سطح درسی آن‌ها پایین می‌آید، علاوه بر از دست دادن شوق به امور روزمره و تکالیف مدرسه، نسبت به بازی و سایر فعالیت‌ها هم بی‌علاقه می‌شوند. 3. جسمی: بچه‌های افسرده اغلب اشتهای خود را از دست داده، رغبتی به غذا خوردن ندارند. غذاهای مورد علاقه، دیگر برایشان جذابیتی نداشته و اغلب از معده درد، سردرد یا احساس کسالت رنج می‌برند. 4. شناختی: این‌گونه کودکان اغلب گمان می‌برند به هر کاری دست بزنند با شکست رو به رو می‌شوند، برای مثال، هر موقعیتی که پیش می‌آید می‌گویند: «این کار از من ساخته نیست.» آن‌ها بر این باورند که در هیچ زمینه‌ای امکان موفقیت ندارند. (30) دستورالعمل‌های کلی در مورد برنامه‌های دیدار

 

[یاسی جون]

* برنامه منظم​

بچه‌ها عموماً در چارچوب یک برنامه منظم و از قبل پیش‌بینی شده، خیلی واکنش بهتر نشان می‌دهند و این مسئله به ویژه بعد از طلاق از اهمیت خاصی برخوردار است. کودکان باید از پیش مطمئن باشند با چه کسی زندگی می‌کنند و چه موقع و در کجا با پدر یا مادری که با او زندگی نمی‌کنند، ملاقات خواهند کرد. برنامه‌های نامنظمی که کودک از پیش از ترتیب آن‌ها خبر نداشته و نتواند به آن‌ها متکی باشد، مسائل متعددی برایش پدید خواهد آورد. بهتر است والدین روی برنامه دیدار منظمی که خواسته‌های کودک هم تا حد امکان در آن منظور شده، با هم توافق کنند. این برنامه باید به گونه دقیقی به کودک ارائه شود (مثلاً می‌توان این برنامه را در تقویم مخصوص کودک ثبت و روی دیوار اتاق او نصب کرد.) به‌طوری که وی کاملاً از برنامه دیدارش با پدر یا مادر آگاه باشد. چنان‌چه به دلائلی برنامه تنظیم شده قابل اجرا نباشد، باید کودک را از قبل آگاه ساخت.

 

[یاسی جون]

* اهمیت پیوستگی برنامه‌ها و آشنا بودن کودک با آن​

والدین باید کوشش کنند در جریان طلاق و بعد از آن، عواملی را که در زندگی کودک دخالت دارند تا آن‌جا که ممکن است ثابت و دائمی نگاه دارند. هرگونه تغییری، فشار روانی برای کودک محسوب می‌شود. والدین باید تا آن‌جا که ممکن است از ایجاد هرگونه دگرگونی در برنامه روزانه و محیط کودک خودداری نمایند. گاهی اوقات پس از طلاق، تغییر مدرسه و جابه‌جایی، اجتناب‌ناپذیر است که سازش‌پذیری با آن مستلزم صرف وقت بیشتری است، در حالی که آشنایی با محیط برای کودک آرامش‌بخش است

 

[یاسی جون]

* افزایش دفعات دیدار​

چنان‌چه کودک با مادر زندگی می‌کند، هر چه دفعات ملاقات او با پدر بیشتر باشد، بهتر است. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که افزایش تعداد این دیدارها موجب صمیمیت بیشتری در رابطه پدر- فرزندی، رضایت خاطر بیشتر کودک در طی دیدارها و کنترل مؤثر پدر روی فرزند، خواهد شد؛ لذا پدرها باید سعی کنند اگر ممکن است حداقل هفته‌ای یک بار با فرزند خود ملاقات داشته باشند. روش‌های متداول و رایج کنونی که طی آن کودک هر یک هفته در میان، با پدر ملاقات می‌کند به هیچ وجه تأیید و تشویق نمی‌شود. اگر بچه‌ها از این تماس محدود، ناراضی و ناخشنود هستند، دیدار با پدر باید طوری ترتیب داده شود که کودک هم تعطیلات آخر هفته و هم شب‌هایی را با او بگذراند. در فاصله این ملاقات‌ها پدر می‌تواند با کودک تماس تلفنی هم داشته باشد. علاوه بر آن بهتر است کودک در برنامه‌های عادی، روزانه و فعالیت‌های جاری پدر (چنان‌چه مادر سرپرستی او را به عهده دارد) شرکت داشته باشد. (31)