اثر تاريخ كاشت و حذف آبياري بر روي ميزان اسانس و آنتول در گياه دارويي انيسون (Pimpinella anisum L)
در اين بررسي انيسون براي اولين بار در منطقه تبريز كشت شد و اثرات تاريخ هاي مختلف كاشت و حذف آبياري در مراحل مختلف رشد بر روي ميزان مواد موثره آن مورد مطالعه قرار گرفت. اين پژوهش به صورت آزمايش فاكتوريل و بر مبناي طرح پايه بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار انجام شد. رژيمهاي آبياري شامل پنج سطح به صورت حذف آبياري در مرحله رشد طولي ساقه (I1)، حذف آبياري در مراحل رشد طولي ساقه و پر شدن دانه(I2) ، حذف آبياري در مرحله تشكيل چتر I3 حذف آبياري در مرحله پر شدن دانه I4، و آبياري كامل I5 ، و تاريخهاي كاشت شامل سه سطح 16فروردين ماه D1 و 28 فروردين ماه D2 و10 ارديبشهت ماه D3 بودند. نتايج حاصل نشان داد كه درصد اسانس موجود دردانه هاي انيسون تحت تاثير تاريخ كاشت و رژيم هاي آبياري قرار گرفت. ولي برهم كنش اين عوامل بر روي اين صفت معني دار نبود. درصد اسانس دانه ها در تاريخ كاشت سوم نسبت به دو تاريخ ديگر به طور معني داري كاهش يافت. همچنين حذف آبياري در مراحل مختلف رشد گياه، درصد اسانس دانه ها را افزايش داد. تجزيه و تحلليل كروماتوگرامهاي HPLC مربوط به اسانس حاصل از تيمارهاي مختلف نشان داد كه ميانگين آنتول موجود در اسانس دانه ها، كه در تاريخ كاشت اول 85.81 درصد بود با تاريخ كاشت دوم تفاوت معني داري نداشت ولي در تاريخ كاشت سوم به طور معني داري كاهش يافته و به 64.27 درصد رسيد. در رژيمهاي مختلف بيماري، سطوح I1 ,I2 از بيشترين و سطوح I4 ,I5 از كمترين درصد آنتول برخوردار شدند. در نهايت بيشترين عملكرد اسانس به مقدار 23-74 ليتر در هكتار مربوط به تيمار I5 و D1 و كمترين آن به ميزان 10-12 ليتر در هكتار مربوط به تيمار D2 , I2 بود. در ضمن دانه هاي انيسون در مرحله مومي شدن (رسيدگي فيزيولوژيك) در مقايسه با مرحله شيري شدن و رسيدگي كامل از ميزان اسانس و آنتول بيشتري برخوردار بودند. بنابراين، به منظور توليد هرچه بيشتر مواد موثر توصيه مي شود كه در صورت امكان دانه هاي انيسون در اين مرحله برداشت شوند.